Iran gaat verplichtingen nucleaire deal niet meer naleven na dood Soleimani

Iran gaat zich bij de uitvoering van zijn nucleair programma niet langer laten beperken door de bepalingen uit het nucleair akkoord van 2015. Dat heeft de regering in Teheran zondag meegedeeld.

Iran voelt zich niet langer gebonden door het akkoord dat met de internationale mogendheden werd afgesloten, zo blijkt uit de mededeling die verspreid werd via het nieuwsagentschap IRNA. In dat akkoord wordt onder meer een limiet op de verrijking van uranium en op het aantal centrifuges opgelegd.

De deal moet voorkomen dat Iran een nucleair wapen ontwikkelt. In ruil daarvoor zouden de sancties tegen het land worden afgebouwd. Maar het akkoord zit in woelig vaarwater sinds Washington zich er in 2018 uit terugtrok en opnieuw sancties oplegde.

Als reactie daarop begon Teheran bepalingen uit het akkoord met de voeten te treden. Zo werd uranium al sinds november tot meer dan de toegestane 3,67 procent verrijkt. Het land zegt nu de ‘vijfde en laatste fase’ te zijn ingegaan van de vermindering van de nucleaire verplichtingen. Teheran zegt in de mededeling wel dat de samenwerking met het internationaal atoomenergieagentschap IAEA, dat toeziet op de nucleaire activiteiten, zal worden voortgezet.

Europese landen roepen op tot de-escalatie

De Duitse bondskanselier Angela Merkel had zondag een telefoongesprek met de Franse president Emmanuel Macron en de Britse eerste minister Boris Johnson om te overleggen over het conflict tussen de VS en Iran. ‘We roepen Iran op alle maatregelen die niet conform het akkoord nucleair akkoord zijn, terug te draaien’, zo luidt het in een gemeenschappelijke verklaring.

De landen zeiden eerder op zondag al werk te willen maken van ‘de-escalatie’ in het Midden-Oosten. In een verklaring zeiden ze ‘zich samen in te zetten voor een vermindering van de spanningen in de regio’. Ook vragen ze ‘in het bijzonder’ aan Teheran om zich terughoudend op te stellen.

Tegelijkertijd wordt benadrukt dat de soevereiniteit en de veiligheid van Irak moeten worden beschermd. Boris Johnson had eerder al laten verstaan dat hij ‘in nauw contact’ met alle partijen staat om hen aan te zetten tot een beperking van het conflict. ‘Ik zal met de andere leiders en met onze Iraakse vrienden praten om vrede en stabiliteit te ondersteunen’, zo verklaarde hij.

Johnson beklemtoonde voorts dat Soleimani ‘een bedreiging voor al onze belangen’ vormde. ‘Maar het is duidelijk dat de oproepen tot vergelding of represailles enkel tot meer geweld in de regio zullen leiden, en dat is in niemands belang.’

In de buurt van de Amerikaanse ambassade, in de groene zone in Bagdad, zijn zondagavond minstens twee raketten neergekomen. Er vielen geen slachtoffers. Wel zijn vier leden van dezelfde familie gewond geraakt toen nog een andere raket neerkwam in een woonwijk vlakbij de groene zone.

Sinds eind oktober zijn al zeker 14 raketaanvallen gericht op Amerikaanse posities in Irak. De aanvallen zijn nooit opgeëist, maar Washington schrijft de acties toe aan pro-Iraanse milities. De sjiitische beweging Hezbollah had zaterdag de Iraakse soldaten nog opgeroepen om zich voor zondagavond te verwijderen van Amerikaanse basissen in het land.

Trump dreigt opnieuw met zware represailles

De Amerikaanse president Donald Trump heeft ondertussen opnieuw gedreigd met zware represailles tegen Iran als de Iraniërs Amerikaanse installaties in het Midden-Oosten aanvallen. De Irakezen mogen dan weer sancties verwachten als ze de door de VS geleide coalitie het land uit zetten.

Trump maakte zijn commentaren vanuit Air Force One, op terugweg van vakantie in Florida naar Washington. ‘Het maakt niet uit wat ze doen, de represailles zullen zwaar zijn’, zo zei hij over Iran. Ook benadrukte hij dat de Verenigde Staten culturele doelwitten in het vizier heeft, nadat buitenlandminister Mike Pompeo dat eerder op zondag nog had ontkend. Het aanvallen van cultureel erfgoed is niet toegestaan onder internationaal recht.

Daar trekt Trump zich echter niets van aan, gaf hij te kennen. ‘Zij mogen onze mensen doden. Zij mogen onze mensen martelen en verminken. Zij mogen bommen langs de weg leggen en onze mensen opblazen. En wij mogen niet aan hun culturele plekken komen? Zo werkt het niet.’

Zaterdag had Trump al gezegd dat de Verenigde Staten 52 sites in Iran hebben geïdentificeerd en dat die ‘zeer snel en zeer hard’ aangevallen worden als Iran Amerikanen of Amerikaanse doelen aanvalt.

Pelosi wil via resolutie militaire actie van Trump in Iran begrenzen

Nancy Pelosi, de Democratische voorzitter van het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden, wil Trump in toom houden met een “War Powers Resolution” die de militaire acties de president in Iran moet begrenzen.

Volgens CNN stuurde Pelosi zondag een brief naar de Democraten in het Huis, om aan te kondigen dat er gestemd zal worden over een resolutie. Daarin staat dat de Amerikaanse regering ‘de militaire vijandigheden ten aanzien van Iran’ moet staken binnen de 30 dagen, als het Congres geen verdere actie onderneemt. ‘Vorige week voerde de regering Trump een provocerende en onevenredige militaire luchtaanval uit, die gericht was op Iraanse hooggeplaatste militaire functionarissen. Deze actie bracht onze militairen, diplomaten en anderen in gevaar door het risico op een ernstige escalatie van de spanningen met Iran’, schreef Pelosi.

Volgens de Democratische frontvrouw ging de regering tot actie over zonder daarvoor eerst het Congres te consulteren. Daarmee ging ze voorbij aan de bevoegdheden die de grondwet aan het Congres gaf inzake oorlogsvoering. De tekst zal volgens Pelosi sterk lijken op de resolutie die senator Tim Kaine indiende in de Senaat. De goedkeuring in het Huis wordt waarschijnlijk geen probleem, aangezien de Democraten er de meerderheid hebben. In de Senaat ligt dat minder voor de hand, omdat daar de Republikeinen het voor het zeggen hebben. Velen van hen hebben hun steun geuit voor Trumps optreden in Iran.