"Meer dan miljoen betogers", maar leider Hongkong zet door met wet om mensen uit te leveren aan China

Na een dag met volgens de organisatoren "meer dan een miljoen" boze Hongkongers in de straten (de politie spreekt van 240.000), en een nacht met rellen en geweld, houdt de Hongkongse "chief executive" Carrie Lam koppig vast aan haar controversiële wetsvoorstel. Daarmee wil ze ervoor kunnen zorgen dat verdachten en vluchtelingen van het Chinese vasteland kunnen worden uitgeleverd aan de Chinese overheid.

De aanleiding voor het voorstel was een moord op een zwangere vrouw van 20 in Taiwan in februari vorig jaar. Haar 19-jarige Hongkongse vriend werd daarvan verdacht, maar hij vluchtte naar Hongkong en kon daardoor niet meer worden uitgeleverd aan Taiwan. Volgens het nieuwe voorstel moet dat anders en moeten Hongkongse rechters een uitlevering geval per geval kunnen overwegen.

Het wetsvoorstel veroorzaakt bijzonder veel ophef in alle lagen van de bevolking, van studenten tot zakenlui, van mensenrechtengroeperingen tot religieuze groepen. Zij vrezen dat het is ingefluisterd door de Chinese overheid en ertoe zal leiden dat de autonome regio Hongkong de facto haar zelfbestuur zal verliezen. In hun ogen geeft de wet een vrijbrief aan China om andersdenkenden en activisten op te pakken in Hongkong en vast te zetten in China.

"Het rechtssysteem van Hongkong staat te boek als zeer onafhankelijk en betrouwbaar", legt correspondent Leen Vervaeke uit in "De ochtend" op Radio 1. "Het is ook een van de redenen dat Hongkong veel succes heeft als een internationaal handelscentrum en financieel centrum." 

Het rechtssysteem in China daarentegen staat niet te boek als betrouwbaar, zegt ze. "Het is bekend dat het gebruikt wordt om dissidenten het zwijgen op te leggen. Het is onderhevig aan de wensen van de communistische partij. Mensen worden soms opgesloten zonder aanklacht, zonder proces, zonder toegang tot een advocaat. Dus als mensen worden uitgeleverd aan China komen ze wel in een ander systeem terecht."

(Lees verder onder de foto)

Maar volgens Lam hebben de manifestanten het opzet van het voorstel verkeerd begrepen. "Deze wet is niet op poten gezet door de [Chinese] overheid. Ik heb geen enkele opdracht of geen enkel mandaat gekregen van Peking om deze wet uit te voeren."

Lam merkt ook wel dat er "duidelijk bezorgdheid heerst" over de wet, maar ze legt de protesten wel anders uit. "Ik denk dat die duidelijk aantonen dat [hun] rechten en vrijheden even robuust zijn als altijd." Maar, zo voegt ze eraan toe, "Hongkong moet voort, niemand wil dat Hongkong een veilige haven is voor vluchtelingen die de wet hebben overtreden."

Chinese media vinden dan weer dat "sommige Hongkongers in de luren worden gelegd door de oppositie en hun buitenlandse bondgenoten". Volgens de Chinese staatskrant "China Daily" zou "elke eerlijke persoon" de wet steunen, omdat die "wettelijke achterpoortjes dicht en voorkomt dat Hongkong een veilige haven wordt voor criminelen".

(Lees verder onder de foto)

Onder meer de Europese Unie, de Verenigde Staten en Groot-Brittannië hebben al hun bezorgdheid geuit over de situatie in Hongkong. "En ook de Amerikaanse Kamer van Koophandel heeft al geprotesteerd tegen deze wet", weet Vervaeke. "Zij zeggen dat zakenlui die nu hun kantoor in Hongkong hebben omwille van die onafhankelijke rechtsstaat daar, nu misschien minder geneigd zullen zijn om daar te blijven. Ze zouden misschien uitwijken naar Singapore, omdat zij vrezen slachtoffer te zullen worden van eventuele willekeur uit Peking."

Matthew Cheung, de nummer 2 van de Hongkongse regering, bevestigt intussen dat de tweede lezing en het debat over de wet zoals gepland woensdag zal plaatsvinden. "Ik hoop dat in de Wetgevende Raad van Hong Kong iedereen de discussie kan verderzetten op een eerlijke, vredige en rationele manier", zegt hij. Gezien de pro-Chinese meerderheid daar ziet het er volgens Vervaeke  dan ook naar uit dat de wet gewoon zal worden goedgekeurd.

Herbeluister hier het gesprek met Leen Vervaeke in "De ochtend" op Radio 1: