Normaal gesproken sterft een Japanse keizer in het harnas, keizer Akihito trad vandaag af

Stokstijf staan ze op het smetteloos witte podium in de staatszaal van het keizerlijk paleis, de 85-jarige Japanse keizer Akihito en zijn vrouw Michiko, hij gekleed in jacquet en zij in een lange witte jurk. Nog één keer dient Akihito een toespraak te houden, voor hij eindelijk met pensioen mag, een wens die hij jaren geleden al uitsprak.

Tijdens een met rituelen volgestopte ceremonie bekrachtigt Akihito dinsdagmiddag dat hij na dertig jaar het stokje overgeeft aan zijn zoon Naruhito, die woensdag in een aparte ceremonie de troon zal bestijgen. Een historisch moment, alleen al omdat Akihito de eerste keizer in tweehonderd jaar is die abdiceert. Normaal gesproken sterft de Japanse keizer in het harnas, maar Akihito vroeg in 2016 in een zeldzame videoboodschap of hij vanwege zijn zwakke gezondheid eerder mocht stoppen. De Japanse regering kon het verzoek van de populaire Akihito niet weigeren.

Voordat het zover is, brengen leden het keizerlijke hof de regalia binnen. Deze ‘heilige’ objecten gelden van oudsher als het bewijs van de macht van de Japanse keizer. Ze zijn zo heilig, dat niemand ze mag zien, ook de keizer niet. Verpakt in een stoffen doek worden de regalia – een zwaard en een juweel – uiterst voorzichtig aan weerszijden van Akihito op een blankhouten tafeltje gelegd.

Tsunami

Uit de groep van zo’n 300 genodigden stapt een frisgekapte premier Shinzo Abe naar voren. “Tijdens uw tijdperk is het Japanse volk er samen met u op vooruitgegaan”, zegt hij. De premier gaat ook in op de rol van de keizer na de vele nationale rampen die het land de afgelopen decennia teisterden, niet in het minst de grote aardbeving en de tsunami van 2011. “U stond samen met het volk en gaf moed en hoop aan de slachtoffers”, aldus Abe, die zijn speech afsluit met een buiging van haast negentig graden.

De buiging wordt nog eens overgedaan door de grootkamerheer, het hoofd van de machtige en oerconservatieve hofhouding, die met uitgestrekte handen het trapje naar het podium opklimt om de keizer zijn speech aan te rijken.

“Sinds ik dertig jaar geleden de troon besteeg, heb ik mijn plicht met vertrouwen in en respect voor het volk vervuld”, zegt Akihito. “Ik bedank de mensen dat ze me hebben geaccepteerd in mijn rol als symbool van de staat.”

Symbool van het volk

Akihito was in 1989 de eerste keizer in de moderne geschiedenis van Japan die geen politieke macht meer had. In de naoorlogse grondwet werd bepaald dat de keizer nog slechts als ‘het symbool van het volk’ zou functioneren. Akihito deed dat onder meer door vaker met met mensen zelf te praten, het belang van vrede te benadrukken en in het buitenland excuses aan te bieden voor het Japanse imperialisme.

Zijn korte speech, die prachtig met inkt op het papier is geschreven, is in dezelfde lijn. De keizer emeritus sluit af met de hoop dat het nieuwe ‘Reiwa’-tijdperk “stabiel en welvarend” wordt. “Ik bid met heel mijn hart voor vrede in Japan en alle mensen in de wereld.”

Als de regalia weer zijn weggehaald, stapt Akihito van het podium. Hij steekt galant een hand uit als Michiko het trapje afloopt en beweegt dan richting uitgang. Voor de deur draait hij zich nog één keer om naar de aanwezigen. Hij buigt kort. Het pensioen kan eindelijk beginnen.