Tot 80 procent minder reizigers bij het openbaar vervoer, grote werven op E17 en E314 uitgesteld

An Van Hamme van de MIVB laat weten dat er in Brussel véél minder reizigers gebruik maken van het openbaar vervoer. Er zijn maar liefst 75 procent minder mensen die het net van de MIVB gebruiken. Door die spectaculaire daling kon het bedrijf sinds gisteren de frequentie van de metro’s, trams en bussen tot twee derde van de normale situatie terugschroeven zonder dat de reizigers te dicht bij elkaar staan, aldus nog Van Hamme. De MIVB vraagt wel nog steeds dat reizigers alle niet-essentiële verplaatsingen zouden vermijden en om noodzakelijke verplaatsingen zoveel mogelijk tijdens de daluren te maken.

Minder reizigers zijn echter niet de enige reden om minder metro’s, trams en bussen in te zetten. Er zijn bij de MIVB ook méér mensen afwezig dan normaal. De vervoersmaatschappij heeft simpelweg niet meer voldoende bestuurders om het gebruikelijke aanbod aan te houden zoals op een normale schooldag.

De Noctislijnen (nachtverbindingen) zullen niet rijden op vrijdag- en zaterdagavond. Die maatregel is een gevolg van de sluiting van de restaurants, bars en culturele trekpleisters.

Bij De Lijn klinkt hetzelfde geluid. Afhankelijk van de regio en het traject zien ze bij de vervoersmaatschappij 50 tot maar liefst 80 procent minder reizigers. Na de eerdere inkrimping van de frequentie van voornamelijk bussen heeft De Lijn sinds gisteren nog een nieuwe maatregel ingevoerd: slechts één derde van het maximale aantal toegelaten passagiers mag op een tram of bus stappen. Dat betekent in de praktijk ongeveer vijftien reizigers per voertuig.

Woordvoerder Karen Van der Sype van De Lijn vraagt ook dat reizigers voldoende afstand tot elkaar houden, bij voorkeur minimaal anderhalve meter. Betalen met cash op de bus of tram is niet mogelijk. Ook de winkels van De Lijn zijn dicht. Je kan wel nog online, via sms of met de app betalen. Rittenkaarten zijn nog verkrijgbaar in de voorverkooppunten zoals krantenwinkels. Valideer je ticket liever ook niet meer aan de voorkant van een bus of tram.

Kan de chauffeur daar helemaal alleen op toezien? “Natuurlijk niet,” zegt Karen van der Sype, “we rekenen op het gezond verstand van de reizigers. Maar we gaan wel vaker controleurs inzetten die normaal vooral bezig zijn met de controle van vervoersbewijzen. Sommigen van hen krijgen nu taken die vooral gericht zijn op de naleving van de nieuwe richtlijnen i.v.m. corona.”

De belbussen van De Lijn rijden helemaal niet meer. Dat zijn doorgaans erg kleine voertuigen waar reizigers de anderhalve meter tussenafstand sowieso niet zouden kunnen respecteren. Dat brengt natuurlijk heel wat mensen die in plattelandsgebieden wonen, zoals de Westhoek, in problemen. Er zijn in die regio’s geen vaste busverbindingen en soms zijn reizigers echt op de belbus aangewezen om bijvoorbeeld boodschappen te doen.

Bart Crols van de NMBS vertelt dat afgelopen vrijdag na de eerste maatregelen van de federale regering slechts 32 procent van de zitjes in de trein tijdens de spits bezet waren. Al moet je ook hier rekening houden met grote verschillen tussen lijnen. Volgens het kabinet van federaal minister van mobiliteit Bellot lag dat cijfer dinsdag op 22 procent. Het kabinet benadrukt dat ondanks het schrappen van piekuurtreinen 87 procent van het treinaanbod van de spoormaatschappij tot op vandaag behouden is.

De NMBS, de MIVB en De lijn hebben de frequentie van het aantal treinen, metro’s, bussen en trams intussen teruggeschroefd. Dat doen ze naar eigen zeggen niet zozeer omwille van efficiëntie maar wel omdat heel veel bestuurders en andere medewerkers ziek thuis zijn. De MIVB beschikt niet meer over voldoende bestuurders om het gebruikelijke aanbod aan te houden zoals op een normale schooldag. Bij de NMBS is er volgens het kabinet Bellot sprake van “veel afwezigheden in cruciale operationele veiligheidsfuncties”.

Op de weg is de situatie al sinds vrijdag bekend. Er staat tijdens de spitsuren geen enkele structurele file. Dat betekent dat er dus veel minder verkeer is. Opvallend is dat er op sommige snelwegen méér vracht- dan autoverkeer is. Dat lijkt logisch. Vrachtwagens blijven goederen leveren aan voedingswinkels en aan maakbedrijven, dat is ook nodig. Autoverkeer bestaat vooral uit pendelaars, mensen die zich tussen thuis en school bewegen en Vlamingen die zich verplaatsen naar vrienden of een plek voor vrijetijdsbeleving. En het zijn net dié bewegingen die sterk teruglopen.

Hebben we dan al een accuraat zicht op hoeveel minder verkeer er op de wegen rijdt? De Vlaamse overheid houdt elke dag precieze gegevens over het aantal voertuigen op onze snelwegen bij maar wil nog even wachten met het maken van een definitieve evaluatie, zegt Peter Bruyninckx van het Vlaams Verkeerscentrum. Ze willen een voldoende lange periode onder de loep nemen en verwachten de eerste resultaten in april.

En het ziet er intussen ook naar uit dat de typische lentefiles die door grote wegwerkzaamheden worden veroorzaakt dit jaar op sommige plekken voorlopig zullen uitblijven. Heel wat aannemersbedrijven zitten in de problemen omdat ze de gezondheid van hun werknemers op of op weg naar de werf niet kunnen garanderen. Bovendien werken veel ondernemingen in de bouwsector met buitenlandse werknemers. Die zijn nu massaal op weg naar huis omdat ze vrezen om voor langere tijd niet meer naar hun thuisland te kunnen terugkeren. Enkele aannemers lieten al zélf weten dat ze hun werfactiviteiten stilleggen.

“Daarom kunnen we niet anders dan grote werkzaamheden uitstellen, ”zegt Veva Daniëls van het Agenstchap Wegen en Verkeer (AWV). De twee belangrijkste zijn alvast de renovatie van de viaducten van Wilsele op de E314 en van Gentbrugge op de E17, en dat voor onbepaalde tijd.  

“Werven die momenteel nog lopen, moeten afgewerkt worden. Dringende opdrachten – zoals het herstellen van plotse schade aan de weg – vinden ook gewoon plaats, hetzij met eigen mensen hetzij door aannemers die bij AWV onder contract staan,” aldus nog Daniëls.