Ook de crèches boos op Wouter Beke: ‘Twee begeleiders voor 18 kindjes? Dat is crazy!’

“Is het een lekkere beer, Marcia?” 

Marcia, een meisje van anderhalf, heeft een speelgoedbeer in haar mond, net op het moment dat de fotograaf haar op de gevoelige plaat wil vastleggen. Plots, steekt het meisje een huilbui af. “Beetje moe, hè, Marcia”, zegt Mieke Coulembier, de eigenares van fabriek KoeMieK.  

In het kinderdagverblijf  in de Gentse Brugse Poort is het iets na de middag. Vier kindjes zijn op de benedenverdieping met de begeleiders aan het spelen. De andere vijf kindjes doen boven een dutje. Ze zijn allemaal tussen de zes maanden en de anderhalf. 

Wie al eens een hele dag de zorg voor een kleine baby op zich genomen heeft, weet hoeveel werk dat is. Maar veel kinderdagverblijven klagen dat ze op hun tandvlees zitten. In fabriek KoeMieK zijn er doorgaans twee begeleiders voor twaalf kindjes. In Villa Boempatat, het andere dagverblijf van Coulembier, kan het oplopen tot 18 peutertjes voor twee à drie volwassenen. “Eigenlijk is dat crazy”, zegt Coulembier. “Op het moment dat een kindje ziek wordt, moet een begeleider het op de schoot nemen en zich er volledig aan wijden. Dan staat je collega alleen met de zorg voor 17 kinderen.”  

Besparingen

Dat welzijnsminister Beke volgens haar eerder gemaakte beloften niet nakomt en dan ook nog eens wil besparen in de sector, gaat er niet in. Een aantal kinderbegeleiders lopen daarom vandaag mee in de betoging van de hele zorgsector in Brussel, waarop zo’n 7.000 deelnemers worden verwacht. 

De besparingen raken de kinderopvang op twee manieren. De ondersteuningsdiensten, die voor begeleiding zorgen, krijgen minder geld. En ten tweede zou een geplande gelijkschakeling van de subsidies voor de kinderdagverblijven op de lange baan worden geschoven. “Dat is woordbreuk”, zegt Coulembier. “De subsidies stijgen niet, waardoor de lonen ook niet stijgen. Dat is eigenlijk cynisme ten top.” 

Waar veel kinderverzorgers zich ondertussen ongerust over maken is dat de kwaliteit te sterk onder druk komt te staan. Het wordt erg moeilijk om goede begeleiders te vinden, die soms voor een erg laag loon willen werken en bovendien moeten zij dus ook voor een groot aantal kinderen kunnen zorgen. De gevolgen van een hoge werkdruk laten zich raden. 

“Je ziet mensen uitvallen met burn-outs”, zegt Coulembier. “Er zijn zelfstandigen die 50 uur werken per week voor een loon van zo’n 1.500 euro. En dan moeten ze nog sociale lasten betalen. Op dit moment krijgen wij nu ook 20 procent minder subsidies dan ons enkele jaren geleden was voorgespiegeld. Er is in 2014 een decreet aangekondigd om de situatie te verbeteren. Maar nu wordt dat teruggeschroefd en er wordt bespaard.” 

In ons land is de grens vastgelegd op een begeleider per acht à negen kindjes. Een grens waar veel kinderdagverblijven noodgedwongen tegen aanschurken, omdat het eenvoudigweg niet anders kan. Maar in het Verenigd Koninkrijk of Finland ligt de ratio van begeleiders en kindjes veel lager: daar is het één op vier. 

Volgens Michel Vandenbroeck, hoofddocent Gezinspedagogiek aan de UGent is de situatie in Vlaanderen precair. “Kinderdagverblijven kunnen vaak enkel personeel met lage kwalificaties aantrekken”, zegt hij. “Combineer dat met een hoog aantal kinderen en dan krijg je gevaarlijke situaties.” 

Het zijn ook niet alleen de kindercrèches die misnoegd zijn over het beleid. Op een steenworp van de twee kinderdagverblijven ligt de buitenschoolse opvang van basisschool De Piramide. Daar leggen de begeleiders vandaag het werk neer. “Vooral omdat de overheid altijd maar van alles blijft beloven”, zegt Isabelle Bloem, in een zithoek van de opvang. “Maar wij hebben echt meer personeel nodig.” 

De opvang kan volgens haar nog zes personeelsleden inzetten, van wie er twee halftijds werken, voor in totaal zo’n 90 kinderen.

Efficiëntie-oefening

Op het kabinet van minister Beke wordt bevestigd dat er een ‘efficiëntie-oefening’ wordt gedaan van 1,8 miljoen euro voor de kinderopvang. Maar enkel in het hoogste subsidieniveau. “Alle andere kinderopvanginitiatieven zijn vrijgesteld”, zegt woordvoerder Steffen Van Roosbroeck. Over heel de legislatuur is het volgens hem de bedoeling om in de kinderopvang te gaan investeren. Een kleine 60 miljoen euro tegen 2024. 

Maar voor de kinderverzorgers is het vooral zuur dat eerdere beloftes van de Vlaamse regering al gebroken zijn. Ondertussen zit er vaak niets anders op dan te roeien met de riemen die ze hebben. Voor Villa Boempatat heeft Coulembier een creatieve oplossing bedacht. Om een nieuwe rustruimte in te richten en een nieuwe leefruimte, heeft ze aan ouders gevraagd om mee te helpen gyprocplaten tegen de muren te hangen. 

“In deze buurt zijn meer dan honderd plaatsen te kort in de kinderopvang”, zegt Coulembier. “We gaan ook niet betogen. Integendeel: we zullen zelfs meer kindjes opvangen, omdat ze ergens anders niet terechtkunnen. We zijn natuurlijk ook boos, maar ouders mogen er niet het slachtoffer van worden.”