Direct naar artikelinhoud
Gentse Feesten

‘We moeten de Gentse Feesten teruggeven aan de Gentenaars’

Koppenlopen op Polé Polé tijdens de Gentse Feesten.Beeld Wouter Van Vooren

Doen de Gentse Feesten het straks met enkele pleinen minder, om zo ruimte te geven aan kleine, authentieke projecten? Dat lijkt de inzet van een debat dat volop woedt in Gent. ‘We moeten de Feesten teruggeven aan de Gentenaars.’

Op de Gentse Feesten-site staat voorlopig alleen een aftelklokje. Woensdag pas verschijnt hier het officiële programma. Maar nu al zorgen de Feesten voor discussie. Het was acteur en poppenspeler Luk De Bruyker, in Gent beter bekend als Pierke Pierlala, die afgelopen weekend de knuppel in het hoenderhok gooide.

Tijdens ‘speakers corner’, een maandelijks debatmoment op zondagmiddag, stelde hij een zevenpuntenplan voor. Daarin pleitte hij onomwonden om de concerten op het Sint-Baafsplein en het Polé Polé-festival op de Gras- en Korenlei, twee van de grootste publiekstrekkers, af te schaffen. Volgens De Bruyker moeten die pleinen rustige plekken worden, waar mensen elkaar kunnen ontmoeten. “De Gentse Feesten hebben rustpunten nodig. En ik wil die zoeken op de plekken waar ons historisch patrimonium rendeert maar ronduit vermassacreerd wordt tijdens de Feesten.”

Peper en zout

Schaf Sint-Baafs en Polé Polé af en er komt volgens de poppenspeler meteen een hoop geld vrij om te geven aan kleine, zinvolle en creatieve projecten. Want die krijgen nu te weinig subsidie in vergelijking met de grote pleinen. “Het unieke aan onze Feesten zijn net die creatieve projectjes die je verwonderen en die voor een leuke sfeer en afwisseling zorgen. Die zijn de peper en het zout van onze Feesten. Maar nu verdient een wc-madam op de Gentse Feesten meer dan kleine professionele Gentse gezelschappen.”

Het is een gevoel dat bij veel Gentenaars leeft. Dat er meer gefocust wordt op zoveel mogelijk buitenstaanders aantrekken en commercie, en minder op authenticiteit en creativiteit. Nochtans was dat laatste de grote bedoeling toen zanger en kunstenaar Walter De Buck begin jaren 70 de Gentse Feesten, toen op sterven na dood, nieuw leven inblies. Rond Sint-Jacobs begon hij, Woodstock in gedachten, aan een ‘moderne’ versie van de Feesten. Volkser dan ooit. Vanuit de onderbuik.

Alleen bleven de Feesten groeien en groeien. De opeenvolgende stadsbesturen probeerden ze in goeie banen te leiden, maar in 2010 barstten ze uit hun voegen. Dat jaar werd de kaap van 1,8 miljoen toeschouwers gerond. “De Feesten zijn te groot geworden. Of de stad te klein”, zei de toenmalige burgemeester Daniël Termont (sp.a). Het stadsbestuur greep in. Er werden nieuwe ruimtes aangeboord, hier en daar het mes in gezet en een plafond bepaald. Tegelijkertijd probeerde de stad om van het imago van ‘pensenkermis’ af te geraken, zonder het volkse karakter te verliezen. Vorig jaar ontving Gent een ‘aanvaardbare’ 1,3 miljoen bezoekers.

Alle Gentenaars

De bezoekersaantallen daalden dan wel, maar veel Gentenaars hebben nog steeds het gevoel dat de Gentse Feesten geen Géntse Feesten zijn, maar een festival als alle andere. De Feesten moeten er dan ook weer meer door en voor de Gentenaars zijn, meent Luk De Bruyker. “Dat betekent meer kleinschalige Gentse projecten en alle professionele Gentse gezelschappen moeten tijdens de Feesten spelen in een van de schouwburgen. Dan denk ik aan het NTG of Les Ballets C de La B bijvoorbeeld. De musicals, stand-uppers en West-Vlamingen zijn welkom in de stad. Maar tijdens de Gentse Feesten moeten de zalen van ons zijn. Gent heeft ook geen madammen met pluimen in hun gat nodig, zoals die de voorbije jaren op het Braunplein rondliepen. We moeten waken over onze Feesten. Dat ze volks blijven, voor alle Gentenaars en dat het cultureel niveau hoog genoeg blijft.” 

En dat ze álle Gentenaars betrekken. “Gent is een multiculturele stad. Je kan dat leuk vinden of niet, maar het is wel de realiteit. Het is ook een feit dat mensen van vreemde origine niet participeren aan de Gentse Feesten. Omdat ze geen aansluiting vinden met de programmering.” Daarom pleit hij om in de volkswijken optredens te organiseren, van bijvoorbeeld Turkse, Poolse of Marokkaanse groepen. “Zo krijg je een feestgevoel in die wijken en kunnen alle Gentenaars meegenieten.”

‘Beetje te chic, te afgelikt’

De pleinorganisatoren reageren not amused op de uitspraken van De Bruyker. Bij vzw Onder De Draak, die de programmering op het Sint-Baafsplein verzorgt, benadrukken ze dat ze wel degelijk relevant zijn. “Wij programmeren grote namen omdat mensen die geen dure tickets kunnen betalen voor pakweg De Kreuners die groepen gratis zouden kunnen zien.” Eenzelfde verhaal bij Polé Polé. Daar klinkt het dat het festival wel degelijk een groot publiek trekt, wat het meteen relevant maakt. Andere grote pleinen wensten niet te reageren, om geen olie op het vuur te gooien.

Gentse Feesten.Beeld Ilias Teirlinck

Maar De Bruyker is lang niet de enige die kritiek heeft op hoe het nu gaat. Ook Wim Claeys, zanger van Gentse volksliedjes en cabaretier, neemt geen blad voor de mond. “Ik vind dat de Gentse Feesten de jongste jaren een beetje te chic zijn geworden. Te afgelikt. Ze beginnen te veel op een doorsneefestival te lijken. Er moet meer plaats zijn voor eigen initiatieven. Voor Gentenaars die in hun stad aan het publiek tonen wat ze kunnen. Gentenaars die zélf hun feesten maken”, zei hij eerder in een interview met De Gentenaar.

Levendigheid en leefbaarheid

Het blijft een eeuwige strijd tussen levendigheid en leefbaarheid, weet ook Christophe Peeters (Open Vld), in de vorige legislatuur schepen van Feestelijkheden, nu ondervoorzitter van de Gentse gemeenteraad. Hij voerde zelf een aantal drastische veranderingen door. De feesten starten nu op vrijdag en niet langer op zaterdag. De openingsstoet werd afgeschaft. De subsidiepot voor kleinschalige projecten ging dan weer omhoog. Van 27.000 euro bij zijn aantreden in 2013 naar 150.000 euro vorig jaar. “En ja, ik volg Luk De Bruyker wel. Het moet inderdaad nog meer zijn”, geeft Peeters toe. “Het aantal voorstellen is verdubbeld. De pot mag dus gerust naar 250.000 euro gaan.”

Al lijkt pleinen afschaffen Peeters geen goed plan. “We moeten er vooral voor zorgen dat we voor elk wat wils bieden. Waar we dan wel het geld vandaan moeten halen? Door de hele organisatiestructuur te herbekijken en vooral ook externe financiering te zoeken. Vlaamse, federale en ja, ook Europese subsidies. Daar moeten we naar toe.”

Externe financiering is ook nodig om het gratis karakter van de Gentse Feesten te bewaren. De Bruyker: “Steeds meer optredens zijn niet meer gratis. De pleinen beginnen  meer en meer de zalen in te palmen. Pleinorganisatoren zetten groepen, die vroeger gratis te bekijken waren op een plein, nu in een zaal waar je als luisteraar entree moet betalen.”

Voor geleidelijkheid

Uit noodzaak. Vroeger traden groepen tijdens de Gentse Feesten goedkoper op dan de rest van het jaar. Nu gelden overal dezelfde festivaltarieven. De tijd dat artiesten naar de Gentse Feesten kwamen om een cd te promoten is voorbij. Die concerten zijn nu hun belangrijkste inkomsten.

Ook huidig feestenschepen Annelies Storms (sp.a) ziet een afschaffing van een aantal grote pleinen niet meteen zitten. Tegelijkertijd heeft ze wel oor naar de achterliggende boodschap van De Bruyker. “Er is een duidelijke vraag naar ruimte voor vernieuwing en kleinschaliger projecten, die dichter bij de Gentenaar staan. Ik sta daar ook achter. Er is al veel gebeurd. Wij hebben voor dit jaar 880 activiteiten van Gentenaars goedgekeurd. 330 daarvan zijn ook in het Gents. Op de in totaal 3.500 activiteiten tijdens de Feesten. Mijn bedoeling is ook om de komende maanden met de pleinorganisatoren en de kleine spelers een dialoog op te starten om te bekijken hoe we een vernieuwing kunnen doorvoeren. Maar ik ben voor geleidelijkheid. Meteen twee pleinen afschaffen is niet aan de orde.”

Zowel Storms als Peeters vindt een uitbreiding van de Feesten naar de multiculturele buurten dan weer geen goed plan. Storms: “Dat Gentenaars met allochtone roots weinig participeren is ook voor ons een belangrijk aandachtspunt. Maar uitbreiden naar de wijken zal een grote impact hebben. De Gentse Feesten leggen nu al een grote druk op de stad, ook nog eens de wijken belasten is geen goeie zaak.”