Thailand als mekka van geslachtsoperaties: "Meer expertise dan in de rest van de wereld" 

Medisch toerisme zit in de lift, en we reizen daarvoor steeds verder. Zo staat bij de Belgen zelfs Thailand op de lijst. Vorig jaar trokken meer dan 80.000 landgenoten naar Thailand volgens de Associatie van Belgische Tour Operators (ABTO). Sommigen doen dat niet alleen voor de schoonheid van het land, maar (ook) voor een goedkope cosmetische ingreep of een geslachtsoperatie, de specialiteit van het land. 

Dat deed ook de 39-jarige Vanessa Van Cartier. Zij besloot zich vijf jaar geleden te laten veranderen tot vrouw in Thailand. "Voor mijn geslachtsverandering ben ik naar Bangkok gereisd, naar een van de beste artsen ter wereld voor dit soort ingrepen." Het was de expertise die Van Cartier naar Thailand dreef, niet de lage prijs.

"In België betaal je zo’n 3.000 tot 4.000 euro, de rest betaalt de zorgverzekering. Ik heb in totaal ongeveer 24.000 euro betaald. Mijn endocrinoloog - een arts die zich bezighoudt met hormonale stoornissen en stofwisselingsziekten -  heeft me de naam van de arts in Thailand gegeven. Ik ben naar daar gereisd en wou de operatie snel inplannen, maar die chirurg had een lange wachtlijst."  Van Cartier besloot om te wachten, een jaar lang.

Toch werd ze nog steeds sneller geholpen dan in België mogelijk zou zijn. In ons land duurt het minimaal twee jaar om de volledige procedure te doorlopen, inclusief begeleiding door psychiaters en psychologen. In regel neemt het volledige proces zelfs meer tijd in beslag. 

Maar Van Cartier probeerde niet enkel sneller geholpen te worden. Ook de manier waarop de chirurg de operatie zou uitvoeren, kreeg haar voorkeur. "Bij die dokter in Thailand maakt men van de huid van de teelbalzak (of scrotum) het vaginale kanaal, en van de huid van de penis
worden de schaamlippen gevormd. Zo blijft het allemaal erg gevoelig", zegt ze.  

(Lees verder onder foto)

Van Cartier reisde eerst 14 dagen door Thailand om het land te ontdekken, voor ze geopereerd werd. Daarna moest ze nog een maand blijven voor nazorg. "Ik kwam in een vijfsterrenhotel terecht en de zorg was voortreffelijk. Elke dag kwam er een verpleegster mij verzorgen en drie keer per week ging ik op consultatie bij de arts."

Maar de ingreep was niet evident. Van Cartier was in de dertig toen ze besloot om de operatie te ondergaan. Ze heeft er grondig over nagedacht, artsen bezocht en alle consequenties zorgvuldig afgewogen, vooraleer ze besloot om ermee door te gaan. 

De operatie en het herstel vond ze enorm pijnlijk. "Ik heb vijf maanden niet kunnen stappen en was bijna verslaafd aan morfine. Ook het nieuw geconstrueerde vaginaal kanaal openhouden met glazen staven was ongelooflijk pijnlijk." Het waren erg moeilijke maanden voor Van Cartier en haar partner. "Ik heb geluk dat ik zo'n begripvolle partner heb."

Uiteindelijk is ze van de ingreep goed hersteld en is de vrouw tevreden met het resultaat. "De ingreep is fantastisch goed gelukt, het ziet er realistisch uit, ik voel me een echte vrouw."

Toch is ze ook kritisch voor de verschillende Thaise klinieken die deze operaties uitvoeren. "Je hebt er ook veel charlatans tussen zitten. Ik zag verschillende klinieken waar ze deze operaties veel goedkoper uitvoeren. Voor de deur van deze louche klinieken zie je mensen tot buiten aanschuiven.

Ze opereren er aan de lopende band", gaat Van Cartier verder. "Een vriendin van me heeft in zo'n goedkope kliniek haar geslachtsverandering laten uitvoeren. Achteraf moest ze naar Frankrijk voor een nieuwe operatie, haar plasbuis was dichtgegroeid." 

(Lees verder onder foto)

"Je moet je altijd goed informeren", zegt Van Cartier nog. "Als het te goedkoop is, is het gewoon niet goed. Weet met welke dokter je te maken hebt, kijk of het klikt. Ga op voorhand het ziekenhuis bekijken en probeer zo de kans dat er iets misgaat te verkleinen", besluit Van Cartier. 

(Lees verder onder foto)

Phillip Blondeel, professor in de plastische chirurgie aan het UZ Gent, bevestigt dat steeds meer mensen hun weg naar Thailand vinden voor allerhande ingrepen. Maar de professor waarschuwt meteen ook voor onzekerheid over de kwaliteit van de operaties die in dat land uitgevoerd worden. "Je weet niets over de arts, het ziekenhuis, de manier van behandelen in zulke landen. Je neemt onnodige gezondheidsrisico's." 

"Bij dit soort reizen wordt de kwaliteit van de zorg niet gecontroleerd, noch gegarandeerd. Vaak zie je dat ze goedkopere prothesen gebruiken, zonder kwaliteitslabel of serienummer, dat kan daar allemaal."

Vooral cosmetische ingrepen in Thailand zijn in trek bij Belgen. "Mensen zijn gemotiveerd omdat de kostprijs veel lager ligt", gaat Blondeel verder. "Het kost een derde van de prijs in België en dan heb je een reis, verblijf en operatie inbegrepen", zegt professor Blondeel. "Ze willen een borstvergroting voor maar 2.000 euro of zelfs minder, en trekken daarvoor naar Thailand."

De plastisch chirurg wijst dan ook op de mogelijke negatieve resultaten. "De patiënten reizen vaak naar Thailand voor grotere billen of borsten. Maar de behandelaars gebruiken vaak siliconengel of -olie. Deze methodes zijn veel goedkoper, maar erg gevaarlijk."

Volgens de professor wordt deze methode niet meer in België gebruikt, omdat ze ronduit schadelijk is. "Vloeibare siliconen gaan zich namelijk altijd verplaatsen in het lichaam. Het begint te ontsteken of te etteren. Dat gebeurt pas na jaren of maanden als de patiënt al lang thuis is en de kliniek vaak opgedoekt. Is het wel de moeite waard om naar Thailand te reizen om een erbarmelijk en gevaarlijk resultaat te verkrijgen?"

(Lees verder onder foto)

Ook over de nazorg in dergelijke ziekenhuizen heeft de professor zijn bedenkingen. "De kwaliteit van de zorg wordt eveneens bepaald door hoe je omgaat met de complicaties of de revalidatie. Als ik bijvoorbeeld een geamputeerde vinger terug aan een hand plaats, komt daar achteraf een heel revalidatieteam bij kijken zoals kinesitherapeuten enzovoort. Gebeurt dat ginder?"

"Het kan wel goed lopen. Maar hoe complexer de ingreep, hoe groter het risico. Dergelijke landen hebben die expertise gewoonweg niet. De kwaliteit van de opleiding tot plastisch chirurg in Thailand ligt significant lager", aldus Blondeel. 

Toch is er een tak in de chirurgie waar Thailand wel in uitblinkt volgens Blondeel. "Op het vlak van transgenderoperaties vind je in Thailand meer expertise dan in de rest van de wereld." De professor weet dat artsen van over heel de wereld naar congressen in Thailand afreizen om meer kennis op te bouwen over dit soort ingrepen.

Ook Stan Monstrey, professor plastische chirurgie aan het UZ Gent en  gespecialiseerd in transgenderoperaties, beaamt dat. "Het land wordt als het mekka van operaties van man tot vrouw beschouwd. We hebben een goed contact met de Thaise collega's, de kwaliteit van de chirurgie is er erg goed". Al geeft de professor wel aan dat ze enkel expert zijn voor wat betreft de transitie van man naar vrouw. "Voor de geslachtsaanpassende operaties van vrouw naar man, is dat helemaal niet het geval. Hiervoor komen ze van over heel de wereld naar ons ziekenhuis." 

"Cultuurmatig staat men in Thailand zeer open ten opzichte van transgenders in vergelijking met andere landen, zo is die expertise daar gegroeid", zegt professor Blondeel.  

Zo worden transgenders veel meer geaccepteerd in de Thaise maatschappij. "Het vrouwelijke van de man maakt daar veel meer deel uit van de maatschappij en wordt veel beter aanvaard", vult professor Monstrey aan. "Ze worden er vaak "de derde sekse" genoemd."

Zo zouden Westerlingen honderden jaren geleden na hun bezoek aan het land geschreven hebben dat er "weinig verschil op te tekenen was tussen mannen en vrouwen". De genderrollen zouden er ook minder rigide zijn dan in het Westen. 

Daarnaast zou ook het boeddhisme, als tolerante godsdienst, beter bij deze levenswijze passen. Uit heel de wereld trekken transgenders dan ook naar Thailand om er vrijer te kunnen leven. Een grote deskundigheid in medische zorg in deze tak is het gevolg. 

Thailand behoort volgens de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) dan ook tot de top drie bestemmingen voor medisch toerisme in Azië, naast India en Singapore. Het land is een van de snelgroeiende economieën in Azië. Daardoor heeft de overheid de gezondheidszorg drastisch kunnen hervormen. Zo werd de gezondheidszorg toegankelijker en krijgen nu 19 miljoen Thai een universele dekking. Er werden ook nieuwe ziekenhuizen gebouwd en de technologie is er verbeterd.

Iets meer dan twintig jaar geleden zag het er nochtans niet zo rooskleurig uit voor de Thaise economie. Er heerste toen een financiële crisis in Azië, ook Thailand werd getroffen en de munt baht crashte. Bedrijfsleiders en de overheid probeerden toen expats uit de VS en buitenlanders uit de grensstreek aan te trekken met goedkopere medische zorg. En met succes.

Ondertussen trekt het land met zijn gezondheidszorg patiënten aan uit het Midden-Oosten, Cambodja en Vietnam. Duizenden Amerikanen en Canadezen reizen nu naar Bangkok of Phuket om te besparen op medische ingrepen. En ook Europeanen zijn gevolgd. 

Transgenderoperaties zijn het meest bekend bij het grote publiek. Maar het land van de tuktuks en tempels staat ook bekend om zijn cosmetische en orthopedische ingrepen, ivf-procedures, hartoperaties en tandingrepen.

De prijzen voor deze operaties zouden tussen de 40 en 60 procent lager liggen dan in Europa en de VS. Bij Amerikanen en Europeanen zijn vooral de cosmetische ingrepen in trek. 

Plastisch chirurg Blondeel vindt niet dat mensen ginder risico’s moeten nemen voor cosmetisch ingrepen. "Als het misloopt, moet de Belgische gezondheidszorg de factuur betalen. Neem geen onnodige risico’s. De gezondheidszorg hier is van zeer hoge kwaliteit."

Professor Monstrey begrijpt dat sommige patiënten naar Thailand reizen voor een geslachtsoperatie. "De wachtlijsten zijn hier erg lang. Als mensen het er voor over hebben om 10.000 euro extra te betalen, wie ben ik dan om te zeggen dat het niet kan. Het is vooral belangrijk dat de ingrepen door bekwame chirurgen worden uitgevoerd", besluit hij. 

Exacte cijfers over hoeveel Belgen medische ingrepen laten uitvoeren in Thailand bestaan er niet volgens de Christelijke en Socialistische Mutualiteit. Het gaat namelijk om ingrepen die niet terugbetaald worden door de zorgverzekering. Voorlopig zijn er ook geen concrete plannen om deze cijfers in kaart te brengen. 

Vanessa Van Cartier is de artiestennaam van de getuige, niet haar officiële naam.