Hij lapt alle mediawetten aan zijn laars, maar Joe Rogan is ongekend populair

Waarom hij precies begon te praten over ruimtewezens? Presidentskandidaat Bernie Sanders kan zich de aanleiding waarschijnlijk niet eens herinneren. Maar daar ging hij, na een uur durende verhandeling over de macht van het grote geld en de slecht georganiseerde gezondheidszorg in de Verenigde Staten. Nú even over aliens – een van de favoriete onderwerpen van zijn interviewer. “Als u straks president bent”, vroeg Joe Rogan, “gaat u dan geheime informatie met ons delen over de aliens?” Sanders: “Zeker, ik beloof je dat ik de onthullingen over buitenaards leven kom doen in jouw programma. Mijn vrouw zal dat ook van me eisen, denk ik.”

Het talkshowfragment ‘Bernie Sanders praat met Joe Rogan over aliens’ ging direct nadat de podcast online was gezet een eigen leven leiden. Liberale Amerikaanse media zagen weer eens aangetoond dat die rare Rogan echt niet deugt als talkshowhost. Zoiets vraag je toch niet? De conservatieve tegenhangers doken op de linkse presidentskandidaat. “Is Bernie Sanders definitief gek geworden?”, vroeg Fox News zich af. “Hij gelooft in aliens!“

Vastgeroest

Typisch oude media, moet Rogan hebben gedacht. Vastgeroest in de eigen overtuiging. Maar bovendien: gesputter in de marge dat er eigenlijk niet echt meer toe doet. Rogan keek waarschijnlijk vooral naar de luister- en kijkcijfers voor zijn podcast. Tientallen miljoenen, al binnen een paar uur, via de podcastkanalen en YouTube. Meer dan de grote Amerikaanse talkshows op de ouderwetse tv-netwerken bij elkaar. Om die reden zat Sanders dus aan tafel bij Rogan, dit jaar overigens als derde democratische presidentskandidaat op rij (Tulsi Gabbard en Andrew Yang gingen hem voor). Doe je je verhaal bij Rogan, dan word je gehoord. Tot ver buiten de eigen landsgrenzen. Dat bleek ook al uit al die reacties op de show.

Joe Rogan (Newark, New Jersey, 1967) greep het afgelopen jaar de mediamacht. Zijn podcast The Joe Rogan Experience deed het al jaren goed, maar in 2019 brak hij door als mondiaal praatfenomeen. En dat met een talkshow die alle hedendaagse mediawijsheid voor gek verklaart. Rogan praat gemiddeld een uur of drie met een gast – de veronderstelling dat de aandachtsspanne van de moderne (jonge) mens tegenwoordig korter is dan die van een goudvis, kan na Het Jaar van Joe Rogan in de vuilnisbak. Van een ‘format’ heeft Rogan nooit gehoord. Een onderwerp van gesprek heeft hij meestal ook niet bedacht. Er staan nauwelijks vragen op een papiertje, en als een gast als klokkenluider Edward Snowden onlangs een boek heeft geschreven waarover hij wil praten, dan heeft Rogan dat bij voorkeur niet gelezen. Dat lult makkelijker.

Hij is ook een beetje “een domme jongen”, zegt hij steeds over zichzelf. Hij vindt het gewoon fijn om oeverloos te ouwehoeren. Met dat grenzeloze geklets werd hij de grootste podcastbaas: zijn show staat sinds 2015 aan de top van de luisterranglijsten, en volgens een Amerikaans media-onderzoek uit augustus dit jaar is The Joe Rogan Experience de bekendste podcastnaam. Bekender dus dan podcasts als de misdaadserie Serial of The Daily van The New York Times. 

YouTube

Maar nu zijn shows ook op YouTube staan, met weinig meer visuele versiering dan een camera op zijn hoofd en dat van zijn gast, kan echt niemand meer om hem heen. Zijn YouTube-kanaal heeft ruim 7 miljoen abonnees. Een bijna drie uur durend gesprek met ondernemer Elon Musk is dertig miljoen keer bekeken. En dan onderhoudt Rogan ook nog een apart kanaal (bijna 4 miljoen abonnees) met spraakmakende clips uit zijn ellenlange shows, waarvan hij er zo ongeveer om de dag een online gooit. Drie of vier marathoninterviews per wéék dus – een Zomergasten-presentator zou er duizelig van worden.

Hoe het zo ver heeft kunnen komen, dat vraagt Rogan zichzelf ook weleens af. Als hem kritische vragen worden gesteld, bijvoorbeeld over zijn kwaliteiten als interviewer, zegt hij: “Ja, sorry maar kan ik er wat aan doen? Ik ben hier ook maar ingerold.” En dat klopt. 

Rogan had voor zichzelf eerst een carrière als vechtsporter uitgestippeld, omdat hij “geen loser wilde zijn”. Hij vocht in vele karate- en kickbokskampioenschappen en kreeg harde klappen, maar daar kon hij wel om lachen. In de jaren tachtig besloot hij zijn verhalen te delen met een publiek, in het Amerikaanse standup-comedycircuit. Hij schnabbelde bij als commentator bij vechtsportprogramma’s en presentator van de stuntshow Fear Factor, waarin mensen in aquariums vol slangen werden gegooid. 

Tien jaar geleden begon Rogan een serie interviews met de wat egocentrische titel The Joe Rogan Experience. Omdat hij graag praatte en uit zijn gesprekken materiaal wilde halen voor zijn standup-shows. Hij vroeg gasten uit het vechtsport- en comedycircuit, en verder iedereen die hij maar enigszins raar of interessant vond. Iemand gaf hem de tip zijn opgenomen praatsessies als podcast uit te brengen, een decennium geleden nog een marginaal medium.  En zo verscheen tien jaar geleden op kerstavond een twee uur durend gesprek van Rogan met collega-comedian Brian Redband over het net door hen ontdekte wonder van mediatechniek.

Abject rechts

Zijn ongeremde nieuwsgierigheid naar mensen met vreemde opvattingen duwde Rogan de eerste jaren in de hoek van abject rechts. Beruchte mediafiguren als complotdenker Alex Jones en hoogleraar Jordan Peterson schoven bij hem aan voor urenlange sessies. En Rogan gaf een podium aan de opkomende beweging van het ‘Intellectual Dark Web’, een verzameling wetenschappers (en pseudowetenschappers) met politiek zeer dubieuze en soms zelfs regelrecht racistische opvattingen. Nu was de uitnodiging aan dit soort gasten nog tot daaraantoe, maar wat Rogan door progressieve media vooral kwalijk werd genomen was dat hij nauwelijks kritische vragen stelde en de heren ongestoord hun theorieën liet ontvouwen.

Volgens Rogan zelf was dat nu juist de kracht van zijn show. Hij was ook geen journalist, zei hij dan. Hij wilde gewoon luisteren. Bovendien kon je tegenover iedere rechtse gast van Rogan ook een linkse gast zetten, uit de politieke of culturele hoek. Rogan wilde simpelweg praten met wie hem maar voor de voeten kwam. En dat vage podcastconcept viel nogal in de smaak. Zijn luistercijfers schoten de afgelopen jaren omhoog. Omdat de podcast als vrijdenkend medium inmiddels ook zeer werd gewaardeerd door luisteraars aan de rechterzijde van het politieke spectrum. Maar ook omdat er wereldwijd kennelijk een een schreeuwende behoefte bestond aan bizar lange interviews zonder duidelijk gespreksonderwerp of kritische invalshoek. 

Steeds meer prominente en politiek onbesmette gasten meldden zich bij Rogan, en het werd dringen aan de deur van zijn studio in de buurt van Los Angeles. Metallica-zanger James Hetfield kwam langs, de Amerikaanse astrofysicus Neil deGrasse Tyson, comedians als Amy Schumer en Kevin Hart, de beroemde diëtist Rhonda Patrick en wielrenner Lance Armstrong. Rogan ging ook de grens over en liet onder andere Nederlandse gasten als vechtsporter Rico Verhoeven, gezondheidsgoeroe Wim Hof en uitvinder Boyan Slat opdraven. 

De grote doorbraak kwam eind vorig jaar, na de sessie met Elon Musk. De ondernemer had bij Rogan een joint opgestoken en hoewel dat in de staat Californië geen misdaad meer is, kreeg Musk er toch last van. Het fragment werd miljoenen keren gedeeld op sociale media, werd zelfs een internetmeme en Musk raakte in grote problemen met een van de opdrachtgevers van zijn ruimtevaartbedrijf SpaceX: de Amerikaanse overheid. ‘Musk bij Rogan’ werd een mediarel, maar het abonneebestand voor Rogans show schoot omhoog.

Salonfähig 

En ook om die reden werd The Joe Rogan Experience salonfähig, hoewel er nog altijd giftige stukken worden geschreven over de podcast “die links Amerika haat”.  Dit jaar konden dus drie democratische presidentskandidaten overdreven uitgebreid hun verhaal doen bij Rogan. Bernie Sanders legde uit dat hij had gekozen voor Rogan, omdat hij bij de grote nieuwsprogramma’s steeds moet praten in soundbites van een paar minuten. En omdat politieke debatten tegenwoordig een soort kinderachtige quizzen zijn geworden, waarbij nauwelijks nog diep op de materie kan worden ingegaan. Sanders sprak bijna een half uur over de in zijn ogen verrotte gezondheidszorg in Amerika. En tussen de commentaren onder de podcast op YouTube verschenen berichten van luisteraars “die beslist niet links waren” maar toch blij waren dat ze Sanders’ onderbouwde verhaal eindelijk een keer hadden kunnen uitluisteren. Kassa voor team-Sanders.

De kritiekloze, misschien zelfs populistische journalistiek van Rogan is nog altijd discutabel. Toen hij bijvoorbeeld komiek Roseanne Barr aan tafel had, nadat die enorm de fout in was gegaan met een racistische tweet, liet hij haar onbekommerd uitleggen “dat ze het niet zo bedoeld had”. Dat werd hem kwalijk genomen – hij had haar volgens velen  moeten doorzagen over haar duistere bedoelingen. 

Maar zo wil Rogan niet het gesprek aangaan. Hij wil met zijn gasten praten alsof hij ze in de kroeg tegenkomt, schijnbaar stomtoevallig. En dan maar zien waar het gesprek op uitkomt. En al is dat bij discutabele figuren soms tenenkrommend, vaak werkt het ook fantastisch. Je kunt bijvoorbeeld ademloos luisteren naar een uitgestrekt interview met zanger Josh Homme van rockband Queens of the Stone Age. Rogan heeft zich duidelijk niet voorbereid en stelt een simpele eerste vraag, iets over hoe Homme eigenlijk bij de studio is gekomen. Homme: “Gewoon, met de motor.’ Daarna begint een ontspannen en erg grappige verhandeling over de geneugten van het motorrijden, het verwerpelijke gedrag van Amerikaanse automobilisten, angstaanjagende insecten die je onderweg kunt tegenkomen, schorpioenen in de woestijn, enzovoorts. Geen onderwerpen die je van tevoren zou bedenken, als je een paar uur met Josh Homme zou mogen kletsen.  

Maar via de motorroute komt Homme uiteindelijk te spreken over een door hem bewonderd medium, dat hem de laatste tijd helpt om uit zijn depressies te komen. Hij heeft dit nooit eerder opgebiecht, zegt Homme. En hij begint zich duidelijk een beetje zorgen te maken. “Waarom zeg ik dit eigenlijk allemaal?” De interviewer vertelt het hem niet, maar de luisteraar denkt het natuurlijk wel. Omdat je bij Joe Rogan aan tafel zit.