‘Met dit kabinet geraken we er niet’

Carl Devos (UGent)

Hoe kijkt u terug op de voorbije dagen?

“Het was een triest schouwspel. Ik kan best de strategische overwegingen van elke partij begrijpen, maar de voorbije dagen was er geen enkele eendracht of verbondenheid te bespeuren. Het was hard tegen hard. Er zijn partijen die nu oproepen tot nationale eenheid, maar dat klinkt compleet ongeloofwaardig. Zondag aan tafel zeiden diezelfde partijen dat ze geen enkele volmacht zouden steunen wanneer N-VA tot de regering zou toetreden. Hoezo eenheid? Dat de ontslagnemende regering-Wilmès nu vervelt tot een kabinet met volle bevoegdheden is een halfslachtige oplossing. Het is zogezegd de bedoeling dat de regering in lopende zaken blijft voor alles wat niet over corona gaat. Maar tegelijk heeft dat kabinet via de volmachten enorme slagkracht op dat ene domein. Het is het een of het ander.” 

Ondanks het akkoord van zondag stelden sp.a en N-VA het maandag in vraag. Er was niets afgesproken over een volwaardige regering.

“Patrick Dewael (Open Vld) heeft het in zekere zin slim gespeeld. Toen Wilmès maandag naar de koning was vertrokken om formateur te worden, kon niemand nog terug. Ze was op dat moment door het paleis zelf uitgestuurd om een volwaardige regering te vormen. Als koninklijk opdrachthouder heeft Dewael op die manier het beoogde resultaat geboekt, de lopende zaken zijn voorbij. Alleen, nu riskeren we dat de echte regeringsvorming weer voor lange tijd in de koelkast gaat. 

“En wat gaat er binnen zes maanden gebeuren, als de volmachten aflopen? Wilmès heeft nu in haar regeerverklaring beloofd dat ze op dat moment opnieuw het vertrouwen vraagt aan het parlement. Maar straks kunnen er altijd argumenten gevonden om verder te gaan.”

Hoe geraken we hieruit?

“Vorm een echte regering, en snel. Het is de enige oplossing. De minderheidsregering krijgt nu de steun van de Vivaldi-partijen, want N-VA doet niet mee. Ook voor dossiers buiten de coronacrisis zal dat allicht het geval zijn. Hoe doe je dat zonder regeerakkoord? Het zou beter zijn dat de partijen gewoon eerlijk zijn met zichzelf en nu, de komende weken, beginnen te onderhandelen over een programma om daarna vol te besturen. Mogelijk worden ze daarvoor nog beloond door de kiezer in 2024.” 

Sp.a en Open Vld stappen liever niet in zo'n regering, en al zeker CD&V niet. 

“De samenstelling van de regering maakt op dit ogenblik echt niet zo veel meer uit. Als het Vivaldi moet zijn, het zij zo. En als CD&V niet wil, staan DéFi en cdH klaar om te depanneren. We staan voor een crisis zonder weerga, met mogelijk gigantische economische schade. Die word je niet de baas met een ploeg die half in lopende zaken zit. Met dit kabinet geraken we er niet. Ieder zal zijn eigen positie moeten overstijgen.” 

Pascal Delwit (ULB)

Hoe kijkt u terug op de voorbije dagen?

“Wat er afgelopen weekend is gebeurd, valt eigenlijk niet uit te leggen. Ondanks het akkoord van zondagavond,  bleef de discussie maandag maar doorgaan. Er was beslist om de huidige regering-Wilmès te laten doorgaan met volmachten, maar bleef ze in lopende zaken of niet? Sp.a en N-VA wilden niet dat het een volwaardige regering werd. Zelfs CD&V leek te twijfelen of ze wel het vertrouwen zouden geven, terwijl ze zelf in die regering zitten. Allemaal zeer speciaal toch. 

“Ik begrijp dat partijen ervoor strijden om hun punten binnen te halen, maar hieruit blijkt toch dat ze zeer veraf staan van de zorgen die de mensen zich nu maken. De burgers zijn ongerust over hun gezondheid en de gevolgen van de coronacrisis.”

PS-voorzitter Paul Magnette gaf donderdag zijn woord aan Bart De Wever (N-VA) om een noodregering te vormen, maar slikte dat zondag publiekelijk weer in. Heeft hij aan geloofwaardigheid verloren?

“Het klopt dat hij een grote bocht heeft gemaakt, hij heeft die interne weerstand zwaar onderschat. Maar ik geloof niet dat dit hem wordt aangerekend. De afkeer tegenover De Wevers partij is groot, iets dat in Vlaanderen telkens wordt onderschat. Niet alleen staan de PS en de N-VA van alle partijen inhoudelijk het verst uit elkaar, sinds de kiescampagne van 2007 zat de N-VA voortdurend op de kap van de PS. Na dertien jaar blijft dat hangen, bij de leden en militanten. 

“Bovendien is de Franstalige opinie nu minder bezig met die politieke spelletjes, wel met de gigantische impact die de pandemie op ons leven zal hebben. Dat neemt niet weg dat de oplossing van het ‘volmachtenkabinet’ op zijn minst vreemd is. Een minderheidsregering krijgt nu plots erg verregaande bevoegdheden.”

Kan het een opstap zijn naar een Vivaldi-regering? Het zijn ook de liberalen, socialisten, groenen en CD&V, die straks het vertrouwen geven aan de ‘nieuwe’ regering-Wilmès.

“Dat lijkt me al te optimistisch. Vergeet niet dat de N-VA er zélf voor heeft gekozen om de regering-Wilmès niet te steunen. Bovendien, socialisten en groenen geven in principe alleen het vertrouwen voor coronamaatregelen; de stap naar een echte regering is groot. Tegelijk zijn de relaties tussen de partijtoppers de voorbije dagen bovendien opnieuw ernstig geschaad. 

“Een volwaardige regering lijkt me alleen mogelijk als de druk van de bevolking zodanig groot is geworden, dat ze niet anders kunnen die persoonlijke en inhoudelijke tegenstellingen te overstijgen. Nu staan we nog maar aan het begin van de crisis, op termijn zullen ook de economische en sociale gevolgen voelbaar zijn. Maar de kans bestaat evengoed dat we na zes maanden, als de volmachten aflopen, nog altijd nergens staan en in het najaar naar nieuwe verkiezingen gaan.”