Mehdi Bayat staat dezer dagen in het oog van de storm door zijn dubbele pet van club- en bondsvoorzitter. Maar wie is de man eigenlijk?
Dit portret verscheen in Sport/Voetbalmagazine van 3 juli 2019.
Van een gedwongen vlucht uit Iran naar de top van het Belgische voetbal in minder dan 40 jaar: hoe Mehdi Bayat als alomtegenwoordig en toegankelijk diplomaat zijn reis in het wereldje aflegde. Is het voorzitterschap van de KBVB zijn eindstation?
Het enorme venster biedt uitzicht op de meest bekende grasmat uit het Zwarte Land. De gastenlijst van het feestje heeft wat weg van een bouillabaisse, gemaakt van de grootste vissen uit het zwart-geel-rode voetbalwereldje. Een vroegere trainer die Belgisch kampioen werd met zijn club keuvelt even met de dikst betaalde speler uit het Belgische voetbal. Een beetje verderop ontlokt de machtigste makelaar van het Belgisch voetbal een glimlach aan een van zijn belangrijkste klanten.
Zebra’s van gisteren en vandaag zijn er ook. Maar dé man in de schijnwerpers is Mehdi Bayat. Om zijn veertigste verjaardag te vieren ontvangt hij zijn gasten bij hem ’thuis’. Opmerkelijk, want meestal blaast de afgevaardigd bestuurder van Charleroi, die gemakshalve door iedereen ‘ président‘ wordt genoemd, zijn kaarsjes honderden kilometer meer naar het zuiden uit, in gezelschap van ‘zijn’ spelers, bestuursleden en technische staf, die hij gewoontegetrouw vergezelt op de zomerstage. Die gewoonte ontstond ergens in de jaren 2000 toen de toenmalige commercieel directeur van Charleroi op dat idee kwam.
Groot voetbalkind
‘Mehdi is in feite een groot voetbalkind’, omschrijft Roman Ferber hem, een ex-Carolo die vandaag het geel en blauw van Union draagt. ‘Hij wil het voetbal ruiken, proeven, en dicht bij iedereen zijn. Zelfs voor een match geniet hij ervan om de spelers een beetje op te naaien.’ Zodra de wedstrijd afgefloten wordt, weet iedereen bij Charleroi welk scenario zal volgen. Terwijl de sfeertribune T4 haar gezangen aanheft, gaat Mehdi te midden van zijn troepen staan, in afwachting dat die de aanhang nog wat verder opwarmen. Als rode draad tijdens de eerste jaren van het voetbalproject in Charleroi heeft Damien Marcq dat zo vaak beleefd. ‘Hij is in staat om je op zo’n moment een drievoudige premie te beloven. Dat deed hij bijvoorbeeld na overwinningen tegen Anderlecht en Club. Mehdi is passioneel en laat zich graag horen op het einde van een match. Zoals de echte sterren. Hij is extravert, maar staat ook dicht bij zijn spelers.’
Zijn leeftijd had hem in zijn eerste fase bij Charleroi meer geloofwaardigheid gegeven als speler dan als commercieel directeur. In die periode legde Mehdi al zijn oor te luisteren bij de spelers, had aandacht voor hun problemen en verzuchtingen. Een gewoonte die hij bewaard heeft in zijn opmars van de kleedkamer naar de bestuurskamer. Op zijn veertigste heeft de man wiens familienaam in het grootste deel van het land huiveringen bezorgt, de top van het Belgische voetbal bereikt. Hij heeft, vanuit Charleroi plaatsgenomen op de troon van het glazen huis van de KBVB op de Houba de Strooperlaan in Brussel.
Kleine Daewoo
Zijn verhaal is indrukwekkend, vanaf de geboorte in een familie die een stuk Iraanse geschiedenis heeft mee geschreven (een van zijn voorvaderen, Morteza Gholi, was er ooit eerste minister), over de gedwongen verhuis met de Islamitische Revolutie van 1978 onder ayatollah Khomeini naar de Franse Azurenkust, waar Mehdi zijn eerste jobs had, en zijn tienerjaren beleefde in het Cannes waar Zinédine Zidane zijn voetbalopleiding kreeg, tot zijn aankomst in België, op verzoek van zijn oudere broer.
Dat moment herinnert Pierre-Yves Hendrickx, toen en nu clubsecretaris van Charleroi en op dat moment het eerste aanspreekpunt van Mehdi op de club, nog wel: ‘ Mogi die toen de baas was, riep me in zijn bureau en zei: ‘ Voilà, ik stel je mijn broer voor. Hij komt bij ons het commerciële werk doen. Stel maar een contract voor hem op, en zoek zo snel mogelijk een auto voor hem.’ Wij hadden toen kleine knalblauwe Daewoo-autootjes. Hij kreeg er zo één en reed prompt de stad in. Elke ochtend belde hij me. Elke keer was hij weer verloren gereden. Als we hem zegden dat hij naar de Boulevard Thiriou ( een van de hoofdstraten van Charleroi, nvdr) moest rijden, had hij geen idee waar dat was.’
Maar zelfs zonder de stad te kennen, vindt Mehdi snel zijn weg. Die brengt hem bijvoorbeeld naar Fabien Debecq, die zijn vriend wordt, en zijn zakenpartner. Hij is de man die de band met Sporting onderhoudt wanneer die club van de hand gedaan wordt door Mehdi’s oom Abbas. Die vreest dat als hij Sporting overlaat aan Mehdi diens broer Mogi binnen de kortste keren achter de knoppen zal zitten. Maar de zaken draaien helemaal anders uit. Al snel neemt de vroegere bodybuilder Mehdi’s plaats in de schaduw over, waardoor de spotlights voor het eerst gericht staan op ‘iemand die graag in de belangstelling staat, en dat beter doet dan ik’, aldus Debecq, nog steeds de voorzitter van Charleroi.
Man met een plan
Mehdi is niet zomaar teruggekeerd naar Sporting Charleroi om er wat bij te lopen. Hij heeft een plan. Om dat uit te voeren, telt hij uren noch gesprekken. Elke nieuwe ontmoeting is een opportuniteit, is zijn devies. Een kans om zijn Caroloproject uit te leggen aan de politieke verantwoordelijken in de regio die hij leert kennen. Mehdi praat, overtuigend, maar luistert nog meer. Om zaken die hij niet weet te begrijpen, om te kunnen helpen, nuttig te zijn voor anderen die later op hun beurt nuttig zouden kunnen zijn voor hem. Kortom: Mehdi charmeert.
‘Als je in Charleroi een probleem hebt, ga je Mehdi opzoeken. In twee minuten is de zaak geregeld. Niet bij wijze van spreken, maar letterlijk’, zegt Francis N’Ganga, die op het punt staat getransfereerd te worden vanuit Charleroi. ‘Hij is erg gehecht aan persoonlijk contacten.’ Door een van zijn naaste medewerkers omschreven als een ‘vriend-baas’, die soms een paar van zijn spelers meeneemt naar een optreden van de Franse stand-upcomedian Jamel Debbouze en een adept is van de Amerikaanse managementstijl, waar een aangenaam werkklimaat voorop staat, werkt de jongste Bayat aan zijn imago van atypisch clubleider. Een benadering waar Romain Grange, twee winters geleden uit Frankrijk getransfereerd, van schrikt. ‘Een voorzitter ( sic) die zo dicht bij zijn spelers staat, kende ik niet. Dat hij zich een beetje kleedt zoals wij, draagt daar ook toe bij.’
Nooit ver weg
Een nabijheidspolitiek voert de afgevaardigd bestuurder van Sporting ook in de geografische betekenis van het woord. ‘Ik heb de indruk hem dagelijks op de club te zien’, zegt een speler. ‘Aan tafel, in het bureau van de trainers, in de kleedkamer. Je zou zeggen dat hij vindt dat hij daar telkens moet zijn.’ Roman Ferber bevestigt dat: ‘Hij stopt nooit. Soms vroeg ik me af of hij ooit vakantie nam.’
Voor Mehdi valt werken samen met alomtegenwoordig zijn. Hij moet door zijn gebrek aan voetbalachtergrond of ervaring in het Belgische voetbal niet alleen veel harder werken dan de anderen, die anderen moeten ook zien dat hij hard aan het werken is. Of het nu in de tribunes van Mambour is of in de wandelgangen van het glazen huis van de KBVB, altijd houdt hij op zijn weg een paar keer halt om handen te schudden en een praatje te slaan, om te laten zien dat hij er is. En hij werkt hard. ‘Vierentwintig uur in een dag vindt hij te weinig’, weet een medewerker. Hij heeft een afkeer van luie mensen. Zelf noemt hij zijn hyperactiviteit als een van de redenen van zijn steile opgang, terwijl hij zichzelf in de derde persoon omschrijft: ‘We leven in het tijdperk van hard werken en bekwaamheid. Waarom is Mehdi Bayat overal? Heel simpel. Omdat hij meer tijd doorbrengt op het terrein dan de anderen.’
Zijn aanpak lijkt op die van zijn oudere broer, altijd bereid om zijn smartphone boven te halen en een selfie te maken met de meest recente transfer die hij gedaan heeft, zelfs als hij er maar van ver bij betrokken was. De broers hebben een andere stijl, maar delen ook een paar trekjes. ‘Zoals Mogi het doet bij zijn transfers, is ook Mehdi iemand die mensen makkelijk samenbrengt’, meent Pierre-Yves Hendrickx die eraan toevoegt dat ‘het grote verschil tussen Mogi en Mehdi dan weer is dat de een een super smeerlapje is, terwijl de ander super commercieel is.’
Door zijn alomtegenwoordigheid is de jongste Bayat zowat de incarnatie van Sporting Charleroi. Wanneer bij de aartsvijand op Sclessin zijn naam gescandeerd wordt in hatelijke spreekkoren, glimlacht hij: ‘Ik ben daar fier op. Het betekent dat ik besta, en dat Charleroi bestaat.’
Woedende telefoon
Voor zijn communicatie verdient Mehdi alvast de Gouden Bal. ‘Hij zou om het even wat kunnen verkopen aan om het even wie’, meent ex-speler Damien Marcq. Felice Mazzu voegt daaraan toe: ‘Hij beseft dat de media hem soms kunnen helpen om een boodschap over te brengen, en hij doet dat op een slimme manier.’ Wanneer de vroegere trainer van Charleroi zijn wens uitdrukt om weg te gaan, merkt de sterke man van het Zwarte Land vol ironie op in een uitzending van Le Grand Débrief op Proximus TV: ‘Je kan altijd speculeren dat Zidane het deze keer niet maakt bij Real en dat die club bijvoorbeeld aan Mazzu zou denken. Net als Juventus, een club waarvan we weten dat Felice niet ongevoelig zou zijn voor hun charmes. Bovendien zijn het ook Zebra’s.’
‘Maar hij kan ook harde woorden laten vallen wanneer het niet gaat zoals hij wenst’, klinkt het binnen zijn club. Michel Louwagie, algemeen directeur van KAA Gent, ervaart dat wanneer hij een woedende telefoon krijgt van Mehdi. Die had vernomen dat de Buffalo’s vertrouwensman en makelaar Roger Henrotay hadden uitgestuurd om de temperatuur te meten bij Mazzu met het oog op het nakende ontslag van trainer Yves Vanderhaeghe. De trainer van Sporting krijgt dagenlang klank noch beeld van zijn baas, nochtans voorstander van dagelijks contact. ‘Door zo vaak aanwezig te zijn, heeft hij een aantal gewoontes ontwikkeld’, weet een routinier van de club. ‘Als hij die gewoontes wijzigt, weet je al snel dat iets hem niet bevalt. Hij moet zelfs niets zeggen om te laten merken dat er iets niet klopt.’
Zelden ontvalt hem een woord dat niet staat in het script dat hij nauwkeurig heeft opgesteld. Doorgaans bereikt hij in elk gesprek zijn doel. Ook al blijft de gesprekspartner wel eens op zijn honger zitten. Maar, zegt Philippe Emond, papa van Renaud Emond en bedrijfsleider uit Virton, die met de Bayats onderhandelde over een mogelijke terugkeer van Dorian Dessoleil naar Charleroi: ‘Je verlaat zijn kantoor soms met lege handen, maar altijd met een goed gevoel, omdat hij je zo goed heeft ingepakt.’
Op de beschuldiging dat hij zijn communicatie soms te goed voert, pleit de betrokkene zelf deemoedig schuldig: ‘Ik ben waarschijnlijk een vlotte prater, maar draait het daar niet om in de communicatie? Ik verkoop geen gebakken lucht, ik probeer simpelweg geloofwaardig te zijn in mijn woorden en mijn daden.’
Dat wordt doorgaans bevestigd. Op die zeldzame keer na dat hij een belofte niet hield, herinnert Francis N’Ganga zich. ‘Op onze vakantie op Ibiza na de kwalificatie voor play-off 1 wachten we nog altijd.’ Om eraan toe te voegen: ‘Maar het jaar tevoren nodigde hij ons wel uit in Marrakech.
Van Louwagie naar Martínez
Van ontmoeting naar afspraak gaat het, met een adressenboekje dat steeds meer gevuld geraakt. Veel namen staan erin, steeds meer grote namen. Topmannen uit het voetbal, maar ook politici die in de schijnwerper staan en invloedrijke bedrijfsleiders. Bij de verkoop van Hervé Kage aan Gent raakt Mehdi bevriend met Michel Louwagie, wiens club hij vaak citeert als het te volgen voorbeeld. Later wordt Herman Van Holsbeeck een intimus. De vroegere algemeen manager van Anderlecht laat zelfs zijn naam al eens vallen wanneer hij het over zijn opvolging heeft. Zijn goeie relatie met Van Holsbeeck komt hem uitstekend van pas wanneer er namens de bond onderhandeld wordt met Roberto Martínez. Die zat een paar weken eerder aan tafel met Van Holsbeeck, maar vroeg te veel om de volgende trainer van Anderlecht te worden.
Steeds vaker duikt Mehdi op binnen de bestuurswereld van het Belgische voetbal. Dat komt door zijn capaciteit ‘om bruggen te brouwen in plaats van putten te maken’, zoals Joseph Allijns, voorzitter van KV Kortrijk, het lyrisch omschrijft. Een enorme stap zet hij wanneer hij in de aanloop naar EURO 2016 toetreedt tot de technische commissie die de lijnen uitzet voor de Rode Duivels. Samen met Bart Verhaeghe en Chris Van Puyvelde wordt hem vervolgens gevraagd een opvolger te kiezen voor Marc Wilmots. In het kasteel van Strombeek, eigendom van de voorzitter van Club, praat hij met Dick Advocaat, Louis van Gaal, Rudi Garcia en Ralf Rangnick. Het trio is echter het meest onder de indruk van de babbel met Martínez, met wie het tot een akkoord komt, met dank aan de info die Mehdi kreeg van zijn vriend Van Holsbeeck, na diens onderhandelingen met de Spanjaard.
Steeds meer petjes draagt Mehdi mettertijd, terwijl hij in de zomer van 2018 een enorme ecologische voetafdruk laat, heen en weer reizend tussen Rusland, Brussel en Charleroi. Met een haast kinderlijk enthousiasme stelt hij de doelen voor het WK, wat een van zijn supporters die hem eerder meemaakte een vergelijking ontlokt: ‘Je had hem in Jeruzalem moeten zien toen we ons na zo lange tijd nog eens plaatsten voor Europees voetbal. Als een kind zo blij was hij, je zou gezegd hebben dat hij zich in Walibi bevond.’
Bij Charleroi zorgt zijn periodieke afwezigheid wegens zijn andere verplichtingen dan weer voor een verstoring van de voorbereidende stage in de zomer. Ineens worden de problemen niet meer binnen de minuut opgelost door Mehdi. Die is er af en toe, maar niet de hele tijd. Dus slabakt de mercato van zijn club, en weerklinkt er af en toe tandengeknars. Bayat zit op dat moment in het vliegtuig om het probleem van de huisvesting van de spelersfamilies van de Rode Duivels in Rusland te regelen, terwijl hij de transfers van zijn club aan de telefoon afhandelt. De ‘ontmijner’, zoals hij al eens genoemd wordt, heeft weer zijn naam eer aan gedaan.
Pact met de Duivels
Zijn strafste stunt zet hij neer in het dossier van de spelerspremies van de Rode Duivels voor het voorbije WK. ‘Ik denk dat het de eerste keer is in onze voetbalgeschiedenis dat zo’n contract getekend is waarbij de spelers akkoord gingen om hun premies te verlagen’, blikt Van Puyvelde op dat dossier terug. Door in te leveren laten Vincent Kompany, Thibaut Courtois, Eden Hazard en Jan Vertonghen de bond veel geld verdienen’, bevestigt Mieke De Clercq, enige vrouw die lid is van de raad van bestuur van de KBVB.
Eerst lijkt de dialoog vast te lopen door de rigide toon van Bart Verhaeghe, waarna de gesprekken hervat en afgerond worden door de diplomatische Bayat. Hoewel Gérard Linard officieel voorzitter is, komt de jongste Bayat als de nieuwe sterke man uit die twee jaar voorzitterschap. Te meer omdat hij zijn pet als verantwoordelijke bij de Pro League niet verbergt of afzet wanneer de belangen van zijn club ter sprake komen, zegt Pierre François: ‘Hij heeft al tegen het belang van Charleroi gestemd, en meer dan één keer. Zo was hij vragende partij voor strenge straffen bij het onderbreken van wedstrijden, terwijl hij goed wist dat zijn club daar ook wel eens bij betrokken was.’
Voorzitter
Uiteindelijk wordt hij begin juni met 43 stemmen op 45 herverkozen voor de raad van bestuur van de KBVB, om slechts op de dag van de voorzittersverkiezing zelf zijn kandidatuur te stellen. ‘Ik wilde geen politiek spel spelen’, zegt hij daar zelf over.
Maar in de wandelgangen klinkt het dat zijn plan al langer bekend was. ‘Alle outsiders wisten al een jaar wat zijn ambitie was. Ook al omdat hij al een tijd Nederlandse les volgde, met de bedoeling om bondsvoorzitter te worden’, geeft Joseph Allijns toe, die in de aanloop naar het WK bevriend geraakte met Bayat. Mieke De Clercq: ‘Zodra er sprake was om iemand van de Pro League zich kandidaat te laten stellen voor de voorzittersstoel, heb ik Mehdi gevraagd of hij zich bekwaam voelde om dat te doen. Gezien zijn ervaring en zijn staat van verdienste was hij voor mij kandidaat nummer één. Hij antwoordde dat hij zich nog wat wilde voorbereiden, maar ik hoorde tussen de lijnen dat hij het zou doen. Als hij geen kandidaat was geweest, zou ik waarschijnlijk mijn kandidatuur hebben gesteld.’
Zeker van de steun binnen de Pro League en de acht stemmen die daar bij hoorden, moest Mehdi nog vier van de veertien resterende stemmers (zeven vertegenwoordigers van de Franstalige amateurs, evenveel van Vlaamse kant) overtuigen. De ochtend van de stemming sloten de Franstalige amateurs een nieuw akkoord met de Pro League. Terwijl Pierre François vond dat ‘zelfs de amateurs onder de indruk waren geraakt van zijn organisatiecapaciteiten’ speelde zeker mee dat de Franstaligen steeds meer problemen kregen met de oververtegenwoordiging van Nederlandstaligen in de hoogste hiërarchie van het Belgische voetbal. ‘De keuze voor Mehdi liet ons toe om een betere vertegenwoordiging van de Franstaligen te krijgen binnen de bond’, geeft Gaspar Navez, voorzitter van het provinciaal comité van Namen, toe. ‘Maar Mehdi komt ook goed over. Hij gaat ook een nieuw elan en een zekere frisheid brengen bij de bond. Het moest maar eens gedaan zijn met bijna honderdjarigen aan te stellen.’ ( lacht)
Zo heeft een jonge veertiger in geen twintig jaar alle echelons van het Belgisch voetbal afgelegd. Ook al zijn sommigen tegen het samengaan van twee functies (voorzitter van de bond en sterke man van Charleroi), zoals Michel Louwagie ‘al blijft Mehdi een vriend, die over veel kwaliteiten beschikt’, toch vindt Mieke De Clercq hem de juiste man op de juiste plaats op het goeie moment.
‘Ik denk dat hij Geschiedenis met een grote G wil schrijven’, meent Damien Marcq. ‘Daarom ook is zijn natte droom een prijs winnen met Charleroi, een club die er in zijn lange geschiedenis nog niet één won.’
‘Ik wil dat mijn impact mooi is’, verkondigde de betrokkene zelf in een interview van twee jaar geleden aan Le Soir. Herinnerd worden plaatste hij daar boven geld verdienen. Hij gaat daarmee in op een uitspraak van de Frans-Canadese stand-upcomedian Gad Elmaleh: ‘Als je sterft, kan je je geld niet meenemen.’
