Na twintig jaar in het zadel: blijft Vladimir Poetin nóg langer president van Rusland?
In Rusland heeft het parlement zich vandaag een tweede keer gebogen over het voorstel van president Vladimir Poetin om de grondwet aan te passen. Een partijgenote van Poetin diende ook een amendement in op het wetsvoorstel, dat Poetin toe zou laten om nog een keer deel te nemen aan de presidentsverkiezingen in 2024. De Russische president is op zich niet tegen dat amendement, verklaarde hij, maar het moet wel eerst worden goedgekeurd door het Grondwettelijk Hof.
In januari dit jaar diende Poetin een wetsvoorstel in om de Grondwet van Rusland aan te passen. Het parlement zou onder andere meer macht krijgen, en mogelijk zouden ook de bepalingen over de ambtstermijnen van de president worden aangepast. In de huidige grondwet staat namelijk dat de president maximum twee opeenvolgende ambtstermijnen mag uitvoeren, die duren telkens 6 jaar.
Het voorstel om de grondwet te wijzigen, werd vandaag een tweede keer gelezen en geamendeerd door de Doema, het lagerhuis van het Russische parlement. Valentina Teresjkova, de eerste vrouw die in 1963 in de ruimte kwam en ook lid is van de partij van Poetin, diende vandaag een amendement in op het voorstel.
Door dat amendement zou de limiet op het aantal ambtstermijnen dat een Russische president mag uitvoeren, worden geschrapt. Een tweede mogelijkheid is dat met het ingaan van de nieuwe grondwet alle termijnen van vroegere of zittende presidenten - zoals Poetin - vervallen.
De Russische president heeft ook al gereageerd op het voorgestelde amendement. Geen limiet zetten op het aantal ambtstermijnen vindt Poetin "niet wenselijk". De tweede optie, waardoor hij opnieuw deel zou kunnen nemen aan de presidentsverkiezingen in 2024, kan volgens hem, maar alleen als het Grondwettelijk Hof het amendement goedkeurt.
Een plan voor na 2024
In 2024 eindigt de vierde ambtstermijn van Vladimir Poetin. Hij is al aan de macht sinds 1999, toen hij in december van dat jaar de fakkel overnam van de toenmalige president Boris Jeltsin. Na twee termijnen werd in 2008 de eerste minister onder Poetin, Dmitri Medvedev, voor vier jaar president. Daarna nam Poetin het roer weer over. In 2018 werd hij de laatste keer verkozen voor een termijn van zes jaar, tot 2024 dus.
De grondwetswijziging die de president in januari voorstelde, werd vooral gezien als een manier voor Poetin om ook na 2024 aan de macht te blijven. Het amendement dat vandaag werd voorgesteld, lijkt nu meer vorm te geven aan hoe dat precies in z'n werk zal gaan.
Vragen bij de procedure
Na de stemming vandaag over de vernieuwde Grondwet komt er ook nog een derde lezing in de Doema, waarbij twee derde van de zittende leden het voorstel moet goedkeuren. Daarna gaat het voorstel naar de Federatieraad, de senaat van Rusland. Daar moet het wetsvoorstel worden goedgekeurd met drie vierde van de stemmen.
Als dat lukt, dan moet het voorstel ook nog op regionaal niveau worden goedgekeurd. Twee derde van de regionale parlementen van de Russische Federatie moeten voor de grondwetswijziging stemmen. Het eerste gedeelte is dan volbracht. Daarna zal het Grondwettelijk Hof in Rusland zich buigen over de wijzigingen aan de Grondwet, en controleren of die niet in strijd zijn met de artikels van die Grondwet die niet kunnen worden gewijzigd.
Als het Grondwettelijk Hof het licht op groen zet, dan wordt er nog een stemming georganiseerd, waarin het Russische volk zich kan uitspreken over de aangepaste grondwet. Die stemming zou plaatsvinden op 22 april.
Russische juristen stellen zich heel wat vragen bij deze procedure. Zo zou de procedure voor het wijzigen van de Grondwet die in de Grondwet zelf vastgelegd is, niet worden gevolgd. Verder zou een stemming van het volk over het uiteindelijke wetsvoorstel, geen juridische draagkracht hebben.