Direct naar artikelinhoud
Buitenland

‘Nucleaire Titanic’ op weg naar uiterste noorden van Siberië

De drijvende kerncentrale Akademik Lomonosov vertrekt uit de haven van Moermansk op weg naar Tsjoekotka, waar de centrale de stroomvoorziening gaat overnemen van de kerncentrale aan land.Beeld REUTERS

De eerste drijvende kerncentrale ter wereld is vrijdag vanuit de Russische havenstad Moermansk vertrokken naar het uiterste einde van Siberië. Milieuorganisatie Greenpeace waarschuwt voor de gevaren van de ‘nucleaire Titanic’, maar volgens het Russische kernenergiebedrijf Rosatom is de Akademik Lomonosov volkomen veilig.  

Als het weer meezit, doet de Akademik Lomonosov, voortgestuwd door drie sleepboten, iets meer dan een maand over de reis van 5.000 kilometer door de Noordelijke IJszee. Het gevaarte komt dan naar verwachting eind september in Pevek aan, de meest noordelijk gelegen stad van Rusland. 

In Moermansk ging de splijtstof voor de twee kernreactoren met een gezamenlijk vermogen van 70 megawatt aan boord. Aanvankelijk was het de bedoeling dat de nucleaire lading al in Sint-Petersburg aan boord zou gaan, waarna de Akademik Lomonosov via de Oostzee koers zou zetten naar het noorden. Maar Finland, Zweden en andere landen langs de route waren beducht voor een ongeluk met het nucleaire gevaarte.

Rusland is van plan nog zeker zeven drijvende kerncentrales te bouwen om het moeilijk bereikbare noorden van Siberië van energie te voorzien. Daarbij gaat het om de stroomvoorziening van noordelijke steden en mijnen, maar de drijvende kerncentrales maken ook deel uit van de plannen van Rusland om de enorme olie- en gasvoorraden in het Noordpoolgebied te ontginnen nu de ijskap zich als gevolg van klimaatverandering steeds verder terugtrekt.

‘Tsjernobyl op ijs’

Het Russische kernenergiebedrijf Rosatom hoopt de drijvende kerncentrales ook te kunnen slijten aan andere landen. Daarbij hoopt het te profiteren van de voorsprong die het heeft op zijn naaste concurrenten, waaronder China. Dat land is ook bezig met de bouw van een drijvende kerncentrale. 

Milieuorganisaties zijn fel tegen de drijvende centrale. Greenpeace had het over een ‘nucleaire Titanic’. Anderen spraken over ‘Tsjernobyl op ijs’. Greenpeace wijst op het kwetsbare milieu van het Noordpoolgebied en het ontbreken van voldoende capaciteit in het barre en dunbevolkte noorden van Siberië om in te grijpen in het geval van een kernongeluk.

Maar het staatsbedrijf Rosatom verzekert dat de Akademik Lomonosov zeker zo veilig is als een kerncentrale op land. Bovendien is het vermogen van de drijvende kerncentrale aanzienlijk kleiner dan dat van de gebruikelijke centrales op land. De reactoren zijn van een type dat ook al op andere schepen wordt gebruikt. Een voordeel is ook dat er op zee eindeloos veel koelwater voorhanden is, mocht een noodstop nodig blijken.

Geheimzinnig

Maar het vertrouwen in de Russische autoriteiten heeft een flinke knauw gekregen na een explosie bij een proef met een nucleair aangedreven kruisraket in het noorden van Rusland. Daarbij kwam eerder deze maand straling vrij. De autoriteiten maakten het nog erger doordat zij de zaak geheim probeerden te houden. Zo koppelden zij een aantal meetstations in Rusland tijdelijk los van een internationaal waarschuwingsnetwerk voor kernproeven en -ongelukken. Zelfs artsen die de gewonden behandelden, kregen niet te horen dat het om een kernongeval ging. 

Eerder deed Rusland ook al uiterst geheimzinnig over een ongeluk met de kernonderzeeër Losjarik in de Barentszzee. Bij een brand aan boord, die maar met moeite kon worden bedwongen, vonden 14 bemanningsleden de dood.

Lees meer:

Twee maanden geleden nam correspondent Tom Vennink een kijkje aan boord van de drijvende kerncentrale, toen nog in de haven van Moermansk.