Overleeft de Britse gezondheidszorg de brexit? "Ik denk en hoop dat die niet wordt uitverkocht"
Gezondheidszorg: niet alleen de Belgen, maar ook de Britten liggen ervan wakker. Zeker met de brexit in het vooruitzicht is de discussie over de betaalbaarheid van de NHS, de National Health Service, opnieuw opgelaaid. Waar gaat het naartoe? Hoe zullen de vertrekkende Europese dokters en verplegers worden vervangen? VRT NWS zocht het uit in de buurt van Birmingham.
“We are #WalsallandProud to deliver outstanding care”, staat op een blauw spandoek aan de ingang van het plaatselijke ziekenhuis. Het is een "Trust" geworden, waarin verschillende zorgcentra zijn samengebracht, om het systeem efficiënter te maken.
Het ziekenhuis oogt gloednieuw, vooraan staat een vervallen gebouw uit de 19e eeuw met een opvallend torentje erbij als vergane glorie. Patiënten komen af en aan. Een van hen, Terrence, een zeventiger, evalueert de NHS, de nationale gezondheidsdienst in het Verenigd Koninkrijk.
Die heeft goede en slechte kanten, zegt hij: "De operaties en medische ingrepen zijn prima, maar het kan beter met de diagnose en de nazorg. Soms zijn er lange wachttijden, of word je niet goed opgevolgd.”
Het brexitspook
In de winkels ligt het vol met spullen van Halloween, maar ook het spook van de brexit komt voor sommigen griezelig dichtbij. In de jaren voor er van brexit sprake was, is heel wat Europees medisch personeel naar het Verenigd Koninkrijk gekomen om er te werken in de gezondheidszorg.
Ze maken ongeveer 14 procent uit van het totaal, maar de laatste jaren is de groei stilgevallen. Velen zijn bang geworden voor de gevolgen van de uitstap uit de Europese Unie. Hoe zal het voor hen persoonlijk aflopen? Kunnen ze blijven of niet? De lage koers van het pond haalt ook de lonen naar beneden.
“De Europese werknemers zijn hier altijd heel gastvrij onthaald”, zegt ook dokter Elly Stanton. “Maar hier in Walsall merken we nu al de gevolgen van de brexitcrisis: een Duitse borstchirurg, een endocrinoloog en twee andere Europese personeelsleden zijn weggegaan. Dat verhoogt de druk op de andere werknemers én het maakt de wachtrijen voor de patiënten langer.” (lees voort onder foto)
Nu al heeft de Britse gezondheidszorg een groot tekort aan werkkrachten. 100.000 in de ziekenhuizen en 122.000 in de sociale zorgverlening, heeft het King's Fund becijferd, een onafhankelijke gezondheidsorganisatie. Dat is een tekort van samen 18 procent.
De Britse werknemers kunnen dat niet alleen bolwerken de komende jaren, hoeveel er ook zou worden geïnvesteerd in opleidingen. Om de vergrijzing op te vangen, zouden er elk jaar 5.000 buitenlandse werkkrachten in de sector moeten bijkomen, schrijft het King's Fund nog.
Het Trumpspook
Tijdens het laatste vragenuurtje met premier Boris Johnson in het parlement, vorige woensdag, was de toekomst van de NHS een fel debat waard. Leider Jeremy Corbyn van oppositiepartij Labour is als socialist fel gekant tegen de mogelijke privatisering van de NHS.
Hij zei dat "Johnson met de brexit op weg is om de NHS uit te verkopen aan de Amerikaanse president Trump". Trump maakt er zelf geen geheim van dat hij maar al te graag zijn medische en farmaceutische bedrijven vrij spel zou willen geven op de Britse markt.
Maar hier in Walsall zijn er weinig fans van dat scenario. Een Amerikaans gezondheidssysteem ziet Terrence niet zitten: "De mensen zullen niet meer kunnen betalen voor hun gezondheidskosten. Wij willen hier geen systeem-Trump!" (lees voort onder foto)
Baken van vertrouwen
Dokter Elly Stanton denkt en hoopt dat het niet zo'n vaart zal lopen. "Er wordt al over privatisering van de NHS geruzied van sinds de dienst vlak na de Tweede Wereldoorlog (in 1948) werd opgericht. Ik zeg vaak als grap dat de NHS zelfs zal blijven bestaan wanneer het Britse koningshuis zou uiteenvallen. Zo'n baken van vertrouwen en kwaliteit zal niet snel worden afgebouwd. "
De NHS zal zelfs het Britse koningshuis overleven, zeg ik wel eens als grap. Ze blijft een baken van kwaliteit en vertrouwen
Wat denken de Liberaaldemocraten?
Roger Harmer is gemeenteraadslid (councillor) voor de Liberal Democrats in Acocks Green, een district in Birmingham. Hij beaamt dat de Amerikanen bij onderhandelingen over een handelsakkoord zouden proberen om hun gezondheidsdiensten op de Britse markt te gooien. "'Big business' zoals farmaceutische producten, maar ook medische diensten", zegt Harmer.
Roger Harmer is als liberaal wel een voorstander van de vrije markt, maar dan wel volgens de hoogstaande kwaliteitsnormen die er nu bestaan in de Europese Unie. "De Amerikaanse president Trump denkt alleen maar 'America First'. Als wij gedwongen worden om zijn lakse normen over te nemen, dan is dat een gevaarlijke zaak. We willen hier geen kippen met chloor."
De ironie is dat de Britten hebben gestemd tegen migratie. Als ze geen Europese verplegers meer willen, waar moeten we ze dan gaan halen?
Roger Harmer zegt dat de Britse kiezers die voor de brexit hebben gestemd, niet beseft hebben dat de echte moeilijkheden en onderhandelingen pas nadien zouden volgen. Dat geldt zeker ook voor de gezondheidszorg. "Ze hebben niet goed ingezien dat hun stem tegen migratie en Europese regels precies het omgekeerde effect zal hebben. Als ze geen Europese verplegers meer willen, waar moeten we ze dan gaan halen?"
Aan de poort van het ziekenhuis gaat alles voorlopig zijn gewone gang. Monica uit Zimbabwe weet niet welke richting het hele debat over de gezondheidszorg zal uitgaan. Zij is alleen maar dankbaar dat er hier in het Verenigd Koninkrijk tenminste sociale zekerheid bestáát. "in Zimbabwe sterven mensen in het ziekbed of omdat er geen medicijnen zijn. Daar is de publieke gezondheidszorg dood en begraven. Hoe het hier ook uitdraait, het Verenigd Koninkrijk zal ons niet in de steek laten."