Uber heeft een groter gat in zijn hand dan een teleshoppingverslaafde
Het verlieslatende Amerikaanse technologiebedrijf Uber maakte recent zijn langverwachte beursgang. De balans van technologisch adviseur Frederik De Bosschere oogt niet fraai voor het deelplatform: "Wellicht is de nettobalans voor onze maatschappij zoals de cijfers van Uber: negatief."
Nu Uber zijn langverwachte beursgang heeft ingeleid, moeten wij misschien ook de balans opmaken: is het hele "on demand" (op verzoek, red.) gebeuren een vloek of een zegen?
Voor zo’n beursintroductie gebeurt, krijgen we eerst inzicht in de cijfers. Ik hou me bezig met technologie, dus ik laat het investeringsadvies aan Michaël Van Droogenbroeck.
Maar, kort samengevat: Uber heeft een groter gat in zijn hand dan een teleshoppingverslaafde. Het bedrijf verliest nog steeds geld dat het een lieve lust is. Dat hoort bij het spel: dat soort "ride sharing"-platformen (gedeelde ritten, red) opereren in een "winner takes all"-markt.
Uber verliest nog steeds geld dat het een lieve lust is
Opstarten in een nieuw land kost bakken geld: veel chauffeurs aantrekken zodat er genoeg aanbod is, ritten zo goedkoop mogelijk maken om de vraag te katapulteren, en veel reclame maken om de go-to-app (belangrijkste, red.) te worden. Doorbijten op investeringskapitaal, in de hoop de concurrentie van de baan te rijden, om daarna ritten duurder te maken en chauffeurs geen alternatieven te bieden, waardoor ze nog goedkoper moeten rijden.
Daarnaast verkent het bedrijf nieuwe mobiliteitsvormen (zoals steps) en andere transportdiensten, zoals Uber Eats. Kleine marges die grote volumes nodig hebben, met overal lokale kapers op de kust. Dat kost centen.
De waardering gebeurt dus op de uiteindelijke visie: Uber krijgt alles en iedereen met één druk op de knop van A naar B. Het wordt stilaan tijd om ons af te vragen: hoe wenselijk is dat allemaal?
Het wordt stilaan tijd om ons af te vragen: hoe wenselijk is dat allemaal?
Laat ik positief beginnen. "Uberen" werkt (in steden) mee aan een broodnodige mobiliteitsswitch. Waarom nog een auto bezitten, wanneer je er eentje kan bestellen op commando? Voeg alternatieven zoals steps of deelfietsen toe aan de multimodale mix, en je geraakt vlot van deur tot deur.
Steeds meer mensen staan open voor het hele "access over ownership" (toegang boven bezit, red.) gebeuren, en nemen er - naast Netflix en Spotify - graag zo’n mobiliteitsabonnement bij.
Veel meer positiefs kan je helaas niet meer zeggen over de "sharing economy" (deeleconomie, red.). Die begon nochtans heel utopisch: als we zaken met elkaar delen (en daarvoor gecompenseerd worden), kunnen we die vervelende overconsumptiemaatschappij eindelijk een halt toeroepen.
In het geval van Uber is de deeleconomie een race naar de bodem
Op enkele nobele uitzonderingen na, zien we nu de nadelen. In geval van Uber is de "sharing economy" vooral een "servant economy" geworden: chauffeurs rijden lange dagen voor anderhalve appel en een half ei, waarbij ze als zelfstandige weinig rechten of voordelen genieten. Het is een race naar de bodem.
Akkoord, sportieve studenten kunnen een cent bijeenfietsen voor Deliveroo, of handige gepensioneerden helpen IKEA-meubilair monteren op TaskRabbit. Maar als alternatief voor gewone tewerkstelling is de hele "gig economy" gewoon uitbuiting.
Zelfs bij dat andere grote deelplatform Airbnb, dat het wél goed meent, zien we onbedoelde gevolgen opduiken: professionele verhuur neemt weer over, Airbnb’s worden kaal en anoniem, en volledige woonbuurten vergaan door overlast of worden onbetaalbaar.
Als alternatief voor gewone tewerkstelling is het gewoon uitbuiting
Mensen zoeken gemak. Dat is van alle tijden. Technologie maakt het vandaag gemakkelijker dan ooit om iedereen op z’n wenken te bedienen. Maar we moeten ons afvragen of het hele ‘on demand’-circus wel houdbaar is.
Een maatschappij waarbij we alles willen krijgen, met één druk op de knop en tegen een belachelijke lage prijs? Zoals auteur Alexis Madrigal het zo mooi samenvat ...
Wellicht is de nettobalans voor onze maatschappij zoals de cijfers van Uber: negatief.
VRT NWS wil op vrtnws.be een bijdrage leveren aan het maatschappelijk debat over actuele thema’s. Omdat we het belangrijk vinden om verschillende stemmen en meningen te horen publiceren we regelmatig opinieteksten. Elke auteur schrijft in eigen naam of in die van zijn vereniging. Zij zijn verantwoordelijk voor de inhoud van de tekst. Wilt u graag zelf een opiniestuk publiceren, contacteer dan VRT NWS via moderator@vrt.be.