Hoe kijkt Franstalig België naar de verkiezingsuitslag? ‘We gaan vooral tijd nodig hebben’
Waar Vlaanderen naar rechts trok, ging het zuiden van het land naar links. Zo ziet de lezing van deze verkiezingen er voor velen uit. Al is het volgens politicoloog Pascal Delwit (ULB) geen ‘tsunami naar links’.
Na de lange verkiezingsdag is Pascal Delwit, politicoloog aan de ULB, moe, maar om enkele conclusies bij te stellen over Franstalig België, heeft hij zeker wel tijd. Ook al hebben de extreemlinkse partij PTB en het groene Ecolo een fikse opmars gemaakt – en is de PS nog steeds de grootste –, toch is het te simpel om te stellen dat Wallonië een ruk naar links heeft gemaakt. Delwit: “Een tsunami is het zeker niet.”
Kantelt Franstalig België dan niet naar links?
“Er is wel een beweging naar links geweest. Zo halen de PTB en de PS samen 36 procent, wat dezelfde score is als in 2014. Maar in 2010 haalde de PS alleen al 37 procent. Ik zou dus oppassen om van een ruk naar links te spreken.
“Het is wel zo dat Ecolo in Franstalig België veel verder doorgroeit dan Groen in Vlaanderen. Maar die partij heeft veel kiezers van de liberale MR afgesnoept. Je ziet dat Ecolo sterk staat, waar de MR ook sterk staat. In Ukkel bijvoorbeeld, de gemeente van Didier Reynders, haalt Ecolo ook meer dan 20 procent. Ecolo heeft een hoge penetratiegraad bij de liberale kiezersgroep van advocaten, onderwijzers of leraren, die nu op de groenen hebben gestemd. Ik zou eerder zeggen dat er progressief is gestemd maar daarom niet altijd links.”
Is er dan sprake geweest van een groene golf in Wallonië en Brussel?
“Ecolo heeft een mooie vooruitgang geboekt in Wallonië en een grote klim gemaakt in Brussel. Maar een golf zou ik het nu niet noemen.”
Globaal kan je zeggen dat MR inderdaad verliest, maar de partij blijft toch ook standhouden? Is ze niet afgestraft voor haar regeringsdeelname?
“Zeker. Deelnemen aan een regering met N-VA heeft de MR stemmen gekost. Veel mensen zijn ook kwaad op minister Daniel Bacquelaine voor wat er met de pensioenen gebeurd is. Dan was er nog een indexsprong en is de koopkracht er in de ogen van veel mensen op achteruitgegaan.
“Veel dokters zijn ook niet tevreden over Maggie De Block omdat ze de terugbetaling van sommige geneesmiddelen heeft hervormd. Voor artsen in opleiding is er een numerus clausus gekomen (om het aantal studenten te beperken, YV). Ik snap dat men daar in Vlaanderen misschien anders naar kijkt. Maar voor de MR is dat niet goed.
“Ook bij de gemeenteraadsverkiezingen hebben we al een ineenstorting bij de MR gezien. Voor de Kamer, maar ook in het Brusselse en het Waalse parlement, heeft de MR niet alleen stemmen verloren, maar vooral zetels. Ik denk dat het ten eerste al onmogelijk is voor Charles Michel om opnieuw premier te worden, maar het zal ook moeilijk zijn om in Brussel of Wallonië in de gewestregering te komen, dus belandt MR volgens mij op de oppositiebanken.”
De PS blijft nu de grootste partij, ook al gaat die inderdaad overal à la baisse. Wat zijn de gevolgen voor voorzitter Elio Di Rupo?
“Zeker in Brussel is de boodschap duidelijk. In Vorst, Ukkel of in de Woluwes vinden de kiezers zich niet meer terug in de PS. Kijk ook maar naar Emir Kir (PS-burgemeester van Sint-Joost-ten-Node, YV), die heeft de partij duizenden stemmen gekost, onder meer door een omstreden pamflet. Ik denk dat voor de PS het uur van de verandering geslagen heeft. Je mag niet vergeten dat Di Rupo met een onderbreking al voorzitter is sinds 1999.
“Ook de cultuur moet anders binnen de partij. Ze moet waakzamer zijn voor het gedrag van haar politici. Er zijn verschillende schandalen geweest zoals Publifin en Samusocial. Dat heeft de PS pijn gedaan. In elke partij zijn er mandatarissen die in de fout gaan, maar bij de PS zijn het er wel veel geweest.”
De kiezer heeft de kaarten nu wel heel moeilijk verdeeld, met de rood-groene partijen die het in Wallonië goed doen. Hoe kunnen we de boel nu op het federale niveau deblokkeren?
“Ik zie in grote lijnen twee coalities, maar eigenlijk zijn ze beide op dit moment bijna onmogelijk. Ofwel is het iedereen tegen de N-VA en Vlaams Belang, en ook tegen PVDA-PTB.
“Ofwel maak je een constructie met N-VA, CD&V, MR, Open Vld, Groen en Ecolo, bijvoorbeeld. Maar een van de twee voorzitters van Ecolo, Jean Marc Nollet (de andere voorzitter is Zakia Khattabi, YV) heeft net gezegd dat de partij nooit in een regering met N-VA zal stappen. Dus ik geloof dat een regeringsvorming moeilijk zal worden en dat het heel lang zal duren.
“Il faudra du temps. Want aan de Franstalige kant heb je eigenlijk een partij nodig die het toch ziet zitten om met de N-VA te regeren. Maar die momenteel nog wat de boot afhoudt. Ofwel moeten er aan Vlaamse kant partijen zijn die nu niet willen regeren zonder N-VA, maar die hun kar keren. Net zoals in 2010 zal het niet in een dag opgelost zijn, laat staan in een maand.”