Direct naar artikelinhoud
Ruimte

Europese satelliet ontsnapt aan botsing met SpaceX-satelliet: het wordt druk in de ruimte

Illustratie van het aantal satellieten rond de aarde. Het formaat van de satellieten is hier te groot afgebeeld in verhouding tot de afmetingen van de aardbol.Beeld ESA

Maandag voerde de Europese ruimtevaartorganisatie ESA een koerscorrectie uit met de aardobservatiesatelliet Aeolus. De manoeuvre was nodig om een botsing met een Starlink-satelliet van SpaceX te voorkomen.

Wetenschappers van ESA voerden de correctie met de hand uit. “Het manoeuvre vond een halve omloop voor de potentiële botsing plaats”, schreef ESA op Twitter. “Dit was de eerste keer dat we een botsingscorrectie moesten uitvoeren om niet op een ‘megasterrenbeeld’ te botsen.”

Twitter bericht wordt geladen...

Met ‘megasterrenbeeld’ doelt de organisatie op internetsatellieten zoals Starlink van SpaceX, waarvan de constellatie er vanaf de aarde uitziet als een soort bewegend sterrenbeeld. Dat soort satellieten, bedoeld om iedereen op aarde internet te geven, vliegen straks met honderden tot duizenden in gecoördineerde groepjes rond de planeet. 

ESA uitte haar bezorgdheid over de veiligheid van de infrastructuur in de ruimte, nu in het kader van dit soort projecten veel nieuwe satellieten de lucht in worden gestuurd. Eerder meldde ook de Internationale Astronomische Unie dat ze zich zorgen maakt. Volgens de astronomen verpesten dit soort satellieten het zicht op de kosmos en brengen ze toekomstige astronomische waarnemingen in gevaar.

Door de toenemende drukte rond de aarde worden koerscorrecties steeds normaler, vreest de ESA. “Nu het aantal satellieten door megasterrenbeelden zoals Starlink stijgt, is het in de toekomst niet langer mogelijk dit soort correcties met de hand te doen.” Naar eigen zeggen werkt ESA daarom aan een kunstmatig intelligent systeem dat de correcties moet uitvoeren. “Automatische systemen worden noodzakelijk om onze infrastructuur in de ruimte te beschermen.”

Verbazing

Het bericht van ESA wekte in ruimtevaartkringen enige verbazing. “Hmm. Wij bewegen onze satellieten gemiddeld eens per week en brengen vervolgens geen persbericht naar buiten om te melden om wie we heen moesten vliegen”, reageert Matt Desch op Twitter. Desch is directeur van het ruimtevaartbedrijf Iridium, dat een netwerk van communicatiesatellieten beheert.

Twitter bericht wordt geladen...

ESA zelf schrijft dat koerscorrecties inderdaad vaker voorkomen. Zo moesten haar satellieten in 2018 in totaal 28 keer uitwijken voor voorwerpen in hun baan. Maar, voegt de organisatie toe, “het is zeer zeldzaam om een koerscorrectie uit te voeren om botsing met een actieve satelliet te voorkomen. De meeste correcties zijn nodig om dode satellieten te ontwijken, of scherven afkomstig van een eerdere botsing.”

Bij ESA leeft het idee dat haar satelliet voorrang had moeten krijgen. De Aeolus-satelliet was al negen maanden aanwezig in het stuk van de ruimte waar Starlink44 later bij kwam. Het risico op botsing met de nieuwkomer was grofweg een op duizend, tienmaal groter dan de grenswaarde die satellietbeheerders aanhouden voor bijsturen. “Daarom informeerden we SpaceX”, zei Holger Krag, hoofd ruimtepuin bij ESA, tegen zakenblad Forbes. “Maar ze zeiden dat ze niet van plan waren iets te doen. Het was toen in elk geval duidelijk wie er moest handelen.”

SpaceX was niet bereikbaar voor een reactie.