Boris Johnson en getrouwen richten pijlen op de BBC, de ‘Biased Broadcasting Corporation’
Na de verkiezingszege van de Conservatieven voelt de BBC nattigheid. Er zullen grote veranderingen aankomen, deels gedreven door rancune. Te beginnen bij het kijk- en luistergeld.
Over één ding waren Labour en de Conservatieven het wel eens tijdens de campagne: de BBC is te partijdig. De volgelingen van Jeremy Corbyn vonden dat de publieke omroep te veel op de hand was van Boris Johnson, terwijl de Conservatieven de BBC al jaren beschouwen als het uithangbord van de progressieve, Europa-gezinde en grootstedelijke elite. Auntie, zoals de BBC sinds jaar en dag liefkozend wordt genoemd, is nu de ‘Biased Broadcasting Corporation’, niet de ‘British Broadcasting Corporation’.
Lees ook
Na de zege van Johnson: ‘De sociale vrede in het Verenigd Koninkrijk is in gevaar’
Hoe Labour de werkende klasse van zich vervreemdde
Vaststaat dat de BBC het niet geweldig deed tijdens de verkiezingscampagne. Presentator Andrew Marr moest bijvoorbeeld zijn excuses aanbieden omdat hij minister van Binnenlandse Zaken Priti Patel tijdens een interview valselijk had beticht van besmuikt lachen. Labour-activisten konden tijdens debatten als ‘gewone kiezers’ vragen stellen aan de kandidaten. En op het einde voorspelde de omroep een nek-aan-nekrace, wat volgens critici niet was gebaseerd op onderzoek, maar op hoop.
Nu Johnson een ruime overwinning heeft behaald, heerst er vrees op de burelen van ’s werelds gezaghebbendste omroep. De Tories beseffen dat ze de BBC niet meer nodig hebben. Dat Johnson zich tijdens de campagne weigerde bloot te stellen aan de genadeloze meesterinterviewer Andrew Neil leidde tot ophef, maar kiezers buiten Londen kon het weinig schelen. De afgelopen week zijn er geen prominente Tories aangeschoven bij Today, het radioprogramma dat van oudsher de politieke agenda van de dag bepaalt.
Na zijn pensionering eerder dit jaar, zei oud-Today-presentator John Humphrys dat zijn werkgever al jaren lijdt aan “een institutionele progressieve partijdigheid”. Volgens de 76-jarige Welshman waren de omroepbazen geschokt door de uitslag van het EU-referendum en hebben ze zich nooit bij de keuze voor Brexit neergelegd. Eerder deze week beloofde de BBC, wakker geschrokken door de kritiek na de verkiezingen, meer aandacht te zullen schenken aan wat zich in de provincie afspeelt. Het lijkt te laat.
Revolutie
De nieuwe revolutionairen van Downing Street, strateeg Dominic Cummings voorop, willen de gevestigde orde op de schop nemen, van de overheidsdepartementen en het Hogerhuis tot de gerechtelijke macht.
Als eerste is de BBC aan de beurt, zo blijkt uit het voorstel om het niet-betalen van het kijk- en luistergeld – omgerekend 182 euro per jaar – te decriminaliseren. Een op de tien zaken bij de Britse kantonrechters betreft wanbetalingen van de ‘license fee’. Dit leidt tot kostbare verstoppingen in het rechtssysteem, zo klinkt het, en voor onnodige stress bij kwetsbare kijkers, zoals arme mensen die al moeite hebben om voldoende eten te kopen en hun woning te verwarmen. De maatregel wordt gezien als opstapje naar de afschaffing van deze “belasting”, zoals Johnson de omroepbijdrage noemt.
Dat de BBC wordt gezien als een speeltje van de grootstedelijke elite, is schadelijk voor de bereidheid om kijk- en luistergeld te betalen. Ook weinig behulpzaam daarbij zijn de miljoenensalarissen voor populaire presentatoren, zoals oud-voetballer Gary Lineker, die zijn afkeer van Brexit niet geheim houdt. Ook wordt de BBC beticht van oneerlijke concurrentie, als gesubsidieerde speler op de commerciële mediamarkt. Zo lijden kranten, met name in de regio, onder de nieuwswebsite van de publieke omroep.
Tegelijkertijd gebruikt de BBC het geld voor prachtige programma’s – David Attenboroughs recente serie Seven Worlds, One Planet was een schoolvoorbeeld – en is de omroep van levensbelang in landen waar het slecht is gesteld met de persvrijheid. Johnson zelf heeft naar de BBC gewezen als onderdeel van de soft power die Groot-Brittannië in de wereld uitoefent, een kracht die belangrijk is voor zijn Global Britain-visioen. Mogelijk wil hij de omroep op termijn bekostigen uit algemene middelen, wat kan leiden tot reclameboodschappen.
De premier staat onder druk om een andere richting in te slaan en de BBC te privatiseren. Volgens neoliberale commentatoren is de BBC een ongerijmde monoliet in een medialandschap met spelers als Netflix, Amazon, BT en Sky. Ze stellen voor van de BBC een gewone omroep te maken waarvan mensen lid kunnen worden of mede-eigenaar. Zo zou de omroep zijn wereldwijde naam commercieel kunnen uitbuiten. Er zullen Britten – en buitenlanders – genoeg zijn die lid willen worden, maar wat verdwijnt is het idee van de BBC als nationale lievelingstante.
Boos op de kalkoen
Critici van de BBC vielen over een promotiefilmpje voor de kerstprogrammering van de omroep. In het filmpje is een kalkoen te zien die blij meldt dat er afgelopen jaar “minder van ons zijn opgegeten”. De kalkoen draagt een trui met de tekst ‘I love vegans’. Britse boeren, bij monde van de National Farmers Unions, vonden het filmpje vooringenomen tergen de boerengemeenschap. “we zijn ernstig bezorgd dat de BBC een campagne voor een veganistisch dieet lijkt te zijn begonnen.”