Kroonprinses Elisabeth viert haar 18e verjaardag vandaag: wordt haar leven anders nu? Vijf vragen en antwoorden

Kroonprinses Elisabeth wordt vandaag 18. Een belangrijke verjaardag die plechtig gevierd wordt met een ceremonie op het paleis. Wat betekent die verjaardag? Hoe belangrijk is dit moment? En hoe uniek? Wat verandert er in haar leven? Hoe ervaart zij het zelf, wil zij wel koningin worden? En wat betekent 18 worden voor iedereen?

analyse
Pascale Mertens
Pascale Mertens is expert Royalty bij VRT NWS.

1. Wat betekent de 18e verjaardag van een kroonprinses?

Kroonprinses Elisabeth kan, nu ze 18 is, haar vader rechtstreeks opvolgen en staatshoofd der Belgen worden, zonder tussenstap van een regent. Die regent is nodig als de troonopvolger nog niet meerderjarig is.

De grondwet vereist namelijk dat de koning meerderjarig is, en meerderjarig ben je in ons land vanaf 18 jaar. Als de troonopvolger nog geen 18 is op het moment dat de koning overlijdt of aftreedt en opgevolgd moet worden, dan beslissen de Kamer en de Senaat samen wie voogd en regent wordt.

Dat is nu niet meer nodig. Elisabeth kan zonder obstakels haar vader opvolgen en de eerste koningin van ons land worden. Niet dat dat morgen zal gebeuren: haar vader, koning Filip, zit zelf nog maar 6 jaar op de troon en is pas 59. Haar grootvader koning Albert was 79 toen hij troonsafstand deed.

2. Hoe belangrijk is dit moment?

Het is vooral symbolisch een belangrijk moment, voor de monarchie en voor ons land. We vieren niet elke dag de dag dat de directe troonopvolger 18 wordt en dus zonder obstakels op de troon kan komen.

En voor ons land past het in onze staatsstructuur: België heeft bij zijn ontstaan gekozen om een "erfelijke en parlementaire monarchie met ministeriële verantwoordelijkheid" te zijn. Dat staat zo in onze grondwet.

Dat betekent dat ons staatshoofd een koning is die zijn "troon" of koninklijke functie doorgeeft aan zijn nazaten. Om precies te zijn een afstammeling van de eerste koning der Belgen, Leopold I. Het moment dat zo’n nazaat op de troon kan komen, is dus een belangrijk moment.

En ons staatshoofd wordt dan niet verkozen, zoals een president, hij valt wel onder ministeriële verantwoordelijkheid. Dat wil zeggen dat hij geen enkele daad kan stellen zonder dat een minister daarvoor verantwoordelijk is.

Voor haar verjaardag zijn er postzegels gemaakt met een foto van Elisabeth. Lees verder onder de foto:

3. Wat verandert er in Elisabeths leven?

Haar leven verandert voorlopig niet. Bij wijze van spreken neemt ze de dag na haar verjaardag haar boekentas en gaat ze terug naar haar kostschool in Wales. Ze krijgt nog geen officieel programma als troonopvolger, geen eigen raadgevers, geen eigen bureau op het paleis. Het Paleis verzekert dat ze niet méér naar voren geschoven zal worden dan nu.

Al waren er dit jaar wel drie momenten waarop ze openlijk voor het oog van de camera werd betrokken bij het koningschap. In april neemt haar vader haar mee naar de brandweer. In juni gaat ze mee met haar moeder naar Kenia, op humanitaire missie voor Unicef, haar eerste officiële buitenlandse trip. En in juli kijkt ze mee bij de opnames van de toespraak van haar vader voor de Nationale Feestdag en ziet ze wat ze ooit zelf zal moeten doen als koningin.

Bekijk hier hoe Elisabeth van haar vader uitleg krijgt over de opnames van de televisietoespraak voor 21 juli:

Videospeler inladen...

Voortaan alleen naar plechtigheden gaan, zonder haar ouders, zal ze niet doen, zeggen paleisbronnen. Dan zou ze de instelling vertegenwoordigen, en dat vinden koning Filip en koningin Mathilde nu nog niet aan de orde.

Daarom krijgt ze ook nog geen dotatie. Nu ze meerderjarig is, zou dat kunnen. Maar dat willen haar ouders niet voor hun dochter, dat hebben ze duidelijk gesteld. Ze willen dat Elisabeth zo lang mogelijk een normaal leven kan hebben. En dat wil zeggen: studeren, zichzelf ontplooien en ontdekken. Zonder nu meteen al de druk te voelen van haar toekomst als eerste koningin van België.

Volgend jaar in mei haalt ze haar diploma middelbaar onderwijs in het United World College Atlantic in Wales, waar ze een Internationaal Baccalaureaat volgt, dat haar moet voorbereiden op universitaire studies.

Waar ze zal voortstuderen, is nog niet beslist of bekend. Het buitenland zou minder gecompliceerd zijn dan studeren in eigen land en te moeten kiezen voor een Vlaamse of Waalse universiteit, zo wordt gespeculeerd. Ver van huis kan ze ook in alle luwte zichzelf zijn. Alleen laten insiders verstaan dat de prinses dat volledig zelf zal mogen kiezen.

Ze heeft twee voorbeelden. Haar vader studeerde een trimester in Oxford (Groot-Brittannië) en twee jaar in Stanford (VS) voor een master in de Politieke Wetenschappen. Haar moeder bleef voor haar studies Logopedie en Psychologie in eigen land.

Bekijk hieronder een rondleiding in het United World College Atlantic in Wales:

Videospeler inladen...

4. Hoe ervaart zij het zelf, wil zij wel koningin worden?

Technisch kan Elisabeth de troon weigeren. Alleen zijn er geen signalen dat ze dat zou willen, dat ze wil rebelleren tegen het keurslijf dat een troonopvolging met zich meebrengt. Ze heeft zich altijd "geschikt" naar haar taak en haar toekomst. Zonder tegenzin. Integendeel, meestal oprecht geïnteresseerd en met de glimlach.

In Kenia konden we zien dat ze de voorzichtigheid en discretie heeft van haar vader en het gemak om met mensen om te gaan van haar moeder. Ze is bedachtzaam, denkt na voor ze iets doet of zegt. En dat zijn kwaliteiten waarvan je kan zeggen dat een troonopvolger of koningin ze nodig kan hebben.

En of ze zo’n officieel feest wel wil voor haar achttiende verjaardag? Of ze niet liever wil vieren met vrienden, zoals elke achttienjarige? Wel, ze krijgt het allebei. Na de plechtigheid overdag volgt ’s avonds een feestje thuis, op het Kasteel van Laken, met vrienden.

En ook in het officiële luik lijkt ze wel zin te hebben, zeggen paleisbronnen. Zij was het zelf die vond dat haar verjaardag niet om haar moest draaien. Ze wou ook andere jongeren erbij, die het woord konden nemen, om zo haar generatie een stem te geven.

Daarom zijn tachtig jongeren uit alle provincies van het land ook mee uitgenodigd. Tachtig jongeren die net als zij dit jaar 18 worden.

Bekijk hieronder een portret van de kroonprinses uit "Het Journaal" van gisteren:

Videospeler inladen...

5. Wat betekent 18 worden voor iedereen?

Achttien worden is voor iedereen een mijlpaal. Je bent wettelijk meerderjarig, en dat brengt rechten, maar ook plichten met zich mee.

  • Je mag een contract ondertekenen, je mag werken, je mag zelfs van school gaan zonder dat je ouders akkoord hoeven te gaan. En dat is allemaal omdat je op 18 juridisch "burgerlijk bekwaam en aansprakelijk" wordt.
  • Je ouders, of als je die niet meer hebt, je wettelijke voogden, zijn niet langer aansprakelijk voor je daden. En dus moet je zelf opdraaien voor de schade die je veroorzaakt.
  • Je bent ook strafrechtelijk aansprakelijk. Dat betekent dat de maatschappij je kan vragen verantwoording af te leggen als je een wet overtreden hebt en dat je dus voor de rechtbank kan komen.
  • Je mag zelf kiezen waar je woont, je rijbewijs halen. Je mag ook trouwen of ongehuwd samenwonen zonder toestemming zodra je 18 bent.
  • Je mag niet alleen dingen, je móét ook dingen. Zoals gaan stemmen. En ook je belastingen aangeven, zelfs als je nog geen inkomen zou hebben. Je ouders moeten nog wel je studies en levensonderhoud betalen, ook al ben je 18.

Achttien worden is vooral volwassen worden. Een grote stap voor elke jongere. Of die ooit op de troon komt of niet.

Herbekijk: ceremonie voor de 18e verjaardag van kroonprinses Elisabeth

Deze video is niet meer beschikbaar. We beschikken momenteel niet over de rechten om deze video aan te bieden.

Royalty-watchers Filip Feyten en Jo De Poorter  gaven gisteren ook meer uitleg in "Vandaag" op Eén. Bekijk het fragment hieronder:

Videospeler inladen...

Al ons royaltynieuws vindt u hier.

Meest gelezen