Het veganistisch gedachtegoed is razend populair. Veganistische restaurants schieten als paddenstoelen uit de grond en veganistische schoenen, handtassen en jassen lachen ons vanuit de winkelrekken verleidelijk toe. Wie geen dierlijk leed op zijn geweten wil, hoeft zich tegenwoordig niets meer te ontzeggen. Zelfs geen prachtige, lederen handtas van een vooraanstaand modehuis. Of lijkt dat enkel zo? Wat is veganistisch leder nu eigenlijk precies?

“Alles wat niet van dierlijke oorsprong is, is per definitie veganistisch”, verklaart dr. Evert Vanecht, chemiedocent en onderzoeker aan de UCLL Diepenbeek. “En daar knelt het schoentje soms wel. Een handtas uit imitatieleder mag volgens de letter ook als veganistisch bestempeld worden. De benaming geeft met andere woorden meer informatie over wat het niet is dan wat het wel is. Over de duurzaamheid of veiligheid van het product zegt het helemaal niets. ”

Veganistisch én ecologisch verantwoord

Dat een veganistisch product ook gelijk duurzaam is, is een misvatting. Dat beaamt ook dr. Evert Vanecht. “Eigenlijk gaat het om twee aparte verhalen. Het ene is niet rechtstreeks gelinkt aan het andere, maar het ene sluit het andere ook wel niet uit. Bepalen of imitatieleder al dan niet ecologisch is, is allesbehalve eenvoudig. De volledige kringloop van het product moet hiervoor in rekening worden gebracht. Daarbij wordt rekening gehouden met de oorsprong van het product, het bewerkingsproces van het product en hoe de consument omgaat met het product zelf. Als je dierlijk leder en imitatieleder vergelijkt, zal dierlijk leder vaak beter scoren wat levensduur betreft. Het vergelijken van de ecologische impact van het productieproces van beiden is moeilijk. In vergelijking met het traditionele leerlooien met behulp van chroom zal het productieproces van imitatieleder meestal wat properder verlopen.”

Ecologisch, diervriendelijk leder in de winkel eruit pikken is momenteel niet vanzelfsprekend. “Al is er zeker vraag naar”, benadrukt dr. Evert Vanecht. “Op dit moment zijn Piñatex, imitatieleer op basis van ananas, en Frumat, imitatieleer uit 50% appel en 50% polyurethaan, op de markt beschikbaar als commerciële ledervervangers. Met het onderzoeksproject APPEAL van de UCLL zijn we druk in de weer om van fruitoverschotten 100% bioafbreekbaar leder te produceren. In Europa lopen momenteel een zestal soortgelijke initiatieven. Dat stemt me hoopvol. Binnen een aantal jaar zullen er zeker ecologische alternatieven voor leder op de markt beschikbaar zijn. Of die er echt in zullen slagen om de grote sterkte van leder te evenaren is niet zeker, maar misschien is dit wel niet nodig. Als een product 100% composteerbaar is, is de impact op het milieu sowieso erg laag. Maakt het dan zoveel uit als je vaker een nieuw item moet kopen?”