Popster Justin Bieber heeft de ziekte van Lyme: wat is dat en wat kan je ertegen doen?
De Canadese popster Justin Bieber (25) heeft via Instagram bekendgemaakt dat hij lijdt aan de ziekte van Lyme. Daarmee wil hij de geruchten tegenspreken dat hij verslaafd zou zijn aan drugs, omdat hij er het voorbije jaar zo slecht uitzag. Lyme wordt in verband gebracht met teken en leidt onder meer tot huiduitslag, koorts en in een zeldzaam geval tot aantasting van het zenuwstelstel. Wat is dat, de ziekte van Lyme? Hoe kan je ze oplopen en wat kan je ertegen doen?
Bieber maakte bekend dat hij in de herfst van vorig jaar te horen kreeg dat hij de ziekte van Lyme heeft. Er is intussen een behandeling opgestart en hij raakt er naar eigen zeggen weer bovenop. "Ik kom terug, sterker dan ooit."
Het is niet duidelijk hoe en wanneer Bieber de aandoening opgelopen heeft. Lyme wordt wel in verband gebracht met teken. De ziekte is geen lachertje en enige paniek over teken en tekenbeten is dus begrijpelijk, maar niet direct nodig: de kans dat je na een tekenbeet lymeziekte ontwikkelt, is bijzonder klein. Meestal blijft de last na een beet beperkt tot plaatselijke roodheid en jeuk.
Lyme wordt veroorzaakt door een bacterie, Borrelia burgdorferi. Teken die drager zijn van de bacterie, kunnen die doorgeven aan hun gastheer door het injecteren van hun speeksel. Er zijn heel wat “randvoorwaarden” voor de ontwikkeling van lyme.
Een besmetting kan alléén:
- als de teek zelf besmet is met Borrelia burgdorferi
én
- als de teek te lang (langer dan 24 uur) blijft zitten of niet goed verwijderd wordt.
In ons land is volgens Sciensano, het vroegere Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid, naar schatting 14 procent van de teken besmet met Borrelia. Een beet door een besmette teek leidt niet per se tot een besmetting met Borrelia, een besmetting met Borrelia niet per se tot lyme. Van mensen die een besmetting met Borrelia oplopen, zou 1 tot 3 procent de ziekte ontwikkelen.
Wat doet Lyme met je lichaam?
Alert zijn op symptomen van een besmetting is de boodschap: hoe sneller je erbij bent, hoe makkelijker te behandelen.
- In een eerste stadium, 3 dagen tot 1 maand na de beet, kan je een steeds groter wordende rode kring krijgen, die in het midden lichter is van kleur (erythema migrans). Je kan ook te maken krijgen met blijvende koorts, vermoeidheid, spier- en hoofdpijn.
- In een volgend stadium kan je last krijgen van pijn in je armen of benen, dubbel zicht, hartritmestoornissen of gelaatsspierverlamming. Dat is meestal enkele weken of maanden nadat je gebeten bent.
- In een nog verder stadium, dat zich nog maanden tot jaren na de beet kan doorzetten, kan je last krijgen van pijnlijke en gezwollen gewrichten en huidletsels. Je spieren, je hart en je zenuwstelsel worden verder aangetast.
Hoe kom je te weten of je de ziekte van Lyme hebt?
Verschijnt er een steeds groter wordende rode vlek of kring rond de beet? Voel je je een paar dagen of weken later niet goed? Ga naar de huisarts en vertel dat je door een teek gebeten bent.
Meestal kan de arts door de aanwezigheid van die rode kring al de diagnose stellen en een behandeling opstarten. In twijfelgevallen wordt soms ook een bloedonderzoek uitgevoerd om na te gaan of er een besmetting is met de bacterie die lyme kan veroorzaken.
Hoe evolueert de ziekte?
Ook zonder behandeling zal de rode vlek verdwijnen, en ziektetekens kunnen pas laat optreden, ook zonder eerst de rode vlek te vertonen. In het algemeen geldt: hoe langer je wacht met de behandeling, hoe langer het herstel duurt. Maar ook dan is de ziekte van Lyme nog te genezen en kan je de symptomen onder controle krijgen met antibiotica.
Sommige mensen blijven ook nadien nog kampen met problemen als vermoeidheid, concentratieproblemen en spier- en gewrichtspijn. De meeste medische experts zijn van mening dat die klachten veeleer voortvloeien uit 'restschade' van de infectie aan de weefsels en het immuunsysteem dan uit het voortbestaan van de bacterie zelf.
Hoe dikwijls komt de ziekte van Lyme voor?
De meest recente cijfers over het aantal gevallen van de ziekte van Lyme in ons land dateren van 2018.
Volgens Sciensano stapten toen 10.288 mensen naar de huisarts met een zogenoemde erythema migrans, de rode kring rond een tekenbeet. De peillaboratoria, die het aantal positieve bloedresultaten voor Borrelia burgdorferi bijhouden, meldden 1.385 gevallen. En het referentiecentrum NRC (een samenwerking van UZ Leuven en UC Louvain), dat meer complexe testen uitvoert, meldde 534 diagnoses van lyme.
Het aantal gevallen van lymeziekte blijft al een aantal jaren ongeveer gelijk. In 2017 en 2018 was er een lichte daling. Dat komt door de droge zomers. Als we dit jaar een natte winter en/of nat voorjaar hebben, kunnen er weer meer teken zijn en dus mogelijk ook meer gevallen van de ziekte van Lyme.
Tekenbeten vermijden, de ziekte van Lyme vermijden
De ziekte van Lyme verloopt meestal goedaardig, maar de gevolgen kunnen wel ernstig zijn als de ziekte niet meteen opgemerkt en behandeld wordt. Er bestaat nog geen vaccin, al werkt de UGent wel mee aan een studie daarover.
Preventief behandelen met antibiotica heeft geen zin. Momenteel ligt de nadruk dan ook vooral op praktische preventie: het vermijden van tekenbeten.
Dat kan door bij een uitje in de natuur zoveel mogelijk op paden te blijven en shirts met lange mouwen, lange broeken kousen (met de broek erin gestopt) en hoge schoenen te dragen. In de handel zijn ook tekenwerende producten te koop.
De belangrijkste tip is en blijft wel: jezelf, je kinderen en je huisdieren controleren op tekenbeten. Als je een teek opmerkt, verwijder je hem zo snel mogelijk, binnen de 24 uur.
Het Agentschap Zorg en Gezondheid lanceerde in 2017 een preventiecampagne over tekenbeten, www.tekenbeten.be, om mensen beter te informeren hoe ze correct moeten controleren op tekenbeten, hoe ze correct een teek moeten verwijderen en hoe ze eventuele symptomen moeten opvolgen.
Bekijk hier het verslag van ons jongerenjournaal "Karrewiet":
