Zelfportret van Vincent van Gogh blijkt echt en is door hem geschilderd tijdens psychose

Een bekend zelfportret van schilder Vincent van Gogh blijkt ook effectief van zijn hand. De authenticiteit van het werk werd lange tijd in twijfel getrokken, maar experts zijn het er over eens: het is wel degelijk een echte Van Gogh. Hij schilderde het volgens de kenners tijdens een psychose.

Het zelfportret is begin 20e eeuw aangekocht door het Nationaal Museum van Noorwegen in Oslo. Sinds de jaren 70 wordt er getwijfeld aan de echtheid van het werk. Om voor eens en altijd uitsluitsel te krijgen heeft het Noorse museum de kenners van het Van Gogh-museum in Amsterdam ingeschakeld. En die bevestigen nu de echtheid.

Lees verder onder het zelfportret:

Nasjonalmuseet for kunst, arkitektur og design/The National Museum of Art, Architecture and Design

In een brief uit september 1889 omschrijft Vincent van Gogh het werk in kwestie aan zijn broer Theo. In de zomer van dat jaar werd de schilder overvallen door een zware psychose die een anderhalve maand zou duren. Tegen eind augustus was hij volgens de brief "nog altijd in de war", maar wel al weer in staat om te schilderen.

Het werk dat dus in Noorwegen terechtkwam moet ergens eind augustus, begin september van 1889 geschilderd zijn. Begin september werd het trouwens gevolgd door zijn twee beroemde zelfportretten uit 1889 die in de National Gallery of Art in Washington in de VS en in het Musée d'Orsay in Parijs in Frankrijk hangen.

Lees verder onder de twee andere zelfportretten:

Links: National Gallery of Art (Washington), rechts: Musée d'Orsay (Parijs)

Los van de verwijzingen in de brief zijn er nog andere redenen om aan te nemen waarom het om een echte Van Gogh zou gaan. "De wat ongewone doeksoort, de pigmenten, het sombere kleurgebruik en de penseelstreek zijn allemaal overeenkomstig met zijn oeuvre uit de late zomer en herfst van dat jaar", klinkt het.

Het zelfportret is het enige bekende werk van de Nederlandse kunstenaar dat effectief tijdens een psychose is geschilderd. Hij schilderde het in het Zuid-Franse Saint-Rémy-de-Provence, in de inrichting waar hij op dat moment verbleef.

De zijdelingse, schuwe blik is goed herkenbaar en komt vaak voor bij psychotische trekken vertonende, depressieve patiënten

Van Gogh heeft zichzelf afgebeeld met licht gebogen hoofd en het lichaam iets weggedraaid. "De zijdelingse, schuwe blik is goed herkenbaar en komt vaak voor bij psychotische trekken vertonende, depressieve patiënten", klinkt het. "Zijn gelaat heeft een levenloze, neerslachtige expressie die wordt versterkt door de overheersend mistroostige, bruingroene tint."

Wie het werk zelf wil bewonderen, hoeft trouwens niet helemaal naar Oslo. Het werk bevindt zich voorlopig in het Van Gogh Museum in Amsterdam. Vanaf vandaag is het te bezichtigen op de derde verdieping van het museum. Vanaf 21 februari verhuist het werk naar de tentoonstelling "In the Picture" in hetzelfde museum.

Vincent van Gogh (1853-1890)

Vincent van Gogh was een Nederlandse post­impressionistische schilder. Hij heeft zijn meest bekende werken vooral in Zuid-Frankrijk geschilderd. Gedurende zijn korte leven ging hij gebukt onder mentale problemen, zo sneed hij onder meer (een stuk van) zijn oor af. Hij wordt gezien als een van de belangrijkste schilders van de 19e eeuw, al heeft hij zelf dat succes niet meer mogen meemaken.

De omstandigheden die tot zijn dood leidden, zijn nooit helemaal opgehelderd. Algemeen wordt aangenomen dat hij zichzelf van het leven beroofde in 1890. Al is er ook een versie van zijn overlijden waarin hij zou zijn gedood door enkele jongens uit de buurt van waar hij toen verbleef. Vorig jaar nog werd het pistool waarmee hij zou zijn gedood geveild voor 162.500 euro.

De sterrennacht, MoMa New York

Wie met vragen zit rond zelfdoding, kan terecht bij de Zelfmoordlijn op het gratis nummer 1813 en op de website www.zelfmoord1813.be.

Meest gelezen