De twaalf juryleden, acht vrouwen en vier mannen, trokken zich donderdagnamiddag met de voorzitter terug voor de beraadslaging, nadat de drie beschuldigden het laatste woord kregen op het proces. Er werd meer dan acht uur gedebatteerd over de schuldvraag, maar uiteindelijk spraken ze alledrie de artsen vrij. De 38-jarige Tine Nys kreeg op 27 april 2010 euthanasie op basis van psychisch lijden. Volgens het openbaar ministerie werden de voorwaarden van de euthanasiewet niet nageleefd en de drie artsen betrokken in de euthanasie moesten zich verantwoorden voor het hof van assisen.

Het hof besloot dat twijfel in het voordeel van de uitvoerende arts Joris Van Hove speelde. 'Het gevoerde onderzoek laat niet toe met de in de wet vereiste zekerheid vast te stellen of er op de door de wet vereiste voorwaarden en procedures inbreuken werden begaan', klonk het. Nadat zijn vrijspraak was uitgesproken, brak applaus uit in de assisenzaal. De voorzitter riep het publiek tot de orde. ‘Deze reactie is ongepast', zei hij.

Over de schuld van de huisarts bestond nog weinig discussie. Zowel de burgerlijke partij als de procureur-generaal hadden zijn vrijspraak gevraagd omdat hij misleid zou geweest zijn. De jury heeft die vraag gevolgd.

Aan psychiater Lieve Thienpont kan geen enkele fout of verkeerde handeling worden verweten, zo luidt het arrest. Er kan ook niet worden besloten dat zij haar onafhankelijkheid heeft verloren.

Als er geen cassatieberoep komt, zijn de drie artsen definitief vrijgesproken voor de dood van Tine Nys.

Walter Van Steenbrugge, advocaat van de uitvoerende arts, is niet verrast door de uitspraak. Maar door de lange duur van het beraad – meer dan acht uur - kreeg hij naar eigen zeggen wel wat schrik. Zijn cliënt is vrijgesproken op grond van redelijke twijfel. ‘De andere twee wordt geen enkele fout aangerekend, dus daar kan de jury niet zo lang over gediscussieerd hebben. Maar ik heb er eigenlijk nooit aan getwijfeld, op grond van deze wet kon mijn cliënt nooit veroordeeld worden.’

Joris Van Hove zelf reageert tevreden. ‘Ik ben natuurlijk gelukkig, het zijn moeilijke jaren geweest voor iedereen, in die zin heeft niemand echt gewonnen. Ik ga goed slapen vannacht.’

Ook Lieve Thienpont is opgelucht. 'Het belangrijkste is dat we kunnen verder gaan met het helpen van mensen die geen perspectief meer hebben op een humaan leven of een humane dood, als hun lijden onomkeerbaar is. Het is ook een erkenning voor mensen die zwaar psychisch lijden. Soms is dit nog het enige wat we voor hen kunnen doen.’

Euthanasiewet

Voor Wim Distelmans, voorzitter van de federale euthanasiecommissie, toont het arrest aan dat de wet zoals hij is wel werkt. Hij denkt wel dat een uitbreiding, een verbetering, aan de orde is.

Het was de eerste keer dat artsen werden aangeklaagd voor inbreuken op de euthanasiewet. Omdat die wet een uitzondering maakt op de algemene regel dat je geen mens mag doden, en omdat de wet zelf niet in een strafmaat voorziet, werden ze beschuldigd van doodslag met het gebruik van gif, dus gifmoord. Een bijzonder zware beschuldiging. Advocaat Jef Vermassen, die psychiater Lieve Thienpont verdedigde, zei in zijn pleidooi: ‘Wij zitten hier niet op onze plaats, dit hof is er voor andere mensen, voor echte moordenaars.’

Binnen maar ook buiten de zaal wekte dit proces veel beroering. Procureur Francis Clarysse hamerde erop dat dit niet het proces van de euthanasiewet was, enkel van die ene euthanasie, waar hij flagrante inbreuken op de euthanasiewet zag. Hij ontkende fors dat hij blootgesteld was aan politieke of religieuze druk om dit proces te voeren: ‘Ik ben niemands lakei.’

De verdediging waarschuwde dat een veroordeling het einde van de euthanasiepraktijk in België zou betekenen. ‘Indien u zou meegaan in kwalificatie die ze trachten door te drukken, betekent dat dat alle artsen die verslagen schrijven in het kader van de euthanasiewet als consulent steeds potentiële daders zijn in gifmoord’, pleitte advocate Evelien Delbeke donderdagochtend.

'Mijn eerste reactie na de vrijspraak is opluchting omdat dit heel wat betekent voor alle mensen in België', reageert Wim Distelmans, voorzitter van de federale euthanasiecommissie, aan de VRT. 'Maar ik ben ook opgelucht voor de drie artsen in kwestie. En ik hoop dat de familie dit op een goede manier kan verwerken.'

Distelmans is vooral heel blij 'omdat eindelijk bewezen is dat onze euthanasiecommissie goed werk levert', zei hij. 'Nu blijkt dat wat de commissie unaniem heeft goedgekeurd ook goedgekeurd wordt door het college van experten en door de jury.'

Nochtans lag de commissie onder vuur tijdens het proces als zou ze alle euthanasieaanvragen sowieso goedkeuren. Distelmans: 'Dat is gebruikt in de pleidooien van de tegenpartij maar dat is complete onzin. We bestuderen de dossiers allemaal anoniem en we zitten met 16 leden in de commissie, voor- en tegenstanders van euthanasie.'

Distelmans noemt het positief dat de geesten gerijpt zijn om de euthanasiewet te verbeteren. 'Wij zeggen dat al jaren. De wet kan verbeteren. Zeker op het gebied van de strafbepaling.' Zo staat niet in de wet wat er moet gebeuren als een arts een voorschrift uit de wet, zelfs het kleinste detail, niet naleeft.

Maar Distelmans denkt ook aan een uitbreiding in de richting van dementie en van verworven wilsonbekwaamheid. 'Sommigen noemen dat een uitbreiding van de wet, ik noem dat een verbetering omdat mensen hier heel erg om vragen.'