Nu president Omar al-Bashir van het toneel is verdwenen, is het Sudanese regime naarstig op zoek naar een opvolger.
Na drie decennia van grootschalige repressie, folteringen en massamoorden waren het uiteindelijk de stijgende broodprijzen die de Sudanese president Omar al-Bashir nekten. Sudan, dat na de afscheuring van Zuid-Sudan in 2011 maar liefst 75 procent van zijn olievoorraden verloor, gaat al jaren door een diepe economische crisis.
Door die plotse armlastigheid zag het regime zich genoodzaakt de subsidies voor voedsel en brandstof af te bouwen. Dat was het einde van een impliciet sociaal contract, waarbij het regime een soort bestaansminimum garandeerde in ruil voor sociale stabiliteit. Het bleek voor veel Sudanezen de finale druppel om met gevaar voor eigen leven op straat te komen.
Nu dat sociale contract niet langer bestaat, heeft het regime moeite om de regie in handen te houden. Ahmed Awad Ibn Auf, de voormalige defensieminister die vorige week de leider werd van de Militaire Transitieraad, moest na een dag alweer opstappen. Zijn opvolger Abdel Fattah Abdelrahman Burhan, sloeg een verzoenende toon aan en beloofde alle gearresteerde betogers vrij te laten. Maar ook onder Burhan, die minder expliciet aan Bashir gelinkt is dan Ibn Auf, blijft de situatie kwetsbaar.
Het gevaar van een nieuwe burgeroorlog, die een nieuwe vluchtelingenstroom op gang kan brengen, is allesbehalve denkbeeldig.
De zoektocht naar een nieuwe leider lijkt wel een autoritaire versie van de televisieshow X Factor. Het nieuwe boegbeeld moet zowel de massa begeesteren als de belangen van de elite behartigen. Zolang het volk de leider uitjouwt, is het regime koortsachtig op zoek naar een brugfiguur.
Die elite groeide onder Bashir uit tot een schier onontwarbaar kluwen van militairen, genadeloze inlichtingendiensten, moordlustige milities en lokale potentaten. Bovendien vechten minstens 6000 Sudanese troepen vandaag mee in Jemen, als huurlingen voor Saudi-Arabië. Het is onduidelijk wat er gebeurt als die troepen weldra terugkeren.
Voorlopig lijkt het veiligheidsapparaat de bovenhand te halen. Afgelopen week werd de Congrespartij ontbonden en werden verschillende prominente partijleden gearresteerd. Maar ook binnen de veiligheidsdiensten lopen de belangen uiteen. Het gevaar van een nieuwe burgeroorlog, die een nieuwe vluchtelingenstroom op gang kan brengen, is allesbehalve denkbeeldig.
Het is een krachtig argument waarvan nieuwe aspirant-machthebbers zich graag zullen bedienen. Of de Sudanese bevolking, naar het voorbeeld van X Factor, de finale zeg krijgt in wie het land zal leiden, is vooralsnog twijfelachtig.
