Schot koopt schaakstukje voor paar euro, nu brengt het op veiling Sotheby’s 821.000 euro op

Het bijna negen centimeter grote schaakstuk is onderdeel van de zogenoemde Lewis Schaakspelen die in de twaalfde eeuw in Noorwegen of IJsland werden gemaakt. In 1831 werden op het eiland Lewis in Schotland 79 van die schaakstukken in de vorm van krijgers ontdekt. Hoe de Noorse stukken daar belandden, is nog altijd onbekend. Vermoedelijk waren ze onderdeel van een lading die in de middeleeuwen overboord sloeg tijdens een scheepsramp.

De Schotse vondst bestond feitelijk uit onderdelen van vier schaakspelen, maar vijf stukken ontbraken. De kunstschatten worden al jaren bewaard in het British Museum in Londen en het National Museum of Scotland in Edinburgh. Experts zijn altijd blijven zoeken naar de ontbrekende stukken. Maar een daarvan, het geveilde pronkstuk, is nu dus terecht. 

Volgens Sotheby’s kocht de opa van de huidige eigenaar het schaakstuk in Edinburgh ‘omdat hij het gewoon mooi vond’. Het nors kijkende poppetje verdween echter al snel in de kast. Af en toe werd het tevoorschijn gehaald om te bekijken. “Mijn moeder vond het een interessant beeldje”, aldus de vorige eigenaar, die net als de nieuwe bezitter anoniem wil blijven.

“Ze meende dat het speciaal en misschien magisch was.” Eerder dit jaar liet hij het beeldje taxeren bij het veilinghuis. Dat zag direct dat het om een goed geconserveerde schildknaap uit een Lewis-spel gaat, vergelijkbaar met een moderne loper.

De Lewis-schaakstukken zijn de best bewaard gebleven middeleeuwse schaakstukken en voorbeelden van romaanse ivoorsnijkunst van de allerhoogste kwaliteit. In de twaalfde eeuw kwam het schaken vanuit Arabië via Sicilië en Spanje naar Europa. 

De Vikingen dreven rond de Middellandse Zee handel met de Arabieren en introduceerden het schaakspel al vroeg in Scandinavië. De stukken vormen het eerste schaakspel met een volledig Europese signatuur; de loper is bijvoorbeeld al als bisschop afgebeeld en niet meer als olifant zoals in de Arabische wereld gebruikelijk was.