Videospeler inladen...

Bomen steeds meer onder druk door de droogte: insecten en schimmels vallen verzwakte exemplaren aan

Door de langere periodes van droogte komen steeds meer bomen in de problemen. Er is niet enkel het watertekort zelf: ze raken ook verzwakt, wat hen vatbaarder maakt voor schimmels of bepaalde insecten. 

Eigenlijk kan je bomen vergelijken met mensen, zegt Bert De Somviele van Bos+: zoals de mens afrekent met bacteriën en virussen, worden de bomen constant aangevallen door pathogenen. Wanneer onze weerstand voldoende is, vormen die aanvallen geen probleem, maar wie verzwakt is wordt vatbaarder voor ziektes. 

Dat geldt dus evengoed voor bomen: "Bomen hebben veel verdedigingsmechanismen tegen schimmels en bepaalde insecten. Dat werkt heel goed als een boom vitaal is en sterk omdat hij voldoende water en voedingsstoffen heeft." 

We hadden evenwel een droog voorjaar, en ook de zomer gaat opnieuw gepaard met lange droge periodes. Als er water viel, was dat vaak heel veel op korte tijd, waardoor het water onvoldoende in de bodem kon doordringen. 

Bij watertekort kan het fout gaan, zoals in de Daknamse bossen in Lokeren, waar de letterzetkever en de dennenscheerder lelijk huishouden onder naaldbomen dit seizoen. Die bomen waren al verzwakt door de twee hete zomers vorig jaar en dit jaar. "Elke interactie is anders", benadrukt De Somviele. "Hier zit je met twee fenomenen: een insectenplaag van letterzetkevers, die een schommelende populatie hebben, en de bomen die minder in staat zijn om zich te verdedigen." 

Bomen reageren op verschillende manieren

In Lokeren gaat het om fijnsparren, wat eigenlijk exoten zijn, maar ook onze inheemse bomen komen in de problemen. Een van onze typische bomen, de beuk, komt heel zwaar onder druk te staan. "Je kan het eigenlijk al zien als je naar een alleenstaand exemplaar kijkt: ze zien er niet meer 100 procent gezond uit, en verliezen al bladeren", zegt De Somviele. 

Beuken zijn bomen die vrij oppervlakkig wortelen en minder in de diepte, waardoor ze sneller dan andere soorten in de problemen kunnen komen bij dalende grondwaterniveaus. "Bomen gaan met hun wortels in contact proberen te blijven met het grondwater, maar als dat peil te snel zakt, zijn sommige niet in staat om dat niveau te blijven volgen."

Bomen gaan bladeren laten afvallen om minder water te verdampen

Maar de bomen reageren ook op andere manieren. Dat heeft u de afgelopen week misschien gemerkt aan afvallende bladeren: op sommige plaatsen leek het wel vroege herfst. "Grote drinkers zoals populieren en wilgen kunnen op één dag, bij warm weer en als er voldoende water in de bodem zit, meerdere honderden liters verdampen via hun kruin."

Als het te droog wordt, krijgt een boom droogtestress en gaat hij aan een soort zelfregularisatie doen: hij verliest bladeren. "Maar dat is uiteraard niet goed, en niet bevorderlijk voor de groei." Bovendien kan de impact groter worden naarmate bomen verder uitgeput raken door verschillende droogteperiodes. 

Problemen voor jonge bomen

Jonge bomen, die nog niet zo diep wortelen, zijn nog vatbaarder voor droogtes dan al wat oudere exemplaren: "We maken ons veel zorgen over jonge bossen. Droge lentes en zomers zijn heel problematisch voor hen, want de wortels zitten nog niet diep. We zien dat jonge aanplantingen het moeilijk hebben: dit legt een hypotheek op de toekomst van onze bossen", benadrukt De Somviele. 

Droge lentes en zomers leggen een hypotheek op de toekomst van onze bossen

Naar meer acacia's en platanen?

Klimaatexperts wijzen erop dat de extremen die we nu beleven, in de toekomst zeker niet zullen afnemen. Komen al onze bossen dan in gevaar? De Somviele ziet een hulpmiddel: "Momenteel is de trend om vooral voor inheemse soorten te gaan. Maar moeten we niet kijken naar andere soorten, die beter bestand zijn tegen de droogte?" 

De Somviele noemt de acacia, en ook de plataan, die we kennen van aan de pétanqueveldjes in dorpjes in Zuid-Frankrijk, is goed bestand tegen droge periodes. "Dit is natuurlijk niet echt een bosboomsoort, maar hij kan perfect passen erbuiten. Hij kan vrij goed tegen de droogte en tegen luchtvervuiling."

Misschien moeten we al eens afwijken van onze focus op inheemse soorten, en wat meer gaan denken aan droogtebestendige bomen

Bekijk hieronder het verslag van "Het Journaal":

Videospeler inladen...

Meest gelezen