Steeds minder abortussen in België: vooral een daling bij tieners en twintigers

In 2017 waren er in ons land 17.257 zwangerschapsafbrekingen. Een pak minder dan in 2012, toen nog 19.155 vrouwen voor een abortus kozen. Belangrijke randbemerking: het gaat hier om absolute aantallen. Of er in diezelfde periode ook minder of meer onvruchtbare vrouwen in ons land waren, is niet bekend.

De cijfers komen uit de verslagen van de Nationale Evaluatiecommissie Zwangerschapsafbreking, die alle abortussen tussen 2012 en 2017 onder de loep nam. Tot op vandaag waren enkel de cijfers tot en met 2011 bekend. 

De gemiddelde leeftijd waarop vrouwen in 2017 voor abortus kozen was 28,5 jaar. De voornaamste redenen die ze daarbij aangeven is dat ze momenteel geen kinderwens hebben (27 procent), dat hun gezin compleet is (13 procent) of dat ze te jong zijn (9 procent). Het overgrote deel van de onderbrekingen vindt plaats in de abortuscentra (84 procent). 472 vrouwen trokken in 2017 naar Nederland voor een abortus, omdat hun wettelijke termijn overschreden was.

Vooral bij tieners en twintigers is het aantal abortussen de voorbije jaren gedaald. Waren er in 2012 nog 2.390 tienerzwangerschappen, dan waren dat er in 2017 nog maar 1.596. Bij twintigers ging het aantal zwangerschapsonderbrekingen in diezelfde periode met 1.307 naar beneden. 

De verklaring daarvoor ligt volgens de abortuscommissie bij een betere en goedkopere anticonceptie. Vandaag kunnen jongeren tot 21 jaar gratis anticonceptiemiddelen krijgen. Vanaf april zal dat zelfs tot 25 jaar kunnen. De morning-afterpil wordt dan gratis voor alle vrouwen, ongeacht hun leeftijd. 

Ook het feit dat steeds meer vrouwen ook op jonge leeftijd voor een spiraal kiezen, die voor langere tijd voor bescherming zorgt, verklaart volgens andere onafhankelijke experts de daling.

Hoe dan ook beveelt de commissie aan om nog meer in te zetten op de toegankelijkheid van anticonceptiemiddelen. Zo zouden alle middelen volgens de leden door het Riziv volledig terugbetaald moeten worden, moet noodanticonceptie zonder voorschrift verkrijgbaar zijn, moeten jongeren de morning-afterpil kunnen krijgen bij het CLB en moeten er gratis condoomautomaten komen op school. 

Politieke discussie

Over het inperken van de wachttijd voor een abortus of het uitbreiden van de termijn wordt met geen woord gerept in de verslagen. Opmerkelijk, te meer omdat net dit de kwesties zijn die politiek de voorbije maanden voor discussie hebben gezorgd. Bovendien werd tijdens de politieke debatten meermaals verwezen naar de cijfers van de abortuscommissie. Dat de cijfers nog ontbraken terwijl er wel al een versoepeling van de abortuswet werd goedgekeurd door de Kamercommissie Justitie, stuitte tegenstanders tegen de borst. 

Het bewuste wetsvoorstel wil de termijn voor abortus optrekken van twaalf tot achttien weken en de verplichte bedenktijd terugbrengen van zes dagen naar twee. Vraag is hoe we de nieuwe cijfers in dat debat moeten interpreteren. “Ik denk dat het argument van sommigen, dat een soepelere abortuswetgeving tot meer abortussen zou leiden, dat het als een soort van anticonceptie zou gaan gelden, niet langer opgaat”, zegt een expert, die enkel anoniem wil reageren. “De verslagen tonen duidelijk aan dat het aantal abortussen, ondanks de toegang hier in België, in een dalende lijn zit.” 

Als er al rekening gehouden moet worden met een cijfer in het debat, dan is het volgens haar met de bijna 500 vrouwen die naar Nederland om een abortus te gaan. Over dat aantal zegt ook PVDA alvast in een reactie: “We moeten de wet wijzigen om die vrouwen hier te kunnen verzorgen. Het gaat om de volksgezondheid.”