Migranten steken via nieuwe route in bootjes het Kanaal over
Nu de Franse wegen en havens strenger worden bewaakt, wordt de zeeroute naar Groot-Brittannië steeds populairder. Met alle gevaren van dien: een Iraanse vrouw is vermoedelijk verdronken toen haar bootje in zwaar weer raakte. Dit jaar bereikten al 1.200 migranten via deze methode de Britse kust.
Is er een nieuwe migrantenroute vanaf het Europese vasteland naar het Verenigd Koninkrijk? Een Iraanse vrouw wordt vermist en is hoogstwaarschijnlijk verdronken tijdens een poging op een kleine boot vanuit Frankrijk via die nieuwe alternatieve route het Kanaal over te steken.
Twee weken geleden raakte op vrijdag een scheepje met twintig mensen aan boord, onder wie enkele kinderen, voor de kust van Kent in zwaar weer. Drie personen raakten te water, twee van hen konden worden gered. De hoogstwaarschijnlijk overleden Iraanse vrouw is de eerste bootmigrant die in het Kanaal verdrinkt (in 2015 spoelde als eens het lichaam van een Syrische zwemmer aan op Texel). Wat op de Middellandse Zee al jarenlang aan de orde van de dag is, begint zich sinds eind vorig jaar – op veel kleinere schaal – ook voor te doen op de smalle zeeverbinding tussen Calais en Dover. Mensensmokkelaars proppen asielzoekers op kleine boten, soms zelfs in kajaks, om hen clandestien aan land te zetten in het graafschap Kent.
Al naar schatting 1.200 mensen hebben dit jaar geprobeerd op deze manier Groot-Brittannië binnen te komen. Zo’n 800 zijn in hun poging geslaagd; een deel werd teruggestuurd door de Britse autoriteiten. Vorig jaar ging het om enkele tientallen bootvluchtelingen, de meesten aan het eind van het jaar, toen de trend inzette. Voor een groot deel betreft het Koerden uit Iran en Irak.
Strengere aanpak
De toename is vooral een gevolg van de strengere aanpak van Frankrijk en Groot-Brittannië. Beide landen sloten vorig jaar een akkoord om clandestiene migratie tegen te gaan. Franse havens worden bewaakt met camera’s, er worden drones ingezet en bij Calais is een hoog hek geplaatst om te voorkomen dat migranten in vrachtwagens klimmen en aan boord komen van veerboten en andere grote schepen. Ook met EU-geld wordt de Franse buitengrens bewaakt.
Volgens The Times worden bedragen betaald tot boven de 15.000 euro voor een plek aan boord van de scheepjes. Een vrijwilliger zegt tegen de Britse krant van sommige migranten te hebben gehoord dat ze met pistolen of messen werden gedwongen aan boord van gevaarlijke en overvolle boten te stappen.
“Het is heel simpel: als je de toegang tot het land moeilijker maakt, vinden mensen andere manieren om binnen te komen”, zegt Bridget Chapman van Kent Refugee Action Network (Kran), een organisatie die asielzoekers bijstaat. Zij benadrukt de dwingende humanitaire noodzaak die mensen uit landen als Iran en Irak hun toevlucht doet zoeken in veilige landen.
Volgens Chapman zijn het vooral leden van de Koerdische minderheden in Iran en Irak die gebruikmaken van de nieuwe zeeroute naar Groot-Brittannië. “Irak is een chaos”, zegt ze. “Islamitische Staat is nog steeds aanwezig en heeft het vooral gemunt op Koerden, die volgens IS geen goede moslims zijn.” Ook in Iran hebben Koerden het moeilijk. Ze zijn tamelijk liberaal en passen niet in de religieuze koers van het toch al repressieve ayatollahbewind.
Iran voert de lijst aan van landen van herkomst van asielzoekers in Groot-Brittannië. Vorig jaar werden 3.327 asielverzoeken ingediend door Iraniërs. Irakezen staan op de tweede plaats. Overigens is de migratie uit onveilige landen naar Groot-Brittannië betrekkelijk gering. Vorig jaar kregen ruim 15.000 mensen een vorm van bescherming. Ter vergelijking: de Duitse regering heeft gezegd jaarlijks maximaal 220.000 mensen te willen opnemen.
Visumregels Servië
Het betrekkelijk grote aantal Iraniërs heeft mogelijk ook te maken met de versoepeling van de visumregels in Servië. Tussen augustus 2017 en oktober 2018 konden Iraniërs zonder visum naar Servië reizen. De Servische regering probeerde daarmee handel en toerisme tussen beide landen te bevorderen.
Volgens de BBC kwamen op die manier zo’n 40.000 Iraniërs naar Servië. Een deel van hen is sindsdien mogelijk verder getrokken, Europa in. De Servische politie schat volgens de BBC dat circa 12.000 Iraniërs niet naar hun land zijn teruggekeerd. De Kran-woordvoerder zegt echter van Iraanse migranten in Kent nooit iets over Servië te hebben gehoord.
Vaak beschikken Iraniërs en Irakezen over meer financiële middelen voor een bootovertocht dan migranten uit andere gebieden. Van met name Afrikanen is het geld vaak al op wanneer ze Europa bereiken, na een dure en gevaarlijke tocht over de Middellandse Zee.
‘Extreem goede kans’
Hulporganisatie Kran heeft de Britse regering gevraagd de behandeling van Iraanse en Iraakse asielzoekers te verbeteren. Volgens Chapman hebben Koerdische vluchtelingen een “extreem goede kans” op inwilliging van hun asielaanvraag. Goedkeuring is zo goed als zeker, zegt ze.
“Wij stellen daarom voor een kantoor in Calais in te richten waar mensen een asielverzoek kunnen indienen. Tijdens de behandeling van de aanvraag krijgen ze al een ticket voor de oversteek, zodat ze hier de uitkomst kunnen afwachten. Waarom niet, als de regering oprecht bezorgd is over de drenkelingen?”
De kans dat de regering de suggestie overneemt is nihil. Voormalig minister van Binnenlandse Zaken Sajid Javid, sinds twee weken op Financiën, heeft zich juist op alarmerende wijze uitgelaten over de toename van het aantal bootmigranten. Hij sprak van “economische vluchtelingen” en zei er alles aan te zullen doen om te voorkomen dat hun asielaanvragen worden erkend.
Migrantenschip Open Arms weigert uitnodiging Spanje
Het Spaanse schip dat al achttien dagen voor de kust van Italië wacht op toestemming om 134 opgevangen migranten af te zetten, weigerde zondag een uitnodiging van Spanje. Dat land gaf het schip toestemming om aan te meren, nadat Open Arms de noodklok luidde over de ‘kritieke psychosociale- en veiligheidssituatie’ aan boord.
Volgens de bemanning kunnen de uitgeputte migranten, opgepikt van wrakkige bootjes voor de kust van Libië, de vijf dagen durende tocht naar Spanje niet meer aan. De Italiaanse minister van Binnenlandse Zaken Matteo Salvini, een uitgesproken tegenstander van migratie, weigert Open Arms toestemming om aan te meren op het eiland Lampedusa. Eerder haalde de Italiaanse kustwacht wel veertig zieke en minderjarige migranten van boord.
Zondagmiddag publiceerde het schip een video waarop te zien is hoe vier mensen met zwemvesten aan richting een eiland zwemmen, terwijl anderen proberen hen in te halen. Volgens Open Arms gaat het om migranten die uit wanhoop in het water zijn gesprongen, en bemanningsleden die hen terug naar het schip proberen te halen.