imago images / IP3press

Waarom we makkelijk een miljard euro ophalen voor een kerk: "Geven voor religieus erfgoed heeft heel oude traditie"

Terwijl in onder meer Jemen kinderen sterven van de honger en hulporganisaties daar moeilijk centen voor bijeengesprokkeld krijgen, is in Frankrijk op een paar dagen tijd meer dan een miljard euro ingezameld voor de heropbouw van de Notre-Dame in Parijs. Hoe komt dat? En is dat dan geen discussie waard? "Geven voor religieus erfgoed heeft een heel oude traditie", zegt Ilja De Coster, expert fondsenwerving, in "De ochtend".

De Notre-Dame-kathedraal in Parijs brandt af en op amper twee dagen tijd ligt er een miljard euro aan giften op tafel. Dat is bijzonder indrukwekkend.Ā 

Maar Ilja De Coster, expert fondsenwerving, is niet echt verbaasd, zo zegt hij in "De ochtend" op Radio 1. "Geven voor religieus erfgoed heeft een heel oude traditie. De bouw van de Notre-Dame in de Middeleeuwen is ook opgestart door mecenaat, rijke financiers van cultuur. Ook de renovatie van 200 jaar geleden is te danken aan dat mecenaat."Ā 

Mocht pakweg het Atomium afbranden, zouden er zeker ook Belgen opstaan om te geven

Ilja De Coster, expert fondsenwerving

Volgens De Coster is "geven voor een religieus thema, voor een nationaal symbool, zo ingebakken dat dat dus logisch is". Dat Franse chauvinisme levert nog een extra verklaring. "Dat het om de Franse grandeur gaat, speelt zeker mee. Mocht pakweg het Atomium afbranden, zouden er zeker ook Belgen opstaan om te geven. Maar we hebben hier wel het nadeel dat we veel minder patriottische gevoelens hebben."

Concreter en dichter bij huis

Toch roept die massa giften ook evidente nieuwe vragen op: waarom kunnen we niet hetzelfde doen om pakweg armoede of honger uit de wereld te helpen? "Hoe dichter de ellende ā€“ fysiek of emotioneel ā€“ tot ons komt, hoe groter de hulpvaardigheid", legt moraalfilosoof Ignaas Devisch uit in een opiniestuk op onze website. "Daardoor zijn we vaak bereid meer te geven aan beperkte ellende dicht bij huis dan aan grotere ellende die zich ver van ons bed afspeelt."

Volgens De Coster speelt ook mee hoe concreet het doel is van onze gift. "Op het moment dat ik geef voor een goed doel, wil ik zeker ook de geruststelling dat het probleem ook gaat opgelost worden. Een renovatieprobleem is eigenlijk een gemakkelijk probleem: breng de nodige architecten en bakstenen bij elkaar en je bouwt dat weer op."Ā 

Maar bij giften voor oorlogsslachtoffers of voor mensen in armoede ligt dat veel moeilijker, gaat hij verder. "Experts zijn het veel meer onderling oneens over hoe je dat nu oplost. Daar zit heel veel ideologie achter. Dat maakt dat een oplossing minder eenduidig is en dat mensen makkelijker gaan twijfelen."

De Coster vindt de ethische discussie in elk geval heel relevant: "Welk maatschappelijk thema is noodzakelijker of belangrijker om te steunen? Maar dat is een heel moeilijk debat en heel veel mensen hebben daar een verschillende visie op."

Altijd eerst de grootste noden ā€“ voor zover we die rangschikking kunnen opmaken ā€“ aan de beurt laten, lukt niet

Moraalfilosoof Ignaas Devisch

Volgens Devisch is zo'n vergelijking "een dubbeltje op zijn kant". "Altijd eerst de grootste noden ā€“ voor zover we die rangschikking kunnen opmaken ā€“ aan de beurt laten, lukt niet. Niet alleen zouden we voortdurend moeten afwegen welk leed waar en wanneer het grootst is en wie het eerst steun verdient. Dat zou ons zeer waarschijnlijk verlammen."

Wilde Weldoener

Een ander element in de hele discussie is bovendien de profileringsdrang van enkele miljardairsfamilies in Frankrijk. "Het is ongetwijfeld zo dat een aantal vermogende families graag uitpakt, zich graag positioneert, sociale status opbouwt", geeft De Coster toe.

Maar hij roept ook op tot nuance. "Vergeet niet dat heel wat giften van vermogenden ook heel discreet gebeuren, dat heel wat vermogenden daar niet over communiceren, juist omdat ze net niet zo willen gezien worden als mensen die show willen stelen. Er wordt dus ook veel geld gegeven waar we niet van afweten. Veel meer dan wat zichtbaar is."

Er wordt door vermogenden ook veel geld gegeven waar we niet van afweten. Veel meer dan wat zichtbaar is

Ilja De Coster, expert fondsenwerving

Devisch vindt het principe van de "Wilde Weldoener" vooral een fout in het systeem. "We moeten blijven streven naar een rechtvaardige maatschappij, maar je kan niemand verplichten om te geven aan een ander dan het door hen uitgekozen goed doel. De betrachting moet daarom zijn om een goed en rechtvaardig beleid te voeren en dit niet over te laten aan goede doelen."

Beluister hier het gesprek met Ilja De Coster in "De ochtend" op Radio 1:

Meest gelezen