Jonathan Ive, de spirituele partner van Steve Jobs en ontwerper van alle iSpullen, stopt bij Apple. Wat nu?

“Jony is een uniek figuur in de designwereld en zijn rol in de revival van Apple kan niet onderschat worden”, reageerde CEO Tim Cook in een statement op het vertrek van designicoon Jonathan ‘Jony’ Ive. Woorden die op hun beurt ook niet onderschat kunnen worden.

We nemen de teletijdmachine naar 2006. Iedereen besefte dat mobiel internet (2G) de wereld voor altijd zou veranderen, maar niemand wist precies hoe. Smartphoneproducenten in die tijd slaagden er maar niet in om het gebruiksgemak van computers te vertalen naar een draagbare telefoon. Dat waren over het algemeen heel frustrerende objecten: een combinatie van veel te veel en te kleine knoppen en een veel te klein scherm.

Jonathan ‘Jony’ Ive, toen al gevierd vormgever bij Apple, wilde dat compromis niet maken. Hij bedacht samen met wijlen Steve Jobs, toen CEO van het bedrijf, een groot touchscreen. Daar is geen muis voor nodig, enkel een vinger. Het toetsenbord zou verschijnen wanneer het nodig was, en anders was er gewoon geen. Dat lijkt vandaag vanzelfsprekend. Dat was het niet.

Nodig of nuttig

De introductie van de iPhone is maar een voorbeeld van hoe de tandem Steve Jobs en Jony Ive letterlijk onze relatie met technologie heeft veranderd. De mediaschuwe Brit heeft in de voorbije 30 jaar een indrukwekkend portfolio uitgebouwd. Van de transparante iMac-computers, over de iPod met zijn beroemd draaiwieltje als interface, tot de AirPods (de draadloze oortjes van Apple). Overal had Ive zijn hand in. Meer zelfs, zijn kijk op vormgeving is verweven in elk Apple-product en dus in het zakelijke succes van het bedrijf in de voorbije decennia.

Zijn filosofie is eenvoudig in theorie, aartsmoeilijk in praktijk. Design enkel hetgeen nodig of nuttig is. Een visie die hij met plezier overnam van Dieter Rams. Dat is de Duitser die van 1961 tot 1995 verantwoordelijk was voor de vormgeving van Braun-apparatuur. Die inspiratie ging zelfs zo ver dat verschillende Apple-producten heel erg op Braun-producten zijn gaan lijken. Kijk bijvoorbeeld naar de verwantschap tussen de Braun T3 pocket radio en de allereerste iPod uit 2001.

Dat streven naar eenvoud heeft ook zijn duistere kant. Dat we vandaag allemaal voorovergebogen door e-mails, sociale media en andere tijdlijnen scrollen op onze smartphone is mede te danken/te wijten (schrappen wat voor u past) aan dat natuurlijke gebruiksgemak.

Toen hij daar in 2018 mee geconfronteerd werd door het technologiemagazine Wired, antwoordde de Brit: “Ik denk dat het goed is om verbonden te zijn. De echte vraag is wat je doet met die connectie. Wij stoppen niet alleen heel veel werk in begrijpen hoelang mensen hun iPhone gebruiken, maar ook hoe ze die gebruiken.” Sinds 2018 probeert Apple zijn iPhone-gebruikers meer inzicht te geven in hoe, waarvoor en hoelang ze op het kleine scherm turen.

Slechter, maar mooier

Maar nu houdt de designgoeroe het dus voor bekeken bij Apple. Al mogen we niet van een break-up spreken. Ive laat in een interview met Financial Times verstaan dat hij geen werknemer meer zal zijn van Apple, maar hij hoopt dat hij nog steeds betrokken zal worden bij toekomstige projecten. Ive richt zelf de designstudio LoveFrom op en neemt zijn rechterhand Marc Newson van bij Apple mee. “Hij zal samen met mij nog steeds werken aan een paar Apple-projecten, en natuurlijk gaan we ook aan andere projecten werken”, zei Ive.

Hoewel Tim Cook zich sterk maakt dat Apple kan voortbouwen op de fundamenten die Ive bij Apple uitbouwde, valt het vertrek toch op een opvallend moment.

Waar zijn bedrijf in augustus 2018 als allereerste gewaardeerd werd op een triljoen dollar, kampt het met een grote uitdaging. Inkomsten die vooral uit de verkoop van iPhones, computers en iPads kwamen, moeten gedeeltelijk vervangen worden door een verkoop aan abonnementen. Het is geen toeval dat Apple een eigen videostreamingdienst (Apple TV+) heeft aangekondigd en zijn iconisch programma iTunes opgesplitst heeft in muziek, podcasts, films en series.

Velen lezen in het vertrek van Jony Ive dan ook het einde van een tijdperk. Al kondigde dat einde zich volgens Bloomberg al enige tijd aan. Volgens ingewijden delegeerde de designgoeroe de laatste twee jaar steeds meer taken en kwam hij maar een tweetal keer per week naar zijn bureau. Bovendien concentreerde hij zich de laatste tijd op Apple Park, het indrukwekkende hoofdkantoor dat in 2017 al gedeeltelijk geopend werd voor werknemers. Enkele weken geleden werden de laatste details afgewerkt.

Volgens sommigen is het vertrek van Ive, ondanks de negatieve reactie van de beurzen, ook goed nieuws. Zo vindt  Apple-kenner John Gruber dat er in het post-Jobs-tijdperk heel wat is foutgelopen. “Onder het toeziend oog van Ive hebben we de kwaliteit van de softwaredesign zien afnemen en is de hardware niet bepaald betrouwbaar geworden.” Als voorbeeld haalt Gruber de slecht functionerende toetsenborden van de laatste generatie MacBooks aan. “Dat fiasco is een direct resultaat van Jony Ives obsessie voor dunne toestellen en minimalisme. De MacBooks van Apple vandaag zijn slechtere, maar mooiere computers dan diegene die ze vervangen hebben.”