Boris Johnson vraagt de Queen om regering te mogen vormen: “Jullie stem is gehoord, de brexit komt er”

Hoe onverwacht is de overwinning van Johnson en waar haalde hij zo veel stemmen? VTM NIEUWS-journaliste in Londen Romina Van Camp beantwoordt een aantal belangrijke vragen.

De Russische president Vladimir Poetin zegt een "constructieve dialoog" te willen met de Britse premier Boris Johnson. Nochtans staat de relatie tussen de twee landen onder druk door hardnekkige meningsverschillen en het schandaal rond de poging tot vergiftiging van een Russische dubbelspion en zijn dochter op Brits grondgebied.

In een communiqué van het Kremlin zegt president Poetin: "Ik ben ervan overtuigd dat de ontwikkeling van een constructieve dialoog en een volledige samenwerking op uiteenlopende domeinen overeenkomt met de belangen van onze landen en het hele Europese continent."

De Britse oppositieleider Jeremy Corbyn gaat "in het eerste deel van volgend jaar" afscheid nemen van het leiderschap van de Labour-partij. Dat heeft hij vanmiddag duidelijk gemaakt. Jeremy Corbyn had eerder al aangekondigd dat hij zijn partij niet meer zal leiden in een volgende verkiezingscampagne, maar dat hij nog niet onmiddellijk opstapt.

Aan een journalist van het nieuwsagentschap Press Association heeft hij nu duidelijk gemaakt dat hij begin volgend jaar dan toch een stap terug zet. "Het National Executive Committee (partijbestuur, nvdr.) zal natuurlijk moeten samenkomen in de heel nabije toekomst. En het is aan hen om te beslissen" wanneer het ontslag ingaat, aldus Corbyn. "Het zal in het eerste deel van volgend jaar zijn", zegt hij wel. 

De Schotse eerste minister Nicola Sturgeon wil de juridische procedure voor een nieuw referendum over Schotse onafhankelijkheid volgende week al inleiden. Dat heeft ze vandaag in Edinburgh verklaard in een toespraak, waarin ze reageerde op de duidelijke overwinning die haar partij had geboekt.

Voor de organisatie van een bindend referendum is eerst de goedkeuring nodig van het parlement in Westminster. Maar de Britse premier Boris Johnson heeft eerder al duidelijk gemaakt dat hij zich tegen zo'n referendum zou verzetten. Heel wat Britse waarnemers vrezen echter dat een aanhoudende weigering het Verenigd Koninkrijk in een constitutionele crisis zou kunnen storten.

In 2014 stemden de Schotten al eens over onafhankelijkheid van de rest van het Verenigd Koninkrijk. Iets meer dan 55 procent was daar toen tegen. Maar omdat een meerderheid van de Schotten gekant is tegen de brexit, zou een nieuw referendum wel eens in het voordeel van het independence-kamp kunnen uitdraaien.

De Noord-Ierse unionisten van DUP, die ruim twee jaar geleden na de verkiezingen nog de rol van kingmaker speelden, hebben een pijnlijke nederlaag geleden. Onder meer de viceleider van de partij verloor zijn zetel in het parlement.

De Democratische Unionistische Partij (DUP), die de band van Noord-Ierland met Groot-Brittannië als existentieel beschouwt, verloor bij de parlementsverkiezingen van gisteren twee van haar tien zetels. Door dat resultaat tellen de Ierse nationalisten voor het eerst meer Britse parlementsleden dan de pro-Britse unionisten.

Als gedoogpartner van de Britse Conservatieven hadden de tien parlementsleden van de DUP de voorbije jaren nog een sleutelrol gespeeld in het politieke getouwtrek rond de brexit. Maar hun invloed viel weg toen Boris Johnson in juli het premierschap overnam van Theresa May. Johnson onderhandelde een nieuwe deal waarbij er voor Noord-Ierland een aangepaste douaneregeling komt dan voor de rest van het Verenigd Koninkrijk. Voor DUP was die regeling onaanvaardbaar.

De verslagen Labour-leider Jeremy Corbyn heeft op Twitter gereageerd op zijn grote nederlaag. Hij tweette de toespraak die hij eerder in zijn kiesdistrict had gehouden. "Het was een teleurstellende nacht", aldus Corbyn over de slechts 203 zetels die Labour heeft gewonnen, een verlies van 42 zetels. ‘Maar ik ben trots dat wij onze boodschap van hoop, eenheid en rechtvaardigheid naar elk deel van het land hebben gebracht.’

Corbyn trekt zich zoals eerder duidelijk werd, niet terug. Wel heeft hij gezegd dat hij Labour niet zal leiden bij de volgende verkiezingen. "Dit is het einde van Corbyn en het einde van Corbynism", reageerde de Britse Conservatieve oud-premier David Cameron. "En dat is heel goed voor het land."

Het gesprek tussen Boris Johnson en Queen Elisabeth II is na een dik halfuur afgelopen. Hij heeft er officieel om toestemming gevraagd om een nieuwe regering te vormen. Johnson keerde daarna terug naar zijn ambtswoning in Downing Street, maar legde geen verklaringen af. Later vandaag geeft hij er allicht wel nog een toespraak.

Premier Boris Johnson is aangekomen op Buckingham Palace.

Premier Boris Johnson heeft zonet Downing Street 10 verlaten en is onderweg naar koningin Elisabeth II in Buckingham Palace. Hij zal haar formeel vragen om een nieuwe regering te mogen vormen.

Opvallend: bij de Conservatieven zijn er slechts 87 vrouwen verkozen, en 277 mannen. Bij Labour daarentegen zijn er nu 104 vrouwen verkozen, tegenover 98 mannen, de eerste keer ooit dat er meer vrouwen dan mannen voor de partij zullen zetelen. 

Bij de Liberaal Democraten zijn er van de 11 verkozenen 7 vrouwen en 4 mannen, bij de SNP zijn er exact dubbel zoveel mannen als vrouwen zijn: 32 tegenover 16.

Het akkoord over een brexit dat Boris Johnson in oktober sloot met de Europese Unie wordt mogelijk nog voor de kerst opnieuw in stemming gebracht in het Lagerhuis. Dat akkoord over het verloop van het vertrek draait voor een belangrijk deel om de positie van Noord-Ierland, het enige deel van het Verenigd Koninkrijk dat een fysieke grens met de EU heeft.

Het Verenigd Koninkrijk stapt bij de brexit in zijn geheel uit de Europese gezamenlijke markt. Daardoor kunnen de Britten eigen handelsakkoorden sluiten met andere landen. Dat zal ook moeten met de Europese Unie.

Formeel komt er weer een harde grens tussen Noord-Ierland (dat de EU mee verlaat) en EU-lidstaat Ierland, maar in werkelijkheid komen er geen controles direct aan die grens. De controles vinden plaats op de grens tussen Groot-Brittannië en het Ierse eiland, op de plaatsen waar goederen Noord-Ierland binnenkomen.

Noord-Ierland blijft de Europese regelgeving volgen waar het gaat om de productie van goederen, waardoor er geen controles aan de grens met Ierland op goederen hoeven plaats te vinden. Daardoor komen er wel extra controles op de grens in de Ierse zee met Groot-Brittannië. De Europese regels voor btw-heffingen blijven in Noord-Ierland gelden voor goederen, maar niet voor diensten.

Voor Europese ingezetenen van Groot-Brittannië en Britse bewoners van de EU-landen verandert er in elk geval tijdens de overgangsperiode niets. Ook voor de bewegingsvrijheid van personen verandert er in die periode nog niets.

Het Kremlin betwijfelt of de Conservatieve overwinning bij de Britse verkiezingen de betrekkingen tussen beide landen zal verbeteren.

"Wij hopen en streven altijd naar verbetering van de betrekkingen met landen die hetzelfde met Rusland nastreven. Maar ik weet niet in hoeverre zulke hoop gepast is in het geval van de Conservatieven," zei woordvoerder Dmitry Peskov tegen journalisten in een eerste reactie op de verkiezingsoverwinning van Boris Johnson.

De relatie tussen de twee landen is gespannen sinds de vergiftiging van de voormalige Russische spion Sergej Skripal en zijn dochter Julia in maart 2018 op Britse bodem. De aanslag gebeurde met het vroeger in de Sovjet-Unie ontwikkelde gifgas novitsjok. Rusland wijst elke verantwoordelijkheid voor het incident af.

Oppositiepartij Labour verloor deze verkiezingen flink van haar pluimen, zelfs in traditionele Noord-Engelse industriële gebieden, normaal gezien de bolwerken van de sociaaldemocraten. Maar Labour lijkt steeds meer en meer een 'steden-partij' te worden, zo blijkt uit de resultaten van vannacht. 

De Conservatieven doen het veel beter in kleine gemeenschappen en dorpen, en zelfs ook in middelgrote en grote dorpen. Enkel in de steden, scoort Labour beter dan de Tories.

De Europese Unie moet in de onderhandelingen over de toekomstige relaties met het Verenigd Koninkrijk "met één stem" blijven spreken en rekening houden met de belangen van elke lidstaat, reageert premier Sophie Wilmès.

De uitslag van de verkiezingen brengt het vertrek van het Verenigd Koninkrijk uit de EU op 31 januari nu wel echt dichtbij. Een tweede referendum is van de baan. Maakt dat "bitterzoete" gevoelens los bij Wilmés?

"Democratie is nooit een bitterzoete situatie. Zowel in het Verenigd Koninkrijk als in België is het heel belangrijk om te luisteren naar wat de mensen willen. Wat nu belangrijk is, is bekijken wat we in de toekomst samen kunnen doen en hoe we onze handel gaan organiseren", zo verklaarde Wilmès (MR) bij haar aankomst op de tweede dag van de Europese top in Brussel.

Wilmès wil "een duidelijk mandaat" voor de Europese hoofdonderhandelaar Michel Barnier om de onderhandelingen met Londen te voeren. Europa moet "met één stem" blijven spreken, rekening houdend met "de belangen van eenieder", zei de premier van de regering in lopende zaken, die wees op het grote belang van de handelsrelaties met het VK voor België.

Ook als de Britten op 31 januari de Europese instellingen verlaten, blijft het land nog elf maanden deel uitmaken van de Europese eenheidsmarkt en de douane-unie. Is dat realistisch? "We hebben niet veel tijd. Maar het is wat het is. We moeten werken met de kaarten die we krijgen."

En zo ziet de Britse verkiezingsuitslag eruit op kaart: elke zeshoek stelt een van de 650 kiesdistricten voor. Staat er een witte punt in het district, dan is het van partij veranderd. Tegenover de kaart van 2017 kleurt die van vandaag dan ook fors blauwer, zeker in het noorden van Engeland, en geler in Schotland.

Ook als de Britten op 31 januari de Europese instellingen verlaten, blijft het land nog elf maanden deel uitmaken van de eenheidsmarkt en de douane-unie. Die overgangsperiode loopt in principe tot einde 2020, maar kan verlengd worden. Maar Johnson heeft in de campagne beloofd dat hij geen verder uitstel wil en binnen dat korte tijdsbestek een akkoord wil sluiten. 

Charles Michel, de nieuwe voorzitter van de Europese Raad, wil niet vooruitlopen op de vraag of dat realistisch is, zei hij vanmorgen. "Ik ga geen voorspellingen doen, gebaseerd op onze ervaringen uit het verleden. Ik hoop dat we hard kunnen samenwerken met de Britse regering. Het is heel belangrijk om burgers en bedrijven zo snel mogelijk stabiliteit en zekerheid te geven, zowel de Europese als de Britse", antwoordde Michel. 

Hij hoop op "loyale" onderhandelingen, die uitmonden in een akkoord dat een "nauwe relatie" tussen de Britten en het Europese vasteland behoudt, zowel op vlak van handel als op andere domeinen, zoals veiligheid en defensie. In de onderhandelingen willen de Europeanen wel garanties afdwingen dat de Britten hen na de brexit geen oneerlijke concurrentie gaan aandoen. "Het wordt belangrijk om te waken over de belangen van de Europese eenheidsmarkt en een gelijk speelveld", zei Michel.