Zakia Khattabi (Ecolo) verliest stemming, Vivaldi-coalitie hangt in de touwen
Een zware opdoffer voor oud-Ecolo-voorzitster Zakia Khattabi: na twee pogingen kwam ze in de Senaat twee stemmen tekort om rechter te kunnen worden aan het Grondwettelijk Hof. Dat is ook slecht nieuws voor de believers van een Vivaldi-coalitie.
Vlak voor de geheime stemming om 11 uur was het nog onduidelijk of de nodige tweederdemeerderheid in de Senaat zou worden behaald. Vlaams Belang en N-VA waren tegen de kandidatuur van Zakia Khattabi (Ecolo) om rechter te worden bij het Grondwettelijk Hof, omdat ze haar te links en te activistisch vonden. Maar ook Open Vld, MR en CD&V hadden hun twijfels.
Met 16 van de 60 zitjes in de Senaat kwamen Vlaams Belang en N-VA amper 5 stemmen tekort om de meerderheid te breken. Vandaar dat er met argusogen naar Open Vld, MR en CD&V werd gekeken. Zij plaatsen ook vraagtekens bij de competenties van Khattabi, die geen diploma rechten heeft. Maar dat diploma is geen officiële vereiste om benoemd te worden.
Shakespeariaans
In een quasi-Shakespeariaans drama haalde Khattabi uiteindelijk 37 van de 59 stemmen. Drie te weinig. Op aandringen van Ecolo werd de zitting daarom tweemaal geschorst, in de hoop dat er achter de schermen toch nog een meerderheid kon worden gesmeed. “Wettelijk gezien mag dat”, verklaart professor grondwettelijk recht Toon Moonen (UGent). “Er bestaan geen regels over hoe vaak er mag worden gestemd.”
Zelfs informateur Georges-Louis Bouchez (MR), die tijdens de eerste stemming als enige senator afwezig was, kwam snel opdraven om de meerderheid te versterken. Maar het mocht niet baten. Ook in de tweede stemming strandde Khattabi op twee stemmen van haar benoeming (38 op 60).
De stemming ligt politiek erg gevoelig. Een vorige poging werd in december op het laatste nippertje afgeblazen omdat Senaatsvoorzitter Sabine Laruelle (MR) de federale gesprekken niet in gedrang wilde brengen. Op dat moment was PS-voorzitter Paul Magnette net informateur geweest en leek de formatie te kantelen richting een paarsgroene coalitie, aangevuld met CD&V (de ‘Vivaldi’-coalitie, ADB).
Relaties bekoeld
Iedereen wist: Als MR en Open Vld vandaag de kandidatuur van Khattabi mee afvoerden, dan zou dat de relaties met Ecolo en Groen - en bij uitbreiding ook de kans op de vorming van een Vivaldi-coalitie - zwaar onder druk zetten. Als ze Khattabi mee op het schild zouden heisen, dan zou dat voor N-VA bewijzen dat Open Vld aanstuurt op een regering zonder hen.
Hoewel niemand echt weet waar ‘de mol’ zit, lijkt uit het erop dat liberalen en christendemocraten Khattabi de das hebben omgedaan (zie grafiek). Dat betekent dat de relaties tussen de groenen, enerzijds, en de liberalen en de christendemocraten, anderzijds, nu flink bekoeld zullen zijn. Het valt te verwachten dat dat een impact zal hebben op de federale regeringsgesprekken.
Ook binnen Open Vld kan dit frictie veroorzaken. Senatrice Els Ampe (Open Vld), kandidaat voor het partijvoorzitterschap van Open Vld, wekte gisteren de indruk dat de partijtop zou hebben gevraagd om de benoeming van Khattabi te steunen. “Dit is pure politieke koehandel”, klonk het. “Wij zijn geen stemvee dat op de groene knop drukt als dat gevraagd wordt.” Niemand wil dat echter met zoveel woorden gezegd hebben.
De groenen van Ecolo mogen nu opnieuw twee kandidaten voordragen voor het Grondwettelijk Hof. Strikt genomen mogen ze Khattabi daarbij opvissen, maar politiek gezien zou dat weinig uithalen.