Hoe omgaan met stroming, en wat doet koud water met ons lichaam? Veilig zwemmen in vier vragen

Een 21-jarige man overleed gisteren nadat hij een duik nam in het kanaal Bossuit-Kortrijk. Zijn vrienden, die getuige waren van het ongeval, meldden dat het slachtoffer omkwam omdat hij meegevoerd werd door de stroming. Bij het kanaal is nochtans duidelijk aangegeven dat zwemmen er verboden is.

“Veel mensen hebben tijdens de zomer nood aan verfrissing, en dan denken ze niet altijd twee keer na over de plek waar ze een duik nemen”, zegt Luc Van den Broeck, van de Vlaamse Reddingsfederatie. “Vorig jaar heb ik al vaak de pers te woord gestaan bij dit soort ongevallen, maar jammer genoeg gebeuren er nog steeds te veel accidenten.”

De Morgen zet enkele veelvoorkomende vragen op een rij, zodat u met een gerust hart verkoeling kunt zoeken.

Een kanaal is geen natuurlijke waterweg, is daar dan gevaar voor stroming?

“Elke waterloop, natuurlijk of niet, heeft stroming,” vertelt Hélène Vermeulen van de Vlaamse Waterweg. “Die stroming komt dan voort uit verschillende factoren, zoals: de hoeveelheid water, de breedte van het water, de helling van het kanaal of de vrijlopen die erin uitkomen. Daarnaast spelen ook temperatuurverschillen en het zoet- of zoutgehalte van het water een belangrijke rol.”

Wat moet ik doen als ik gegrepen word door stroming?

Het beste wat je kan doen is stroming vermijden, door niet te zwemmen waar het niet toegelaten is. Van plekken waar sluizen dichtbij zijn of boten varen blijf je ook liever weg.

Als je dan toch in stroming terechtkomt is het belangrijkste om niet in paniek te raken, al is dat makkelijker gezegd dan gedaan. Een bruikbaardere tip is om niet tegen de stroming in te zwemmen. Door de sterke impact op je lichaam raak je je energie kwijt en zal je lichaam sneller opgeven. Beter is om je te laten meevoeren tot je voelt dat de stroming minder sterk wordt. Een tweede tip is om enkel op plekken te gaan waar je kan staan, dat verlaagt meteen de risicofactor.

Wat is de impact van de temperatuur van het water op mijn lichaam?

Als mensen verkoeling zoeken zijn ze vaak niet bezig met de gevaren van koud water. Water heeft niet één specifieke temperatuur, maar bestaat uit verschillende temperatuurlagen. Als je snel even voelt voor je het water induikt is de kans groot dat je enkel de oppervlaktelaag gevoeld hebt, die meteen ook de warmste is.

“Ons lichaam heeft een gemiddelde temperatuur van 36,2 graden, terwijl het water waar we in gaan zwemmen vaak maar zo’n 19 à 20 graden bedraagt”, legt Luc Van den Broeck uit. “Dat groot temperatuurverschil kan resulteren in een thermische shock, waardoor de persoon in kwestie bewusteloos geraakt. Als je in bewusteloze toestand wordt meegevoerd door de stroming kan dat ernstige en mogelijks zelfs dodelijke gevolgen hebben.”

Test dus eerst met je voeten en benen hoe warm het water is, alvorens er volledig in te duiken.

Waar kan ik checken of ik ergens kan zwemmen of niet?

Op de site van de Vlaamse Overheid is het mogelijk om aan de hand van je locatie te checken waar je in de buurt veilig kan zwemmen. De site verdeelt de plekken onder in binnen zwemmen, buiten zwemmen en plaatsen waar je watersport kan beoefenen. 

Een laatste tip: ga zeker nooit alleen gaan zwemmen en zwem enkel op plaatsen waar een reddingspost aanwezig is.