Tekort aan leraars dreigt nu meer dan ooit
Minder studenten kiezen voor de lerarenopleiding kleuter- en lager onderwijs. Dat blijkt uit de inschrijvingscijfers van dit academiejaar. Een evolutie die zorgen baart gezien het nakende lerarentekort.
Zelfs wie de onderwijsberichtgeving de afgelopen maanden met een half oog gevolgd heeft, weet dat één thema de debatten domineerde: het lerarentekort. Gek genoeg leidt dat er niet toe dat meer jongeren zich inschrijven in een lerarenopleiding.
Dat blijkt uit de inschrijvingscijfers voor het hoger onderwijs die het departement Onderwijs nu bekendmaakte. De bacheloropleidingen voor het kleuteronderwijs (-4,8 procent) en het lager onderwijs (-3,2 procent) zijn minder populair dan vorig jaar. Voor het secundair onderwijs is het beeld diffuus. Op bachelorniveau schreef zich 12 procent meer studenten in. “Voor de educatieve masters is het moeilijker om er zicht op te krijgen, maar over het algemeen is er sprake van een lichte daling”, zegt pedagoog Pedro De Bruyckere (Arteveldehogeschool).
De daling baart zorgen. Door de vergrijzing en het vroegtijdig afhaken van leerkrachten in het beroep stevenen we in Vlaanderen af op een lerarentekort, zowel in het secundair als het basisonderwijs. “Vooral voor het lager onderwijs is die daling rampzalig”, zegt De Bruyckere. Volgens de laatste berekeningen zouden we tegen het schooljaar 2023-2024 10 procent meer leerkrachten nodig hebben.
Wie de cijfers van dit jaar optelt, merkt dat we er op deze manier niet zullen komen. “Bovendien is er krapte op de arbeidsmarkt”, zegt De Bruyckere. “Het is dus niet alleen zaak van het lerarenberoep aantrekkelijk te maken. We moeten het ook aantrekkelijker maken dan andere opleidingen.”
Daar een oplossing voor zoeken, is makkelijker gezegd dan gedaan. Het Vlaams Parlement organiseert daarom al hoorzittingen met experts uit het veld. Donderdag is onderwijsonderzoeker Tim Surma (Thomas Moore) er uitgenodigd. “We moeten de status van het beroep opkrikken”, zegt hij. “Als media de job alleen maar negatief in het daglicht stellen, zal geen enkele ouder zijn kind aanraden om nog leerkracht te worden.” Hij pleit ervoor ons door de goede voorbeelden uit andere landen te laten inspireren.
Op het kabinet van onderwijsminister Ben Weyts (N-VA) lijkt men dezelfde mening toegedaan. “We gaan alleen maar mensen tot het leraarschap kunnen roepen als we erin slagen de job opnieuw aantrekkelijker te maken”, klinkt het. “Het probleem is wel dat we niet echt kunnen vergelijken met vorige jaren, omdat alle lerarenopleidingen sinds dit jaar voor het eerst zijn overgeheveld naar het hoger onderwijs.”
Charlotte Struyve, van de lerarenopleiding aan de VIVES Hogeschool, waarschuwde op de hoorzitting vorige week dat we ons niet mogen blindstaren op het tekort. “Als we enkel focussen op het aantal mensen dat we in het beroep moeten hijsen, dan pakken we enkel het symptoom aan”, zegt ze in een reactie nu. “Zolang we niet werken aan de condities waarin leerkrachten werken, is het dweilen met de kraan open.”
Ook wijst Struyve erop dat het enkel om cijfers over het aantal inschrijvingen bij het begin van het academiejaar gaat. Intussen kan het zijn dat zich meer mensen hebben ingeschreven of net hebben uitgeschreven, bijvoorbeeld omdat ze zich tijdens het academiejaar hebben bedacht.