Elisabeth, kroonprinses op missie: ‘Ze is een echte Coburger, temperamentvol en een beetje koppig’

ls ze in Laken verblijft, beschikken Elisabeth, zusje Eléonore en broers Gabriël en Emmanuel over een domein van 186 hectare, maar de voorbije week zag de kroonprinses in een sloppenwijk van Nairobi, Kenia, hoe een alleen­staande weduwe met zes kinderen in een ruimte van enkele vierkante meters moest wonen. Onder begeleiding van kinder­rechten­organisatie Unicef en haar moeder bezocht ze ook schooltjes en een voetbal­academie voor kinderen uit straat­arme gezinnen.

In haar eerste interview, met VTM Nieuws, noemde Elisabeth zich ook “heel geraakt” door de kinderen in het Kakuma-vluchtelingen­kamp “omdat ze zo klein zijn, en zo fragiel, en toch al zoveel trauma’s hebben meegemaakt”.

Ze was er ook onder de indruk van haar Keniaanse leeftijdsgenoten, “die zoveel moed en door­zettings­vermogen moeten tonen in zo’n moeilijke situatie”. Wel hoopgevend vond ze dat de mentaliteit die kind­huwelijken en genitale verminkingen mogelijk maakt, begint te veranderen.

Voor koningin Mathilde zijn deze humanitaire bezoeken routine – alleen al om aandacht op te wekken voor Unicef deed ze er al acht – maar voor Elisabeth is dit een opmerkelijke vuurdoop tijdens een officiële reis. Ze treedt zo sneller voor het voetlicht dan jonge troon­pretendenten in andere Europese vorsten­huizen. In Nederland gaf kroon­prinses Catharina-Amalia (15) één zeldzaam interviewtje, maar haar ouders verkiezen dat ze vooral buiten de schijnwerpers een eigen leven kan leiden.

‘Geen mondaine frivoliteiten’

Genoemd naar haar beroemde bet­over­groot­moeder maakte prinses Elisabeth al naam bij haar geboorte, toen haar vader haar aankondigde met de gevleugelde woorden: ‘Het is echt een vrouwtje.’

Op 10-jarige leeftijd opende ze al een kinderziekenhuis in Gent dat naar haar werd genoemd. Als 13-jarige gooide ze vervolgens hoge ogen door in de drie lands­talen een toespraak voor te lezen voor het Lichtfront, dat het begin van WO I herdacht.

“Dan al was ze een heel serene prinses die op voortreffelijke wijze een zelfgeschreven toespraak bracht”, herinnert professor emeritus Mark Van den Wijngaert (KU Leuven) zich.

Hoe ze nu in Nairobi al humanitaire missies volbrengt, verbaast de monarchie­kenner niet. “Het is een traditie dat onze toekomstige koningen en koninginnen veel aandacht hebben voor internationale samenwerking. Voor Filip huwde, deed hij ook al ontwikkelingswerk, al begon hij er pas in 1985 op 25-jarige leeftijd aan, na zijn opleiding aan Stanford University en de Koninklijke Militaire School (KMS). Hij is toen met ngo’s in Afrika, India en Latijns-Amerika geweest.”

Volgens royaltywatcher en Brussels parlementslid Hilde Sabbe lijkt Elisabeth sociaal meer op haar moeder dan haar vader. “Je ziet nu tijdens de Kenia-reis dezelfde spontaniteit die Mathilde kenmerkt. Wanneer de koningin in een groep verschijnt, begint ze prompt een gesprek, Elisabeth doet dat ook.”

Mathilde was op jonge leeftijd al ngo-vrijwilligster. Zo hielp ze zieken tijdens reizen naar bede­vaarts­oord Lourdes. Daarom klikte het ook met wijlen Fabiola, net zoals koning Boudewijn diepgelovig. Elisabeth kreeg van haar ouders dezelfde christelijke waarden mee. “Ze kreeg een zeer sobere opvoeding, zonder al te veel mondaine frivoliteiten”, zegt Sabbe.

De opvoeding van de kroonprinses stopte niet na de school­uren of het huiswerk. Later op de dag kreeg ze muziek­lessen of schilder­ateliers. Tegelijk zorgt Mathilde er volgens Sabbe altijd voor dat haar kinderen “belangstelling hebben voor de wereld buiten het paleis, ook voor de minder mooie kanten”.

“Door de reis in Afrika loopt dit aspect nu in de kijker, maar Mathilde heeft er altijd al voor gezorgd dat haar kinderen in contact kwamen met mensen die het niet zo goed hebben. Ze doen dit niet zo openlijk als wijlen prinses Diana in het Verenigd Koninkrijk destijds, maar discreet achter de schermen”, zegt ze. “Ze mocht ook gaan logeren bij klasgenootjes, en omgekeerd. Zo mochten kinderen voor haar verjaardagsfeest ooit komen logeren in tentjes op het koninklijk domein.”

Weg uit cocon van Laken

Bij Elisabeth loonde deze open opvoeding. Vandaag is ze een vlotte studente die al meertalig is. Na studies aan het Brusselse Sint-Jan Berchmans­college vervolledigt ze nu tot de zomer van 2020 haar middelbare school met een internationaal baccalaureaat aan het Atlantic College in Wales, studies die leerlingen voorbereiden op voortgezette studies aan top­universiteiten.

De keuze voor deze school is geen toeval. Sabbe: “Het is dezelfde opleiding die de huidige Nederlandse koning Willem-Alexander volgde voor hij universitaire studies aanving. Ik veronderstel dat het goede contact tussen de Nederlandse koningin Maxima en Mathilde hierbij een rol speelt. Aan de school zitten allerlei nationaliteiten maar ook beurs­studenten. Het is dus ook een goeie sociale mix om de wereld te leren kennen. Mooi meegenomen is dat ze daar, ver weg van de Lakense cocon en de media, haar adolescentie kan beleven.”

Want bij jongvolwassenheid hoort een onvermijdelijke drang naar vrijheid en een gezonde dosis rebellie, die ze daar kan beleven zonder dat paparazzi haar volgen. Zo waren shoppers in de Louisa­laan ooit getuige van een pittige discussie tussen koningin Mathilde en haar dochter in een boetiek. Haar moeder stelde haar voor iets te kopen, maar Elisabeth vond de kledij te truttig en wou niet toegeven. “Ze is een echte Coburger, temperamentvol en een beetje koppig”, zegt Sabbe. “Mensen die haar kennen zeggen ook dat ze geen zenuwen heeft, en zeer zelfverzekerd is.”

Krijgen we haar dan binnenkort opnieuw te zien in een publieke rol? Volgens Van den Wijngaert is de kans klein. “Deze reis is voorlopig uitzonderlijk, omdat ze aan het begin van haar schoolvakantie meekon met haar moeder. De media-aandacht voor haar reis vandaag is wel al goed voor haar, zodat ze ook daarmee al leert omgaan. Ze wordt duidelijk stilaan voorbereid op haar officiële taken als kroonprinses in de – verre – toekomst. Maar ik denk dat Filip en Mathilde verstandig genoeg zijn om die boot zoveel mogelijk af te houden, tot ze als twintiger haar hogere studies zal afwerken.”

Studentenleven

Koningin Mathilde liet in interviews met meegereisde journalisten in Kenia ook duidelijk verstaan dat dit publieke optreden niet betekent dat haar oog­appel sneller dan gepland klaargestoomd wordt voor het voltijdse werk als kroonprinses. “Ze moet nu eerst genieten van het studenten­leven, de tijd gaat zo snel”, zei ze aan hln.be. Het koningschap is nu “niet aan de orde”.

Koning Filip bevestigde eerder dit jaar ook al dat hij níét van plan is om op Elisabeths achttiende verjaardag in oktober het parlement al een dotatie te vragen, wat voor een troonpretendent neerkomt op een jaarlijkse uitkering van 961.000 euro. Dit ligt gevoelig bij de publieke opinie zolang daar niets tegenover staat. Elisabeth zal dat bedrag pas ontvangen zodra ze na haar studies als kroonprinses begint haar openbare, representatieve taken te vervullen – gesteund door een kabinet van medewerkers en een secretariaat dat ze met de dotatie moet betalen. “De dotatie uitstellen is inderdaad de beste oplossing voor haar”, vindt ook Van den Wijngaert. “Geef haar tijd om zich te ontwikkelen en te ontplooien. Pas later volgt het officiële statuut van kroonprinses.”

Tot zolang kan ze onbezorgd door het leven gaan met een erenaam die ze zich na een traditionele kroning door Keniaanse Masai-krijgers mocht aannemen: nasieku, Swahili voor ‘de eerstgeborene’.