In Berlijn is Ursula von der Leyen omstreden. Maar in Parijs wordt ze op handen gedragen en in Brussel is ze thuis.
Op 1 november, de dag dat het Verenigd Koninkrijk uit de Unie stapt, krijgt de Europese Commissie een nieuwe baas. Ursula von der Leyen wordt de eerste vrouw in de functie en de eerste Duitse voorzitter van de Commissie sinds Walter Hallstein in de jaren zestig van de vorige eeuw. Ze is een christendemocrate met veel bestuurservaring: ze was gedurende veertien jaar minister in de regeringen van Angela Merkel, de voorbije vier jaar op de post Defensie. Ursula von der Leyen werd overigens zestig jaar geleden in Brussel geboren – Brussel, zei ze, is een beetje thuiskomen.
Ze krijgt de baan onverwachts omdat de Franse president Emmanuel Macron de spitskandidaat van de christendemocraten voor de verkiezingen, Manfred Weber, niet kan pruimen. Von der Leyen pleitte als minister van Defensie voor een Europees leger en dat sprak bij Macron zeker in haar voordeel. Dat ze een puzzelstukje is in het achterkamerakkoord van de Europese leiders over de te verdelen topjobs kwam haar in het Europees Parlement op kritiek te staan. Maar ook de kandidatuur van Weber werd in de beslotenheid van een politieke partij bedisseld.
Eerst moet Von der Leyen proberen om haar belofte na te komen en een Commissie samenstellen met evenveel vrouwen als mannen.
Het pleit voor Von der Leyen dat ze de omstreden secretaris-generaal van de Commissie, haar partijgenoot Martin Selmayr, snel de deur uit werkte. Voor haar komt de overstap van Berlijn naar Brussel op een gepast moment: er loopt in de Bundestag een onderzoek naar haar functioneren als defensieminister. De kritiek daarop is niet helemaal terecht, en soms laag bij de grond. Zo vond de vrouw van voormalig bondskanselier Gerhard Schröder dat Von der Leyen met haar zeven kinderen beter moeder aan de haard kon zijn. In Berlijn kwam ze aan het eind van de rit. In Brussel wordt ze een van de machtigste politici van het continent.
Als minister van Gezin en daarna van Werk gold Ursula von der Leyen als een politica met voor haar partij soms erg liberale ideeën. Van euroscepsis kan ze zeker niet worden verdacht. Ze komt al langer op voor meer Europese integratie en pleitte in het parlement voor een groener en socialer Europa. Het moet blijken of ze dat engagement ook in daden kan omzetten. Het lijkt ook een aangewezen moment om opnieuw na te denken over de Europese migratiepolitiek en de manier waarop met landen zoals Polen en Hongarije wordt omgegaan. Maar eerst moet Von der Leyen proberen om haar belofte na te komen en een Commissie samenstellen met evenveel vrouwen als mannen. Dat wordt nog lastig genoeg.
