Wie kan nu eigenlijk een GAS-boete krijgen voor corona-overtredingen en hoe? Nog veel vragen over systeem

Voor u denkt ongestraft te zullen blijven, eerst even dit. Als u de maatregelen rond de bestrijding van het coronavirus overtreedt, kan u vandaag beboet worden door een politieagent. Die boete bedraagt 250 euro.  Het gaat dan om een onmiddellijke minnelijke schikking. De agent kan vragen onmiddellijk te betalen, of u krijgt de boete later in de bus. Dat laatste in het geval dat de agent u geen onmiddellijke betaling kón vragen omdat hij niet over een betaalterminal beschikt, of omdat u zélf weigerde meteen te betalen.

Maar daarnaast worden nu dus ook GAS-boetes mogelijk. Dat zijn Gemeentelijke Administratieve Sancties, die via de stad of gemeente worden opgelegd. Ook die zou 250 euro bedragen, en er is een mechanisme van onmiddellijke betaling. Steden en gemeenten gebruiken ze nu vaak om bijvoorbeeld sluikstorten of wildplassen tegen te gaan, maar ze worden nu dus ook opgeworpen in de strijd tegen corona. Steden en gemeenten zullen zelf kunnen kiezen of ze het willen gebruiken. Het wordt vooral gezien als een manier om justitie te ontlasten.

Dat het systeem er komt, heeft de federale regering beslist. Maar er blijken nog veel vragen over hoe het moet worden toegepast. Allereerst is het wachten op het Koninklijk Besluit, dat elk moment in het Belgisch Staatsblad moet verschijnen. Pas dan is het systeem wettelijk en kan het worden toegepast.

Maar dan nog zijn er heel wat vragen. Dat zegt de Vlaamse Vereniging van Steden en Gemeenten (VVSG). "De vraag is of er eerst een beslissing van de gemeenteraad nodig is. Daar kan heel wat tijd overheen gaan. Of kan de burgemeester dit beslissen?", vraagt Nathalie De Bast van de Vlaamse Vereniging van Steden en Gemeenten zich af. "Daarnaast komt er blijkbaar ook nog een omzendbrief van het college van procureurs-generaal om te bepalen waarvoor de GAS-boetes precies kunnen worden gegeven."

Dat college van procureurs-generaal is bevoegd om het strafrechtelijke beleid in ons land te bepalen. De omzendbrief zou in de maak zijn. De VVSG heeft nu enkele vragen overgemaakt aan de kabinetten van minister van Binnenlandse Zaken Pieter De Crem (CD&V) en minister van Justitie Koen Geens (CD&V). Voorlopig raadt ze steden en gemeenten af om het systeem van GAS-boetes meteen te gaan gebruiken.

GAS-boetes voor corona-overtredingen zijn op dit moment dus eigenlijk niet mogelijk. Toch zijn er hier en daar wel degelijk al GAS-boetes uitgeschreven. Vooral in het Brusselse zijn er al duizenden de deur uit. Maar het is onduidelijk of daar eigenlijk een wettelijke basis voor is. Geldt het Koninklijke Besluit ook voor GAS-boetes in het verleden? Zo neen, dan lijkt er geen wettelijke basis voor zo'n GAS-boete en lijken ze dus onterecht uitgeschreven. Een GAS-boete aanvechten kan in elk geval. Eerst via de GAS-ambtenaar, en een beroep bij de politierechter is ook mogelijk.

Maar de boetes die vandaag worden uitgeschreven, zijn normaal gezien dus gewone strafrechtelijke boetes. Onmiddellijke minnelijke schikkingen, heet het systeem dus. Wanneer u het niet eens bent met de boete, kan u allereerst weigeren om onmiddellijk te betalen. De boete die u thuis dan opgestuurd krijgt, kan u aanvechten. De zaak belandt dan voor een correctionele rechtbank.

Op de sociale media circuleren af en toe berichten van mensen die vragen hebben over een boete.  Zeker is dat enkel essentiële verplaatsingen toegelaten zijn: naar het werk gaan, naar de winkel, of een fysieke inspanning doen zoals wandelen, lopen of fietsen. In dat laatste geval moet men volgens de richtlijnen altijd in beweging blijven.