Nieuwe migratieregels maken België minder aantrekkelijk voor toponderzoekers

België had tot vorig jaar een erg snel systeem om personeel van buiten de Europese Economische Ruimte (EU-landen en IJsland, Noorwegen en Liechtenstein) of Zwitserland aan het werk te zetten. Maar ons land moest dat systeem aan Europese wetgeving aanpassen, waardoor expats hun arbeids- en verblijfsvergunning nu via een enkel document kunnen aanvragen. Dat systeem van de ‘single permit’ is sinds begin dit jaar in voege.

Toenmalig staatssecretaris voor Asiel en Migratie Theo Francken (N-VA) kondigde de gecombineerde vergunning vorig jaar aan als een vereenvoudiging voor werknemer en werkgever. Omdat de bevoegdheden in ons land versnipperd zijn, sloten de federale regering en de gewesten er een samenwerkingsakkoord over. Arbeidsmigratie is gewestelijk, terwijl verblijf federaal geregeld wordt. Die complexiteit maakte dat de omzetting van de Europese richtlijn lang op zich liet wachten.

Negen maanden na de invoering blijkt het systeem op het terrein allerminst een verbetering. “De wachttijd om in België aan de slag te kunnen, is minstens verdubbeld”, zegt een specialist van technologiefederatie Agoria. “Er is een tekort aan ingenieurs. Die halen we bijvoorbeeld in Azië of Latijns-Amerika. Zo'n aanwerving gebeurt voor een project, dat aan een timing gebonden is. Als bedrijven 4 maanden nodig hebben voor de procedure, lopen projecten vertraging op.”

Nog vervelender wordt het als personeel dat al in België is, geconfronteerd wordt met een verblijfsvergunning die dreigt te vervallen door de lange verwerking. “Dat gaat gepaard met schrik en nervositeit om illegaal te worden.”

Ook het hoger onderwijs ondervindt problemen. Professoren, gastprofessoren en bepaalde onderzoekers vallen onder de nieuwe regels. De behandelingstijd kan volgens de Universiteit Antwerpen oplopen tot bijna 6 maanden en de procedure wordt als zeer omslachtig en tijdrovend ervaren. De universiteit heeft niet altijd zo ver in de toekomst zicht op de komende aanstellingen. “Hierdoor kunnen verlengingen soms niet tijdig gebeuren, met ernstige gevolgen voor alle betrokken partijen.”

“Dit maakt België minder aantrekkelijk voor internationale toponderzoekers. De universiteiten en onderzoeksinstellingen vrezen dan ook dat dit verder zal leiden tot een terugval van internationale aanwervingen”, klinkt het in Antwerpen. Woordvoerster Stephanie Lenoir van de UGent bevestigt: “Internationale kandidaten dreigen af te haken als de procedure zo lang duurt. Nu kunnen we nog puzzelen, maar het mag niet blijven duren. In tijden van internationalisering is het jammer dat er zoveel obstakels zijn. We vragen de volgende regeringen om er iets aan te doen.”

Volgens werkgeversorganisaties Agoria en VBO is België zijn goeie positie kwijtgespeeld. Agoria pleit voor een technologische oplossing in plaats van de huidige “kafkaiaanse toestanden”. “Maak een digitaal platform waarop een aanvraagdossier van begin tot einde in real time kan worden behandeld”, stelt de federatie voor. Ook het VBO wil maatregelen om de aantrekkelijkheid van België voor buitenlands talent te verhogen.

In een reactie zegt het kabinet van minister van Asiel en Migratie Maggie De Block (Open Vld) dat een interfederale werkgroep zich over de kwestie buigt. “Daar liggen pragmatische voorstellen voor verbetering en oplossingen. We hopen dat we daar snel vooruitgang in kunnen boeken.”

Nog volgens het kabinet-De Block zijn er maatregelen genomen om de vertraging bij de Dienst Vreemdelingenzaken in te korten, “wat de behandelingstermijn van 8 weken tot 2 à 4 weken heeft teruggebracht”. Nu lijkt de achterstand op het niveau van de gewesten echter weer op te lopen, luidt het. “Dit toont aan dat het essentieel is om dit met de twee beleidsniveaus samen te bekijken en te verbeteren.”