Regering in lopende zaken heeft hervormingen tot stilstand gebracht, betreurt EU-Commissie

In februari vorig jaar, twee maanden na de val van de regering-Michel, sprak de Commissie in haar jaarlijks rapport over België al de vrees uit dat de onzekere politieke situatie een rem zou zetten op een aantal dringende hervormingen. Twaalf maanden later kan ze uiteraard weinig anders dan concluderen dat die vrees bewaarheid is geworden.

De Commissie stelt vast dat er de voorbije jaren wel hervormingen op domeinen als pensioenen, belastingen en de arbeidsmarkt werden ingeleid, maar die zijn halfweg blijven steken. Er is volgens het rapport nochtans meer nodig om uitdagingen als de vergrijzing en de matige productiviteitsgroei in het land aan te pakken.

“Terwijl de hervormingen wel voortgezet kunnen worden op het niveau van de regio’s en de gemeenschappen heeft de aanhoudende situatie van een regering in lopende zaken geleid tot een bijna totale stilstand van het hervormingsproces op federaal niveau”, zo stelt het rapport van de Commissie vast.

De openbare financiën blijven een belangrijk aandachtspunt. Het begrotingstekort en de schuld moeten niet enkel naar beneden om de staat beter bestand te maken tegen een stijgende rente of een slechtere economische conjunctuur, er moet volgens de Commissie ook nagedacht worden over de efficiëntie van de overheidsuitgaven. Een groter deel moet gereserveerd kunnen worden voor groeivriendelijke investeringen.

De openbare investeringen zijn in België dan ook lager dan in de buurlanden. Er moet nochtans zwaar geïnvesteerd worden in onder meer energie (in het licht van de nucleaire uitstap), onderwijs (om het tekort aan arbeidskrachten met een wetenschappelijk en technologisch profiel aan te pakken), de digitalisering van openbare diensten, transport en de renovatie van huizen (om de uitstootdoelstellingen te halen).

Om de slabakkende productiviteit op te krikken, blijft de Commissie hameren op de afbouw van administratieve en regelgevende belemmeringen, onder meer in de retailsector. Innovatie blijft te geconcentreerd in een aantal sectoren, zoals bio en farma, en er dreigt een achterstand bij de uitrol van 5G-netwerken. De Commissie blijft ook aandringen op fiscale hervormingen, om de belastingen eerlijker en eenvoudiger, maar vooral ook groener te maken.

Ook de andere lidstaten kregen vandaag hun jaarlijks rapport, dat kadert in het Europese semester. Dat is de jaarlijkse cyclus waarin de Commissie het sociaaleconomisch en budgettair beleid van de lidstaten probeert te coördineren. Die mondt binnen enkele maanden uit in specifieke aanbevelingen voor elk land. Deels door het uitblijven van een regering met volwaardige bevoegdheden heeft België maar beperkte vooruitgang geboekt bij de uitvoering van de aanbevelingen van 2019.

Op vlak van investeringen in transport registreert de Commissie bijvoorbeeld nog enige vooruitgang, maar aan de andere aanbevelingen is slechts beperkt gevolg gegeven. Zo ligt er volgens haar nog steeds een pak werk op de plank om de concurrentie in de dienstensector aan te scherpen en het activeringsbeleid efficiënter te maken.

Want hoewel de werkloosheid historisch laag is, zijn er volgens de Commissie nog steeds grote verschillen tussen het noorden en zuiden van het land en zijn nog steeds te weinig mensen, en dan vooral laagopgeleiden, ouderen en mensen met een migratieachtergrond, aan het werk. Fiscale maatregelen en sociale toelages verzwakken ook de doeltreffendheid van het activeringsbeleid, meent de Commissie.

Tenslotte is alweer niets gedaan met een aanbeveling die de Commissie ook al jaren aan België richt: de coördinatie van het budgettair beleid van het federale niveau en de deelstaten.