Gedoodverfde winnaar van Oekraïense presidentsverkiezingen is een acteur

Een overwinning van Zelensky zou opnieuw een verrassende wissel aan de macht zijn in het land, dat de afgelopen twee decennia al twee revoluties meemaakte. Na de Maidan-revolutie in 2014 werd Poroshenko president. Daarop volgden de annexatie van de Krim en de uitbraak van de opstand in het oosten van het land, waarbij bijna 13.000 doden vielen. Moskou wordt ervan beschuldigd de rebellen in Oost-Oekraïne militair te steunen. De vredesakkoorden van Minsk, uit 2015, worden ook nog steeds niet toegepast.

De 41-jarige komiek is de grote favoriet voor de verkiezingen. In een recente peiling van het instituut Rating behaalt Zelensky zelfs 73 procent van de stemintenties voor de tweede ronde, tegen 27 procent voor Poroshenko. 

Zijn populariteit komt voort uit het ongenoegen van de Oekraïners tegenover de elite, die ze als corrupt en inefficiënt beschouwen. Zijn aanhangers zien in hem een frisse wind in de Oekraïense politiek. Zijn tegenstanders hekelen echter dat hij een onduidelijk programma heeft en politiek onervaren is, gevaarlijk voor een land in oorlog. De acteur wordt ervan beschuldigd een handpop te zijn van de oligarch Igor Kolomojski, vijand van Poroshenko. Zelensky ontkent dat.

De politieke nieuwkomer omringde zich met raadgevers en verzekerde de pro-Westerse koers van zijn land voort te zetten, en tegelijk onderhandelingen te voeren met Rusland. Hij vermeed electorale bijeenkomsten en beperkte de contacten met de kiezers tot stand-upopvoeringen. Hij sprak zich uit in video's op sociale media, in plaats van op de televisie of in de media.

Zakenman Poroshenko vergaarde zijn fortuin in de snoepindustrie. Hij werd president in 2014 na de vlucht naar Rusland van zijn voorganger Viktor Janoekovitsj. Poroshenko beloofde toen om de alom aanwezige corruptie de kop in te drukken en snel een einde te maken aan het gewapende conflict dat in het oosten van het land was uitgebroken. Vijf jaar later lijkt zijn achterstand op Zelensky in de eerste ronde en in de peilingen voor de tweede, te wijzen op een grote mislukking.

Vanavond om 18 uur Belgische tijd houden beide kandidaten een debat voor 70.000 toeschouwers in het Olimpiejsky-stadion in Kiev. Poroshenko wou dat debat in het stadion zondag al voeren, maar hij stond toen alleen op het podium. Zelensky had gezegd pas vandaag, vlak voor de verkiezingen, met Poroshenko te willen debatteren.

De president kreeg te maken met een ongeziene crisis in drie decennia onafhankelijkheid, met de annexatie van het schiereiland de Krim, een gewapend conflict in het oosten van het land en sterk opgelopen spanningen met Rusland. Poroshenko slaagde er wel in de banden met het Westen aan te halen. Ook lanceerde hij grote hervormingen in de energie- en bankensector. Weinig is daarvan echter afgerond geraakt. De corruptie tiert nog welig in het land.

Kiev en het Westen vrezen dat Rusland zich moeit met de verkiezingen. Poroshenko verzekerde weliswaar dat Oekraïne voldoende capaciteiten heeft om zich daartegen te verweren.

Tijdens de eerste ronde behaalde Zelensky meer dan 30 procent van de stemmen. Poroshenko volgde met 16 procent van de stemmen.