Johnson & Johnson veroordeeld tot monsterboete voor krachtige verslavende pijnstillers

Sinds 2000 zijn er al honderdduizenden Amerikanen overleden aan de pijnstillers, en dat zouden er nu nog steeds elke dag 46 zijn. De staat Oklahoma had de farmaciereus aangeklaagd en eiste ruim 15 miljard euro. De boete valt dus een stuk lager uit, waardoor de koers van Johnson & Johnson op Wall Street zelfs nog de hoogte in schoot.

Volgens correspondent Björn Soenens is de epidemie in de jaren 90 begonnen. "Er was vraag naar nieuwe krachtige pijnstillers, maar toen die op de markt kwamen, waren heel wat gebruikers niet op de hoogte dat er verslavende stoffen in zaten die dubbel zo krachtig zijn als morfine", aldus Soenens. "Wanneer die gebruikers niet langer de medicijnen op voorschrift konden krijgen, stapten er velen over naar goedkopere reguliere drugs."

"Het heeft heel lang geduurd voor er rechtszaken werden aangespannen maar nu lopen er rechtszaken in 36 staten van de VS. Dus het is nog maar het begin van een lange reeks van schikkingen in processen, waarbij miljarden zullen moeten worden uitgekeerd", vertelt Björn Soenens.

"Er komt een monsterproces aan in Cleveland in oktober, waarbij 2.000 burgerlijke partijen zijn samengevoegd. Het begint er meer en meer op te lijken dat het zo'n proces zal worden als in de tijd tegen de tabaksindustrie, waarbij toen 250 miljard schadevergoeding is betaald."

Het Amerikaanse bedrijf Johnson & Johnson ontkent iets verkeerd te hebben gedaan en noemt de pijnstillercrisis een "complex sociaal probleem". De farmareus kondigt aan in beroep te gaan tegen de uitspraak. 

De staat Oklahoma, die Johnson en Johnson heeft aangeklaagd, wil met het geld de komende 30 jaar programma's opzetten voor de behandeling en voorkoming van verslaving. 

Elders in de VS spelen duizenden vergelijkbare rechtszaken tegen farmareuzen. De aanklagers bereikten eerder al dit jaar schikkingen met twee andere farmaceuten, Purdue Pharma en Teva Pharmaceuticals. Toen ging het om respectievelijk 243 miljoen en 76 miljoen euro.

De Amerikanen zijn het beu dat de opiaten zoveel levens verwoesten. "Op sommige plaatsen kunnen politieagenten geen politiewerk meer doen. Vroeger behandelde men mensen die met druggebruik in contact kwamen als criminelen, maar nu wordt het echt gezien als een medische alarmtoestand", zegt Björn Soenens.

"Iedereen wordt getroffen: gezinnen, jong en oud, hogere klasse, lagere klasse etc. Er is een kritieke grens bereikt van "dit is genoeg, dit moet stoppen"."

"De Fentanyl waarmee Johnson en Johnson op de markt is gekomen, is nu de grootste killer, de grootste moordenaar in de VS. Het is oorspronkelijk begonnen als een pijnstiller voor terminale kankerpatiënten. En er is een Belgische link aan, want Johnson en Johnson is het moederbedrijf van Janssen Pharmaceutica. Dat staat ook duidelijk in het vonnis nu. Die pleisters zijn verantwoordelijk voor grote verslaving."

De boete valt een stuk lager uit dan wat er was gevraagd, waardoor de koers van Johnson & Johnson op Wall Street zelfs nog de hoogte in schoot.

"Voorlopig is er misschien opluchting op de beurs voor Johnson en Johnson, maar het zal niet stoppen nu. Johnson en Johnson is natuurlijk een gigant. Het bedrijf maakt per jaar 15 à 16 miljard winst en heeft jaarlijks een omzet van bijna 80 miljard. Dat zijn reusachtige bedrijven die je niet zomaar aanpakt. De toekomst zal moeten uitwijzen wat die andere staten zullen doen en wat andere rechters als vonnis zullen formuleren", vertelt Soenens.

Herbekijk hier de reportage in "Het Journaal":

Beluister hier het gesprek met VRT-correspondent Björn Soenens in de VS: