Na harde kritiek op beleid woonzorgcentra: minister van Welzijn Beke (CD&V) komt met noodplan en taskforce

De toestand in de woonzorgcentra is kritiek. Het nieuwe coronavirus slaat er hard toe: de voorbije weken zijn vermoedelijk al meer dan 600 bewoners aan het virus overleden. In de helft van de zowat 800 Vlaamse woonzorgcentra zou het virus intussen opgedoken zijn. De mensen op het terrein schreeuwen ook om meer testmateriaal, meer beschermmateriaal en meer ondersteuning voor het personeel. De voorbije dagen werd Vlaams minister van Welzijn Wouter Beke (CD&V) dan ook verweten dat de Vlaamse regering achter de feiten aan zou lopen.

In het Vlaams Parlement beet Beke echter fel van zich af (zie verder in dit artikel). Hij kondigde ook een noodplan aan om de situatie in de woonzorgcentra aan te pakken. Een plan waar hij de voorbije weken samen met de sector achter de schermen aan heeft gewerkt. Het plan wordt vanaf morgen uitgerold. Vanavond was er nog overleg met de sector. Beke lichtte in het parlement kort de 10 punten van het plan toe:

1. Het handhaven van de lockdown van de woonzorgcentra, maar met bijsturingen over afscheid nemen van overleden familieleden.
   
2. Steun aan de woonzorgcentra bij de uitbraak van het virus, via een team gespecialiseerd in infectieziekten en ouderenzorg
3. Verdere monitoring van de epidemie
4. Teststrategie en communicatie over de cijfers: er moet meer getest worden en er zal transparant over gecommuniceerd worden. Maar we kunnen niet iedereen elke dag opnieuw testen, benadrukte Beke. Daarom is er nood aan een ander soort test.
5. Extra personeel: we gaan een medische reserve inzetten, studenten en stagiairs worden ingeschakeld, net als personeel in de thuisverpleging.
6. Beschermingsmateriaal: er lopen verschillende bestellingen van schorten, brillen, handschoenen,... Er zijn afspraken gemaakt met bedrijven over binnenlandse productie van beschermmateriaal.
7. Inzetten op cohortzorg in de woonzorgcentra, maar ook in de thuiszorg: speciale teams zetten zich in voor Covid-19-patiënten, ander personeel zet zich in voor niet-besmette patiënten.
8. Ziekenhuisondersteuning: personeel van ziekenhuizen zal de woonzorgcentra bijstaan en opleiden. Ook materiaal van ziekenhuizen kan in de woonzorgcentra ingezet worden.
9. De financiële impact op de verschillende instellingen opvangen
10. Er wordt vanavond een taskforce opgericht.

Na overleg met de sector, is er vanavond nog een 11e punt toegevoegd. Dat gaat over het geestelijk welzijn van de bewoners en het personeel van de woonzorgcentra. Morgen zal de taskforce die het plan moet uitrollen van start gaan. Topambtenaar Karine Moykens zal de taskforce leiden. Zij is ook de baas van het Vlaams departement voor Welzijn, Volksgezondheid en Gezin. Vorig jaar werd ze uitgeroepen tot overheidsmanager van het jaar.

Vooraleer minister Beke aan het woord kwam, trokken de oppositiepartijen in het Vlaams Parlement fel van leer tegen het beleid omtrent de woonzorgcentra.

"Er speelt zich een drama af in de rusthuizen, een uitslaande brand die we niet onder controle dreigen te krijgen. En in sommige is het eigenlijk al te laat", zei Groen-fractieleider Björn Rzoska (foto onder). "De getuigenissen van de mensen op het terrein komen zeer hard binnen. In plaats van bij te sturen, herhaalt u wat u al vier weken zegt. Dat kan toch niet? Voor de bedrijven is er terecht snel geschakeld, maar in de woonzorgcentra blijft het oorverdovend stil." (De tekst gaat voort onder de foto.)

"De situatie in de woonzorgcentra loopt compleet uit de hand. Waarom zijn de cijfers over het aantal doden niet vroeger gecommuniceerd, waarom heeft u ze niet gebruikt om harder op tafel te slaan bij het federale niveau, om de sense of urgency te verhogen?", vroeg Hannelore Goeman (SP.A) zich af. "U moet harder vechten voor uw sector", wierp ze de minister toe.

PVDA-fractieleider Jos D'Haese merkte op dat de "fase van de richtlijnen en filmpjes op websites gepasseerd is". "We moeten nu versterking sturen, extra mensen op de vloer. Waar blijft die taskforce om de crisis in de rusthuizen aan te pakken?" Ook na het antwoord van Beke bleef D'Haese op zijn honger zitten. "Ik heb de indruk dat u de crisis niet onder controle heeft. U bent een kapitein die een lek vaststelt in zijn schip, maar de situatie alleen maar monitort, zonder het lek zelf te dichten."

Ook Vlaams Belang vroeg zich af waarom de minister zo laat met de cijfers van het aantal overlijdens kwam. "U bent daar totaal in de fout gegaan", zei Stefaan Sintobin. Hij pleitte er ook voor dat Vlaams minister-president Jan Jambon zelf aan de kar moet trekken wat betreft de crisis in de woonzorgcentra. "Want we stellen vast dat het met Wouter Beke niet lukt."

Wat de vragen aan de minister betreft, klonken oppositie en meerderheid unaniem: wanneer zullen de woonzorgcentra over meer test- en beschermingsmateriaal beschikken en hoeveel zal dat zijn, wanneer krijgt het personeel extra steun, kan er geen ziekenhuispersoneel ingezet worden in de woonzorgcentra, waarom wordt er niet beter gecommuniceerd over het aantal overlijdens en waarom wordt er niet  dagelijks overlegd met de sector, zoals die zelf vraagt?

In zijn antwoord gaf minister Beke toe dat hij er niet in geslaagd is te vermijden dat er doden zijn gevallen in de woonzorgcentra, maar tegelijk verdedigde hij zijn beleid. Zo ontkende hij nogmaals dat hij de cijfers over het aantal doden in de woonzorgcentra achtergehouden zou hebben. "Wij registreren sinds 18 maart, de dag dat de eerste dode is gevallen in een woonzorgcentrum. De cijfers liggen er al sinds eind maart. Op 26 maart heb ik al gezegd dat er tot dan 55 mensen gestorven waren. Het is niet mijn schuld dat de cijfers pas op 7 april in de tabellen zijn opgenomen door Sciensano (de federale instelling die de dagelijkse cijfers communiceert, red.)"

Beke erkent dat er meer getest moet worden, maar benadrukt ook dat Vlaanderen de enige regio is die met de huidige beschikbare tests ook in woonzorgcentra zal testen waar tot nu toe nog geen besmettingen zijn gerapporteerd, "om na te gaan of er daar toch geen problemen zijn". "We zijn de enige die voor die strategie hebben gekozen." Dat sommige woonzorgcentra klagen dat ze wél met overlijdens te maken kregen, maar voorlopig geen testmateriaal krijgen, weet Beke dan weer aan het feit dat die centra die overlijdens niet hebben gerapporteerd. "Want op basis daarvan hebben we een eerste selectie gemaakt. Ik doe dan ook een oproep om dat zeker te doen." (De tekst gaat voort onder de foto.)

De minister wijst er ook op hij de woonzorgcentra helemaal op slot zou kunnen doen, door ervoor te zorgen dat er niemand meer binnenkomt en het personeel niet meer naar huis mag, "maar willen we dat echt? We moeten proberen om toch een minimum aan welzijn over te houden in die centra, maar ook in de andere instellingen."

Wat het overleg met de sector betreft, somde Beke een hele reeks dagelijkse overlegmomenten op, waarmee hij weerlegde dat er geen sprake van overleg zou zijn. De minister erkende ook dat er een gebrek is aan personeel, "maar dat heeft niets met subsidies te maken". "Er staan 2.000 vacatures open voor verpleegkundig personeel en 800 voor zorgpersoneel. Maar we kunnen die mensen niet vinden."

Tot slot deed Beke een oproep aan zijn collega-politici: "De woonzorgcentra maar ook alle andere instellingen en residenties zijn bijzonder. Dit gaat over de fysiek kwetsbaren. Laat ons daar geen politieke spelletjes over spelen. We hebben ook goede suggesties in het parlement gehoord en overgenomen. Laten we samen aan de slag gaan."

Bekijk hier het verslag van "Het Journaal":

Onze reporter Michaël Van Droogenbroeck geeft meer uitleg in "Het Journaal":