robin utrecht

20 jaar koning Mohammed VI: economische vooruitgang, maar niet voor iedereen

De populaire koning Mohammed VI is 20 jaar aan de macht in Marokko. Het land kent een forse economische vooruitgang dankzij de liberalisering van een aantal sectoren. Toch profiteert, volgens Marokko-kenner Fouad Gandoul, het merendeel van de bevolking daar niet van. Het land moet dringend werk maken van een "sterk herverdelingsmechanisme en een diepgaande hervorming van het catastrofale onderwijsbeleid".

opinie
Fouad Gandoul
Fouad Gandoul is master in de politieke wetenschappen. Hij is regioverantwoordelijke ACV-Limburg. Zijn familie is afkomstig uit Casablanca en Marrakech.

20 jaar zit koning Mohamed VI op de troon in Marokko. De almachtige koning kan terugblikken op aanzienlijke verwezenlijkingen in het land dat al sinds 1666 door zijn familie bestuurd wordt. De focus lag de laatste 20 jaar vooral op de liberalisering van de economie en van de zeden. 

Economische successen

De man zal de geschiedenis ingaan als een liberale koning die gestreden heeft voor de liberalisering van de familiewet, de gelijkheid van man en vrouw en de expansie van de economische impact van zijn land in heel Afrika. Marokko is uitgegroeid tot een invloedrijke financiële en bancaire speler op het Afrikaanse continent. Dankzij de liberalisering is het land uitgegroeid tot de onbetwiste leider in de automobielsector op heel het continent, met meer dan 345 000 auto's geproduceerd in 2017.

De forse uitbreiding van de haven van Tanger (de grootste haven van Afrika) is ronduit indrukwekkend. Tanger-Med is verbonden aan meer dan 170 havens en 70 landen. 20 jaar geleden beschikte Marokko slechts over 100 km snelweg. Vandaag telt het land 1.808 km aan snelwegen waar je tol betaalt en 1.093 km tolvrije autobanen. Daarmee plaatst het land zich op 2e plaats in Afrika vlak na Zuid-Afrika.

Het wegennet verbindt nu 11 regio's en 70 procent van de grote steden. Het nieuwe plan inzake investeringen in het wegennet met als horizon 2035 heeft als doel alle rurale en moeilijk bereikbare gebieden te verbinden. De TGV-verbinding Tanger-Kenitra ontving 1 miljoen gebruikers in minder dan 1 jaar. Tenslotte heeft Marokko ook de Afrikaanse leiderschapspositie opgeëist op vlak van groene energieontwikkeling. 

Sociale ongelijkheid

Het indrukwekkende palmares van de man kan de enorme uitdagingen op vlak van sociale rechtvaardigheid niet verbergen en de tijd dringt om ook daar ingrijpend op te treden.

Wie het niet breed heeft, probeert om zijn dagelijks brood te verdienen door diverse zeer slecht betaalde jobs te combineren

Alles begint en eindigt met onderwijs. Decennialang is de portefeuille mismeesterd door opeenvolgende ministers wier vrijheid om doortastend op te treden door de almacht van het koninklijk kabinet aanzienlijk beperkt werd. Dat geldt trouwens voor tal van regeringsleden wier beleid suboptimaal was de afgelopen 20 jaar. Van een effectief autonoom functionerende regering die enkel verantwoording verschuldigd is aan het parlement is in Marokko geen sprake, ook niet na de grondwetwijziging van 2011. Niemand lijkt de verantwoordelijkheid op zich te willen nemen en dus moddert het land aan van het ene vernietigend rapport naar het andere.

Een laagopgeleid volk kan onmogelijk het hoofd bieden aan de enorme economische omwentelingen waar ook Marokko rekening mee zal moeten houden. De versnelde digitalisering van de economie laat zich ook voelen in het Marokkaans economisch weefsel en op de arbeidsmarkt. Wie zich een deftige opleiding in privéscholen kan permitteren, kiest doorgaans ook voor een universitaire opleiding in het buitenland om nadien ofwel in het buitenland te blijven of terug te komen als lid van een ontluikende elite die nauwelijks nog voeling heeft met de doorsnee Marokkaanse burger. 

Het gevoel dat de zichtbare economische vooruitgang alleen voorbestemd is voor een kleine elite leeft in alle regio's van het land

Het leven is hard als het nest waarin je wordt geboren, bepalend is voor jouw kansen op succes en vrijheid. Wie het niet breed heeft, en dat geldt voor de absolute meerderheid van de Marokkanen, probeert om alsnog zijn dagelijks brood te verdienen door diverse zeer slecht betaalde jobs te combineren. Dat was ook de situatie van de Marokkaanse visverkoper van Al Hoceima wiens tragisch overlijden heel Noord-Marokko in vuur en vlam zette. Het gevoel, niet alleen bij de inwoners van Noord-Marokko, dat de zichtbare economische vooruitgang alleen voorbestemd is voor een kleine elite, leeft in alle regio's van het land.

(Lees verder onder de afbeelding)

De economische vooruitgang had veel beter gekund als tegelijk ook een sterk herverdelingsmechanisme in de steigers werd gebracht, gekoppeld aan een diepgaande en noodzakelijke hervorming van het catastrofale onderwijsbeleid.

De 19e-eeuwse politieke filosoof Alexis de Tocqueville stelde dat de sociale gelijkheid (l’égalité des conditions) het genetische principe is waaruit alle specifieke kenmerken van de moderne, democratische samenleving zijn af te leiden. Inclusief de denkbeelden, emoties en gebruiken van de moderne mens. De praktische invulling van dat principe in Marokko is pure fictie. De koning kan zich beter laten inspireren door de Franse aristocraat-filosoof die de ondergang van het Ancien Régime aan den lijve meemaakte dan te wachten op een herhaling van dat scenario in zijn eigen land.

AFP or licensors

VRT NWS wil op vrtnws.be een bijdrage leveren aan het maatschappelijk debat over actuele thema’s. Omdat we het belangrijk vinden om verschillende stemmen en meningen te horen publiceren we regelmatig opinieteksten. Elke auteur schrijft in eigen naam of in die van zijn vereniging. Zij zijn verantwoordelijk voor de inhoud van de tekst. Wilt u graag zelf een opiniestuk publiceren, contacteer dan VRT NWS via moderator@vrt.be.

Meest gelezen