Nu al bijna 1 miljard voor heropbouw Notre-Dame: een overzicht van de grootste schenkers

Sinds maandagavond stromen de geldgiften voor de wederopbouw van de Notre-Dame binnen. De Franse regering lanceerde gisteren een website waarop geld gestort kan worden om de heropbouw te financieren. “Het bedrag stijgt razendsnel”, zegt Stéphane Bern, een van medewerkers achter de website www.rebatirnotredamedeparis.fr. “Deze ochtend stond het bedrag op maar liefst 900 miljoen euro. Ik denk dat we vandaag boven het miljard zullen eindigen”. Hoeveel de heropbouw uiteindelijk zal kosten, is momenteel nog een vraagteken. 

De familie Pinault zal 100 miljoen euro deblokkeren via haar investeringsmaatschappij Artemis om de heropbouw te financieren. Dat kondigde François-Henri Pinault gisteren aan. “Ik zag mijn 17-jarige dochter huilen. We moeten iets doen, dacht ik meteen. De heropbouw is een ongelofelijke uitdaging. We willen graag een bijdrage leveren”, zei hij gisterenochtend. De miljardair staat aan het hoofd van Kering, de Franse holding met luxemerken als Gucci, Yves Saint Laurent, Alexander McQueen en Balenciaga.

Niet veel later volgde een andere rijke familie het voorbeeld van Pinault. De familie Bettencourt, de erfgenamen van L’Oréal, kondigde aan dat ze 200 miljoen euro wil schenken, waaronder 100 miljoen via de Bettencourt Schueller Foundation. Ook de Franse luxegoederenconcern LVMH en de familie Arnault maakten gisteren bekend dat ze 200 miljoen euro willen bijdragen aan de wederopbouw van de kathedraal. “De familie Arnault en de groep LVMH, solidair met deze nationale tragedie, sluiten zich aan bij de heropbouw van deze buitengewone kathedraal, symbool voor Frankrijk, zijn erfgoed en zijn eenheid”, zo staat in een verklaring van de steenrijke familie te lezen. 

De aankondigingen van andere families en bedrijven volgden razendsnel. Zo zei Patrick Pouyanné, de CEO van Total, dat de groep 100 miljoen euro vrijmaakt. Het reclamebedrijf JCDecaux kondigde een gift van 20 miljoen euro aan. De familie Bouygues, actief in de bouw en telecomwereld, draagt 10 miljoen euro bij. 

Een andere schenker is Marc Ladreid de Lacharrière van de holdingmaatschappij  Fimalac. Hij zal 10 miljoen euro bijdragen. De bouwgroep Vinci behoort ook tot de gulle gevers, net als bandenproducent Michelin en de Amerikaanse IT-gigant Apple.

De krant ‘Le Figaro’ maakte bekend dat verschillende banken het fonds voor de wederopbouw willen aandikken: Crédit Agricole (5 miljoen), Société Générale (10 miljoen euro), BPCE (10 miljoen euro), Credit Mutuel en BNP Paribas (bedrag niet bekendgemaakt).

Walt Disney heeft 5 miljoen dollar (4,4 miljoen euro) toegezegd. De kathedraal vormde het decor voor de film ‘De Klokkenluider van de Notre-Dame’ (‘The Hunchback of Notre-Dame’) die in 1996 verscheen. De animatiefilm, over de onbeantwoorde liefde van klokkenluider Quasimodo voor de beeldschone zigeunerin Esmeralda, is gebaseerd op de gelijknamige roman van Victor Hugo uit 1831. Wereldwijd bracht de film, met stemmen van Demi More, Kevin Kline en Jason Alexander, 315 miljoen dollar op.

“De Notre-Dame is een baken van hoop en schoonheid die eeuwenlang het hart van Parijs en de ziel van Frankrijk heeft bepaald en met zijn architectuur een blijvende plaats in de geschiedenis heeft,” zegt Bob Iger, CEO van Disney. Daarom is Disney besloten een donatie te doen “voor de restauratie van dit onvervangbare meesterwerk”.

Het Parijse stadsbestuur trekt ook nog eens 50 miljoen euro uit, via een fonds voor het Parijse erfgoed. Ile-de-France, de regio waar Parijs deel van uitmaakt, zet dan weer 10 miljoen euro opzij voor dringende hulp voor de eerste werken aan de kathedraal. En ook andere regio’s tasten in de geldbuidel: Auvergne-Rhône-Alpes maakt 2 miljoen euro vrij, Occitanie is dan weer bereid 1,5 miljoen euro over te maken.

Ook internationaal is er veel aandacht voor de financiering van de heropbouw. De eerste omvangrijke gift uit het buitenland was afkomstig van Henry Kravis, medeoprichter van het Amerikaanse investeringsfonds KKR, en zijn echtgenote Marie-Josée Kravis. Omdat de vrouw “erg bedroefd” is door de brand, beloofde de familie 10 miljoen dollar (8,85 miljoen euro) vrij te maken.

De Duitse deelstaat Beieren biedt Frankrijk dan weer praktische hulp aan. In een brief aan de Franse ambassadrice in Berlijn, zegt de Beierse premier Markus Söder (CSU) dat hij de expertise voorstelt van de drie Beierse “Dombauhütten”, die zich bezighouden met het onderhoud van kathedralen.

Antonio Tajani, de voorzitter van het Europees Parlement, heeft zijn leden gevraagd symbolisch hun dagvergoeding af te staan. De Europese Centrale Bank zet 9 miljoen euro opzij voor de wederopbouw. Ook landen als Japan en Rusland willen experts sturen en financiële steun bieden.

Dat tal van bedrijven en miljonairs een gift willen doen, heeft allicht te maken met de fiscale wetgeving in Frankrijk. De Ailon-wet uit 2003, die de financiering van cultuur moet aanmoedigen, laat ondernemingen die optreden als gulle gever toe om 60 procent van hun gift fiscaal te recupereren. Met andere woorden, het is de Franse overheid die betaalt en bijgevolg de belastingbetaler, zo bericht de Franse nieuwssite Médiapart.

Als het gaat om de “aankoop van nationale kunstschatten” is zelfs een reductie van 90 procent mogelijk. Deze reductie is echter niet van toepassing op de restauratie van erfgoed, maar er er gaan stemmen op om uitzonderingen toe te laten.

De familie Pinault, die aan het hoofd van een van de grootste vermogens van Frankrijk staat, maakte vandaag bekend dat ze afziet van de belastingaftrek waarop ze recht heeft voor de gift van 100 miljoen euro voor de heropbouw van de afgebrande Notre-Damekathedraal van Parijs. “De schenking voor Notre-Dame van Parijs zal voor geen enkele belastingaftrek dienen. Voor de familie Pinault is het uitgesloten dat de Franse belastingbetalers deze last zouden moeten dragen”, deelde François-Henri Pinault mee.

De Franse regering gaat een wetsontwerp indienen dat een “wettelijk kader” schept voor de financiële giften voor de heropbouw van de Notre-Dame. Franse particulieren die een financiële donatie voor cultuur doen, kunnen momenteel 66 procent van dat bedrag aftrekken van de belastingen. Maar premier Edouard Philippe is dus van plan om die aftrekbaarheid bij donaties tot 1.000 te verhogen tot 75 procent. Voor de bedragen daarboven zal nog altijd het tarief van 66 procent gelden. De Franse regering gaat “vanaf volgende week” werk maken van de aanpassing, verklaarde de premier.

Uit verschillende hoeken klinken verontwaardigde stemmen. Zo uitte Janet Street-Porter, een Britse journaliste, kritiek op de grote geldgiften voor de heropbouw van de kathedraal. “Het geld dat naar de Notre-Dame gaat, zou beter gebruikt worden om de sociale problemen in Frankrijk aan te pakken,” zo stelt ze in een interview. “Te beginnen met de door criminaliteit aangetaste voorsteden op een steenworp van de Notre-Dame.”

Manon Aubry, de Franse politica die la France Insoumise vertegenwoordigt, hekelt “de communicatie van de grote bedrijven die fortuinen schenken”. “Het behoud van ons erfgoed mag geen deel uitmaken van een communicatiestrategie zoals sommige bedrijven dat doen”, klinkt het. “Het is haast een soort van race geworden waarbij bedrijven het meeste bieden. Ik heb het gevoel dat ik de ranglijst heb van bedrijven en mensen die in belastingparadijzen vertoeven”, zei ze ironisch. 

“Miljardairs zullen als helden beschouwd worden. Ze zouden beter iets doen aan de belastingontduiking”, reageerde senator Esther Benbassa van de Franse politieke partij Europe Écologie-Les Verts.

Ook de Amerikaans-Indiase schrijver en New York Times-columnist Anand Giridharadas stelde vast dat er een probleem is met de “filantropie van de superrijken”. “Het probleem van filantropie is dat superrijken zich daarmee vrijpleiten van de schade die zij veroorzaken. Schade door belastingontwijking of -ontduiking”, zegt Giridharadas aan de Franse website Médiapart.

De Franse werkgeversorganisatie Medef vindt het debat over de kost voor de belastingbetaler “beneden alle peil”, zo werd vandaag meegedeeld aan de Franse nieuwszender BFMTV. Zonder de giften “zou de staat 100 procent doneren”, aldus voorzitter Geoffroy Roux de Bézieux.