Belgische begroting: Europese Commissie blaft, maar bijt vooralsnog niet

“De Belgische begroting loopt opnieuw het risico de Europese afspraken met voeten te treden”, luidt het oordeel van de Europese Commissie. En dat is dan nog zacht uitgedrukt. België bevindt zich in een groepje van acht eurolanden waarvan de begroting 2020 ‘at risk of non compliance’ is. Een officiële reprimande met andere woorden. Maar eentje zonder gevolg, vooralsnog. Dat België opnieuw een waarschuwing krijgt, mag geen verrassing heten, want door het uitblijven van een nieuwe federale regering kon op 15 oktober slechts een voorlopige begroting worden ingediend. Het gaat om een begroting met voorlopige twaalfden die niets doet aan de schuldgraad en die ook het begrotingstekort nog doet oplopen.

Vier landen – België, Italië, Frankrijk en Spanje, waar regeringsonderhandelingen lopen – bouwen hun schuld te traag (of helemaal niet) af én zetten hun budget niet op orde, stelt de Commissie vast. Het zijn de enige vier landen die in 2020 een structureel tekort van meer dan 2 procent van het bbp laten optekenen. In België gaat het om 2,4 procent, terwijl ons land met Europa afgesproken heeft op middellange termijn naar een structureel evenwicht te streven. De Belgische staatsschuld zou op basis van het ingediende budget stijgen van 99,5 procent dit jaar naar 99,6 procent volgend jaar.

De Commissie merkt op dat er in de begrotingsopmaak geen sprake is van echte saneringen. België moet elk jaar 0,6 procent aan structurele maatregelen voorleggen, maar de balans gaat nu zelfs de andere richting uit, met 0,3 procent. Ook de overheidsuitgaven nemen in 2020 met 4,7 procent toe, daar waar de Commissie een toename op 1,6 procent begrenst. Natuurlijk, zolang er geen regering aan zet is, is een begroting met duidelijke keuzes niet aan de orde. Daarom roept de Commissie ons land op om een nieuwe begroting in te dienen zodra er een nieuwe regering is gevormd.

Collectieve verantwoordelijkheid

Voor begrotingsminister David Clarinval (MR), die het stokje onlangs overnam van Sophie Wilmès, die premier werd in opvolging van Charles Michel, vormt de nieuwe vingerwijzing van de Commissie “een bijkomend element voor de snelle vorming van een federale regering met volheid van bevoegdheden”.

Op basis van het advies van de Commissie steunt de minister van Begroting de noodzaak om onze openbare financiën te saneren zodra er een nieuwe regering is. “Dit zal inderdaad een van de prioriteiten moeten zijn van de volgende regering, en ik blijf het herhalen dat die zo snel mogelijk gevormd moet worden. Het is belangrijk om op federaal niveau snel weer manoeuvreerruimte te hebben, om een aantal zaken, waaronder de begroting, weer op de rails te zetten. Maar het respecteren van de begrotingsdoelstellingen moet onderdeel zijn van een collectieve inspanning van de verschillende machtsniveaus. Daarom lijkt het mij belangrijk dat de gewesten en gemeenschappen, die op hun beurt over volheid van bevoegdheden beschikken, al zo grondig mogelijk beginnen nadenken over deze oefening, die essentieel is voor de geloofwaardigheid van ons land.”

Vraag is nog maar of die gewestregeringen veel oren zullen hebben naar de oproep. Zolang er geen duidelijkheid is over de nieuwe federale regering zal er niks bewegen. Overigens, ook de Europese Commissie loopt naar het einde van haar mandaat. Het echte werk volgt in het voorjaar van 2020, wanneer de nieuwe Europees commissaris voor Begroting, Paolo Gentiloni, in zijn kaarten laat zien. Verschillende lidstaten hopen op een versoepeling van de Europese begrotingsregels, zeker op het vlak van investeringen. Zolang ook daar geen echte duidelijkheid over bestaat lijkt de Europese Commissie op een blaffende hond. Bijten doet hij niet. Nog niet.