Direct naar artikelinhoud
InterviewLieven Annemans

Lieven Annemans over coronavirus: ‘We moeten hopen dat deze maatregelen voldoende zijn’

Lieven Annemans.Beeld Tim Dirven

De economie wordt eventjes on hold gezet om te voorkomen dat ons gezondheidssysteem crasht. Zijn onze ziekenhuizen hier wel klaar voor? ‘We moeten nadenken over hoe we, als het toch zover zou komen, patiënten goed kunnen spreiden’, stelt gezondheidseconoom Lieven Annemans (UGent).

Niet het virus an sich is het probleem, maar wel het feit dat bij een te grote toevloed aan zieken onze ziekenhuizen niet meer zullen kunnen volgen. Waardoor ernstig zieken niet de juiste zorgen dreigen te krijgen. En dus is het niet meer dan normaal dat er nu drastische maatregelen genomen zijn, vindt ook gezondheidseconoom Lieven Annemans (UGent). “We hebben geen andere keuze. We hebben nu in Vlaanderen al jaarlijks zo’n 2 miljoen hospitalisaties. Als er daar pakweg enkele honderden bijkomen, dan zal dat het verschil niet maken. Maar dan moet het wel maar bij die enkele honderden blijven.”

En wat als het daar niet bij blijft, maar dat aantal net exponentieel stijgt?

Lieven Annemans: “Door nu drastische maatregelen te nemen, hopen we net niet in dat scenario terecht te komen. Elk ziekenhuis in ons land heeft op dit moment dagelijkse vergaderingen over hoe ze deze situatie kunnen aanpakken. Welke mensen moeten op intensieve verzorgd worden, welke kunnen op een gewone afdeling terecht en wie kan eventueel thuis, geïsoleerd, verzorgd worden. De hele sector is zich hierop aan het voorbereiden.

Lieven Annemans over coronavirus: ‘We moeten hopen dat deze maatregelen voldoende zijn’
Beeld Tim Dirven

“Het zal vooral kwestie zijn van patiënten goed te kunnen spreiden. Want stel dat we, zoals in Italië, plots in een bepaalde regio 1.000 gevallen hebben waarvan een groot percentage ernstig, dan kan een lokaal ziekenhuis dat niet alleen aan. In Italië was men hierop niet voorzien. Wij hebben het voordeel dat we kunnen leren uit hun ervaringen en ons hierop kunnen voorbereiden.”

De grote vrees is nu dat we een tekort aan bedden zullen hebben. Maar ondertussen is er wel een hervorming bezig in de sector, waarbij een afbouw van ziekenhuisbedden vooropstaat. Is dat dan wel slim?

“Het zijn twee zaken die volgens mij perfect naast elkaar kunnen bestaan. Er zijn structurele hervormingen nodig om het systeem gezond te maken: goede kwaliteit en betaalbaarheid voor iedereen. Een van de elementen daarin is inderdaad het afbouwen van ziekenhuisbedden. Dat proces is aan de gang.

“Anderzijds moet elk land in de wereld ook voorbereid zijn op de uitbraak van een virus. Het een sluit het ander niet uit. Je zal altijd moeten zorgen voor een reservecapaciteit en een noodplan voor als het nodig is.”

Sommige artsen lieten al weten zich zorgen te maken omdat ze, in het worstcasescenario, gaan moeten beslissen welke patiënt ze helpen en welke ze laten sterven.

“Die triage zal volgens mij nooit zo zwart-wit zijn. Het wordt niet kiezen tussen een veertigjarige die mag verzorgd worden en een tachtiger die te horen krijgt dat er niets meer kan worden gedaan. Op voorwaarde dat we ons goed voorbereiden. Maar zoals ik al zei, door de maatregelen die nu genomen zijn, is het de bedoeling dat we niet in zo’n worstcasescenario terechtkomen.

“En ik ben daar zelf vrij optimistisch over. Net omdat iedereen ondertussen de ernst van de situatie begrijpt. Dat was enkele weken geleden nog niet het geval. Ik merkte toen zelfs bij epidemiologen dat sommigen vonden dat de Chinezen overdreven met hun maatregelen. Dat is helemaal gekeerd nadat men zag hoe een zekere nonchalance in Italië zorgde voor een exponentiële verspreiding van het virus. Wie de wetenschappelijke sites volgt, wist toen dat we met een veel besmettelijker virus te maken hadden dan we dachten.”

Lieven Annemans over coronavirus: ‘We moeten hopen dat deze maatregelen voldoende zijn’
Beeld Tim Dirven

Nu zijn er drastische maatregelen genomen. Er is duidelijk gekozen om de gezondheid te laten primeren op de economie. Wat denkt een gezondheidseconoom daarvan?

“Dat het een juiste keuze is. We moeten hopen dat deze maatregelen voldoende zijn. Voor de lokale handelaar of ondernemer is dit een aderlating. Maar als we er echt in slagen om hiermee de curve te doen keren, dan zullen de macro-economische gevolgen nogal meevallen. Dat zegt ook een rapport van het gerenommeerd adviesbureau McKinsey. Enkele weken minder economische bedrijvigheid op een totaal van 52 weken, dat kan ons economisch systeem aan. Uiteraard zal de groei trager zijn dan verwacht. Maar die paar weken gaan nu niet de grote ramp zijn.”

En als we er niet in slagen?

“Dat is moeilijk te voorspellen. Het is ook voor gezondheidseconomen een nieuwe situatie en dus wat koffiedik kijken. McKinsey heeft wel ook een worstcasescenario opgesteld. Dat houdt dan in dat het virus een ander verloop zal hebben dan in China. Daar zien we dat strenge maatregelen helpen en dat de curve omgebogen wordt. Er komen amper nog een tiental nieuwe gevallen per dag bij. Dat is niets vergeleken met enkele weken geleden. Het lijkt er dus op dat ze het virus vooralsnog niet helemaal wegkrijgen, maar wel goed kunnen onderdrukken.

“Mocht het verloop bij ons om de een of andere reden niet zijn zoals in China, dan krijg je een situatie waarbij de maatregelen zo lang duren dat ze onze economie volledig kelderen. Waardoor men riskeert de maatregelen te moeten opheffen en we er – in afwachting van een vaccin of therapie – moeten mee leren leven dat er een nieuw virus is dat dodelijker en besmettelijker is dan griep. Maar ik geloof echt niet dat we in zo’n scenario terecht zullen komen.”