Pieken fijnstof kunnen dodelijk zijn
Hoge pieken van fijnstof leiden tot hogere sterftecijfers. Dat blijkt uit een grootschalig onderzoek van het gerenommeerd wetenschappelijk tijdschrift New England Journal of Medicine in 652 steden in 24 landen. "We moeten kijken hoe we die luchtverontreiniging in de toekomst verder kunnen doen dalen", zegt Tim Nawrot, epidemioloog aan de UHasselt. Zelfs bij lage concentraties kan fijnstof gevaarlijk zijn.
We weten al langer dat fijnstofpieken gevaarlijk zijn voor risicogroepen zoals ouderen en mensen met astma. Maar deze studie maakt duidelijk dat het probleem acuter is dan we dachten. Onderzoekers verzamelden gegevens uit 652 steden in 24 landen uit Europa, Noord-Amerika en Azië. Het is de grootste studie in haar soort.
Fijne stofdeeltjes dringen dieper door
Eerst de bevindingen. Bij een stijging van de concentratie van fijnstof met 10 microgram per kubieke meter lucht (µg/m³) stijgt het aantal doden door hart- en longaandoeningen. Voor PM10 (deeltjes met een diameter van 10 micrometer of kleiner, red.) stijgt het sterftecijfer met 0,44 procent. Kleinere stofdeeltjes dringen dieper door in onze longen en veroorzaken meer schade. Voor PM2,5 (deeltjes van 2,5 micrometer of kleiner, red.) noteerden de onderzoekers een sterftecijfer dat hoger ligt, namelijk 0,68 procent.
Voor prof. Tim Nawrot, epidemioloog aan de UHasselt, is dit niet nieuw. "We weten al langer dat hoge fijnstofpieken schadelijk zijn voor ouderen en mensen met astma of hart- en vaatziekten. Op dagen met fijnstofpieken ligt de sterfte hoger. In Vlaanderen hebben we gezien dat op 25 procent van de dagen met hoogste fijnstofconcentraties de sterfte met 7 tot 8 procent stijgt." Nawrot onderzoekt de verspreiding van ziekten tussen populaties.
Vroeger hadden we 50 dagen met een verhoogde piek per jaar. Nu zitten we aan 30 dagen per jaar. Dat is een verbetering, maar dat is nog niet goed genoeg
Als we de resultaten van dit onderzoek extrapoleren naar Vlaanderen en Brussel sterven er jaarlijks - bij een stijging van 10 microgram PM10 - respectievelijk 281 en 44 mensen.
"Luchtverontreiniging moet dalen"
Volgens Europa mogen we niet meer dan 35 dagen hebben die de drempel van 50 microgram PM10 overschrijden. Volgens Nawrot halen we dat, maar hij vindt dat we dringend iets moeten doen aan de luchtvervuiling. "We moeten kijken hoe we die luchtverontreiniging in de toekomst verder kunnen doen dalen en hoe we die piekconcentraties zoveel mogelijk kunnen terugdringen. Vroeger hadden we 50 dagen met een verhoogde piek per jaar. Nu zitten we aan 30 dagen per jaar. Dat is een verbetering, maar het is nog niet goed genoeg."
Zelfs bij concentraties binnen de veilige luchtkwaliteitsnormen van het Wereldgezondheidsorganisatie en de Europese Unie kan fijnstof gevaarlijk zijn. "Er is geen veilige drempel. We zien dat het risico stijgt samen met de concentratie fijnstof in de lucht", legt Nawrot uit.
De professor raadt ook af om tijdens piekdagen intensief te gaan sporten. Voorts beperken de problemen zich niet alleen tot de grote steden. Nawrot: "Fijnstof kan zich tijdens de smogdagen als een deken zelfs buiten de grote steden verspreiden."