Direct naar artikelinhoud
Arbeidsmarkt

Vergeet de flexibele arbeidsmarkt. De Belgische werknemer blijft liefst waar hij is

Vergeet de flexibele arbeidsmarkt. De Belgische werknemer blijft liefst waar hij is
Beeld Thinkstock

Een vaste baan zou in deze tijden van flexibiliteit en jobhoppen iets van het verleden zijn. In werkelijkheid blijkt dat nogal mee te vallen: de Belgische werknemer blijft het liefst waar hij is.

De mobiliteit op de Belgische arbeidsmarkt staat op een laag pitje. Tot die conclusie komt het Institut pour un Developpement Durable (IDD). Uit een recente analyse blijkt dat liefst 30 procent van de werknemers zich al meer dan vijftien jaar bij zijn huidige werkgever bevindt. Bij 13 procent is dat zelfs meer dan een kwarteeuw.

De vaststelling staat in schril contrast met de tijdingen over flexibele jobs en grotere werkonzekerheid. Uit de cijfers blijkt dat het nogal meevalt met de freelance-statuten. Sinds 2011 is er ook een daling van het aandeel werknemers die minder dan vijf jaar aan de slag zijn bij dezelfde werkgever. “Die observatie druist in tegen de breed gedeelde indruk van groeiende baanonzekerheid”, analyseert Philippe Defeyt van IDD.

Niet vrijwillig

De vaststelling is niet nieuw. Nog geen 10 procent van de Belgische werknemers verandert vrijwillig van job, blijkt uit een analyse van hr-dienstverlener Securex. 

Ook het Steunpunt Werk stelde onlangs de vraag of we evolueren naar steeds flexibeler loopbanen en bijgevolg afscheid nemen van de vaste, stabiele loopbaan. Aan de hand van de gemiddelde jobanciënniteit onderzocht het hoelang werknemers en zelfstandigen hun huidige job al uitoefenen. In 2017 bleek dat Vlaamse werkenden tussen 15 en 64 jaar hun toenmalige job gemiddeld al 11,4 jaar deden – exact dezelfde duur als 20 jaar eerder.

Philippe Defeyt: “Vergeet ook het belang van de publieke sector, inclusief overheidsbedrijven, niet, waar de stabiliteit van de werkgelegenheid lange tijd veel vanzelfsprekender was. Ook de aversie van risico speelt een rol, waardoor mensen liever blijven waar ze zijn.” 

De arbeidsmobiliteit ligt niet alleen in ons land aan de lage kant, weet Jan Denys, arbeidsspecialist bij Randstad. “In België is het misschien ietsje meer uitgesproken. Dat komt wellicht door een iets striktere arbeidsregeling en de kosten verbonden aan ontslag. Er zijn bij ons ook minder tijdelijke contracten. Maar als we kijken op Europees niveau, dan zien we dat werknemers vrij langdurig bij dezelfde werkgever blijven. Dat is anders dan veel mensen denken, en is vooral anders dan de vele voorspellingen over een almaar flexibeler arbeidsmarkt in de toekomst.”

‘Verworven rechten’

Uit onderzoek van de dienstengroep Acerta blijkt dat 71 procent van de werknemers zich belemmerd voelt door de onzekerheid die de verandering met zich brengt; 46 procent mist het zelfvertrouwen om te solliciteren voor een andere baan. 53 procent van de werknemers geeft aan niet te willen inleveren op de voordelen die ze in de loop van de jaren verworven hebben.

Jongeren veranderen sneller van baan dan iets oudere werknemers, vooral in de eerste tien jaar van hun loopbaan. Eenmaal de dertig gepasseerd, beginnen ze zich toch wat meer te settelen. “Er is ook niks verkeerd met die vaststelling”, zegt Denys. “Zolang men zich goed voelt in de arbeidsovereenkomst. Mensen die blijven vastzitten, dat is niet gezond. Ook de werkgever is gebaat met een interne jobroulatie, om op die manier de kennis te verspreiden en mensen te motiveren.”

Ook de vergrijzing speelt een rol. Het aandeel 50-plussers bij de werkenden van 15 tot 64 jaar nam toe van 14,9 procent in 1997 tot 26,6 procent in 2017. Vijftigplussers hebben gemiddeld een veel hogere jobanciënniteit. 

Oudere werknemers nemen minder snel uit zichzelf afscheid van hun werkgever. Deels is dat vanwege de onzekerheid die gepaard gaat met een verandering. Anderzijds is er de vrees de verworven anciënniteit te verliezen. Bij de vijftigplussers stapt nog geen 2 procent uit eigen initiatief op. 

60 procent van de werknemers wil zijn loopbaan wel graag een nieuwe wending geven, bij voorkeur bij zijn huidige werkgever, weet Acerta.