Mee op NAVO-missie in Litouwen om Russen af te schrikken: ‘Hiervoor gingen jullie bij Defensie. Niet om in Antwerpen op straat te staan’
Volle gas voorwaarts, enkele rookgranaten voorop en dan hard in de remmen: het gaat vooruit tijdens de - gesimuleerde - aanval van onze Belgische troepen. Nog twee luide knallen en plots stormt tien man uit de pantservoertuigen. We bevinden ons op het grootste militaire oefenterrein van Litouwen. 258 Belgische militairen zijn hier op NAVO-opdracht, en wij waren erbij.
Het doel is duidelijk: ‘Little Vilnius’, een nagebouwd dorp op het oefenterrein dat op 50 kilometer van hoofdstad Vilnius ligt, zit vol vijanden en moet worden vrijgemaakt. Enkele pantservoertuigen met kanonnen hebben zich verdekt opgesteld in de verte. Zij bewaken de flanken en schieten op al wat in en uit het dorp probeert te komen. De seconden tikken voorbij, en dan breekt de hel los. Twee knallen, gevolgd door drie nog luidere knallen. Een pantservoertuig met een klein kanon op stormt op ons af. Temidden van de stofwolk springen vijf zwaarbewapende militairen er achteraan uit. In enkele seconden stuiven ze een huis binnen. “Contact! Links!” Een hoop salvo’s en geroep later horen we in veelvoud: “Clear!” Dit gebouw is veilig, maar er staan er nog en de vijand kan overal en nergens zitten.
Opnieuw knallen, en de volgende huizen worden op dezelfde manier ‘opgekuist’, zoals dat in vaktermen heet. We staan er vlakbij en de militairen schieten met blankmunitie: dezelfde knallen, maar er worden geen kogels afgevuurd. “Het geeft wel adrenaline”, zegt één van hen die net de oefening heeft afgewerkt. “Met échte kogels is het nog spannender, maar dit voelt heel echt aan.”
Geen oefening
Hij is één van de 258 Belgische militairen, vooral van het Bataljon Bevrijding 5de Linie uit Leopoldsburg, die hier vier maanden in Litouwen in het kader van hun NAVO-missie ‘Enhanced Forward Presence’ aanwezig zijn en oefenen met andere lidstaten. Alles samen zitten hier in Litouwen ongeveer 1.200 NAVO-militairen. Ook de Tsjechen, Duitsers, Noren, Nederlanders en IJslanders zijn deze periode van de partij. Tegen eind december worden de Belgen opnieuw in ons land verwacht, samen met hun 82 voertuigen.
De NAVO-missie is een antwoord op de Russische inval op de Krim in 2014 in Oekraïne. In de Baltische staten en Polen, aan de grens met Rusland en Wit-Rusland, heeft de NAVO sindsdien battle groups opgezet: permanente aanwezigheid van NAVO-troepen. Estland, Letland, Litouwen en Polen, landen die sinds de Russische inval in de Krim met weinig heimwee terugkijken op hun tijd aan de Russische kant van het ijzeren gordijn, waren vragende partij. “Dit is een politiek signaal naar Rusland: wij als NAVO zijn hier aanwezig en zullen ons lidstaten beschermen”, zegt generaal-majoor Johan Peeters, baas van de militaire operaties en trainingen.
“Maar we zijn hier ook als signaal naar de inwoners: jullie zijn lid van de NAVO en wij zijn er voor jullie”, aldus Peeters. Daarom doen de militairen ook, op vraag van de overheden, demo’s op lokale evenementen. “We worden meestal met open armen ontvangen”, klinkt het bij een Belgische officier ter plaatse. “Ze zijn blij dat wij er als NAVO staan.” Generaal Peeters woonde donderdag de oefening bij en sprak zijn manschappen nadien toe. “Dit is een unieke kans om jullie operationaliteit en tactiek opnieuw op niveau te brengen”, klonk het. “Voor dit soort missies zijn jullie bij Defensie gekomen, niet om in Brussel of Antwerpen op straat te staan. Ik hoop dat jullie officieren jullie niet sparen, want wij rekenen op jullie wanneer het fout loopt.”
Stoorzender
Ook de militairen denken er zo over: “De straten van Antwerpen en Brussel kennen we intussen, net als onze oefenterreinen in België”, zegt een jonge officier. “Dit soort oefeningen is écht nodig om onze operationele paraatheid op peil te houden. Hier is alles nieuw, is alles veel groter en kunnen we met onze mortieren en kanonnen echte munitie afvuren”, klinkt het met een glimlach.
Generaal Peeters meent wat hij zegt wanneer hij refereert naar de binnenlandse opdracht Vigilant Guardian (OVG). “Dat is een stoorzender”, zegt hij tijdens de terugreis naar België, na het bezoek aan Litouwen. “Hier werken we samen met infanterie en artillerie, genietroepen, de medische en logistieke ondersteuning, technische mensen die alle communicatiekanalen voorzien... Het volledige plaatje zoals in echte oorlogssituaties. Door OVG konden we nooit iedereen samen krijgen. Veel jonge militairen hebben niets anders gekend qua missies dan op straat lopen in Brussel of Antwerpen. Dat kan écht niet”, aldus de generaal. “Hier doen ze de juiste ervaring op. En in alle eerlijkheid: die jonge gasten zijn écht niet naar het leger gekomen om in Antwerpen en Brussel rond te lopen. Maar ik heb goeie dingen gezien vandaag. De motivatie en vechtlust zitten er duidelijk in, en zo moet het zijn.”
