Komiek Zelensky wordt president van Oekraïne

Oekraïne trok vandaag naar de stembus voor de tweede ronde van de presidentsverkiezingen. De strijd ging tussen huidig president Petro Porosjenko en politieke nieuwkomer en acteur Volodymyr Zelensky. Zelensky was de duidelijke winnaar in de eerste ronde. Ook voor de tweede ronde leidde hij de dans in de peilingen.

Volgens de peiling van Exit Poll National, een consortium van drie instituten, haalde de 41-jarige Zelensky in de tweede ronde van de verkiezingen 73,2 procent van de stemmen. Zijn rivaal Porosjenko 25,3 procent. 

Zijn populariteit komt voort uit het ongenoegen van de Oekraïners met de elite, die ze als corrupt en inefficiënt beschouwen. De aanhangers van Zelensky zien in hem een frisse wind in de politiek. Zijn tegenstanders hekelen echter dat hij een onduidelijk programma heeft en politiek onervaren is. Daarnaast wordt de acteur ervan beschuldigd een handpop te zijn van de oligarch Igor Kolomojski, een vijand van ex-president Porosjenko.

De politieke nieuwkomer omringde zich met raadgevers en verzekerde al de pro-Westerse koers van zijn land voort te zetten. Tegelijk wil hij onderhandelingen voeren met Rusland. Hij vermeed electorale bijeenkomsten en beperkte de contacten met kiezers tot stand-upopvoeringen. Hij sprak zich namelijk vooral uit in video’s op sociale media in plaats van in de pers.

Zelensky beloofde de Oekraïners hij hen “nooit zal laten vallen”, in zijn eerste verklaring tot zijn aanhangers op zijn campagnehoofdkwartier na de stembusgang.

Aan het adres van de andere landen van de vroeger Sovjet-Unie stelde Zelensky zijn overwinning voor als het bewijs dat “alles mogelijk is”. “Zolang ik officieel geen president ben, kan ik aan alle landen van de post-Sovjet-ruimte zeggen, als Oekraïens burger: Kijk naar ons! Alles is mogelijk”. 

Zelensky heeft gezegd dat hij als president eerst zal proberen de Oekraïners vrij te krijgen die in het conflict in het oosten van het land werden gevangengenomen.

“We zullen de onderhandelingen voortzetten totdat er een einde komt aan de beschietingen”, zei Zelensky aan verslaggevers. “Onze eerste opdracht is de bevrijding van onze gevangenen”, aldus de winnaar van de presidentsverkiezingen. “Ik zal al het mogelijke doen om onze jongens terug thuis te krijgen, al onze gevangenen, zonder uitzondering.”

Zelensky zal daarbij zo nodig de hulp van aftredend president Petro Porosjenko inroepen. “Waarom niet?”, zei hij. 

De aftredende president van Oekraïne, Petro Porosjenko, heeft zijn nederlaag bij de presidentsverkiezingen erkend en zijn tegenstrever Volodymyr Zelensky gefeliciteerd. Hij beloofde tegelijkertijd dat hij niet uit de politiek zou stappen.

De exitpolls, die hem slechts 25 procent van de stemmen geven, “zijn duidelijk en geven me alle reden om mijn tegenstander op te bellen en te feliciteren”, zei Porosjenko tot zijn aanhangers. “Ik aanvaard deze beslissing. Ik verlaat mijn functies, maar ik wil ten zeerste benadrukken: ik stap niet uit de politiek”, voegde hij eraan toe. In Oekraïne zijn voor eind oktober parlementsverkiezingen gepland.

Het is opvallend dat een presidentskandidaat zonder partij en zonder erg duidelijke standpunten toch steun heeft gekregen van zo’n groot deel van de bevolking. Dat zegt senator Pol Van Den Driessche, die als waarnemer voor de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa (OVSE) de verkiezingen volgt in Oekraïne. De verkiezing is zeer vreedzaam en zonder spanningen verlopen, aldus de N-VA’er.

Van Den Driessche heeft zondag in 14 stembureaus de verkiezingen gevolgd. “In tegenstelling tot bij ons worden de stembiljetten niet geplooid, waardoor je gewoon kunt zien hoe de mensen stemmen. Dat is heel bizar”, zegt Van Den Driessche. “Dus ik ben beginnen tellen en het was al snel duidelijk dat Zelensky zou winnen. Ook tijdens de eerste ronde leek het er al op dat het in die richting zou gaan.”

Opvallend was volgens Van Den Driessche dat de steun voor Zelensky zich over het hele land verspreidde, en ook bij zowel jonge als oude mensen. “Ik zag maar af en toe oudere mensen voor Porosjenko stemmen, maar de meesten kozen toch voor Zelensky”, klonk het.

De verkiezing is  zeer vreedzaam en zonder spanningen verlopen. “In de stembureaus waren vertegenwoordigers van beide kanten aanwezig, maar het leek meer op een samenkomst in een woon-zorgcentrum, met een koffie en een babbeltje”, aldus Van Den Driessche. “Dat is toch opvallend voor een jonge democratie, pas vijf jaar na Maidan.”

Voor de verkiezingen waren vragen gerezen over wat Porosjenko, die zoveel steun heeft van het leger, zou doen als hij zou verliezen. “Zijn entourage heeft echter aangegeven dat de overdracht vreedzaam zou verlopen”, zegt Van Den Driessche. “Al gaat Porosjenko wel proberen bij de parlementsverkiezingen in oktober een overwinning te behalen.”

De klinkende overwinning van Zelensky wijst erop dat de Oekraïners hoop hebben dat hij de corruptie en de oligarchie zal bestrijden, aldus de senator nog. “Het wordt nu maar de vraag hoe hij steun gaat krijgen in het parlement, aangezien hij geen partij heeft.” Bovendien heeft hij maar aan één debat deelgenomen, geen enkel ander interview gedaan en vooral via de sociale media campagne gevoerd. “Het is opvallend dat een persoon met zo weinig ervaring, geen partij en weinig duidelijke standpunten, toch verkozen werd”, zegt Van Den Driessche.

“Dat zo’n grote meerderheid heeft aangegeven dat het anders moet, is toch een duidelijke boodschap van hoop”, besluit de senator, die toevoegt dat het ernaar uitziet dat er een groot feest zal losbarsten op het Maidanplein.