Direct naar artikelinhoud
InterviewMarc Wathelet

‘België heeft braaf de WHO gevolgd, maar de WHO was fout’: Marc Wathelet, ‘dramaqueen’ volgens De Block

Marc Wathelet.Beeld Tim Dirven

Marc Wathelet, gespecialiseerd in coronavirussen, schrijft al twee maanden boze brieven naar de regering. Een antwoord krijgt hij niet, tenzij dan de stempel ‘dramaqueen’. ‘België heeft de Wereldgezondheidsorganisatie gevolgd maar die was fout, zo simpel is het.’

Als minister van Volksgezondheid Maggie De Block (Open Vld) in Franstalig België meer onder druk staat, dan hebben de virulente tussenkomsten van viroloog Marc Wathelet (58) daar misschien mee te maken. Wathelet deed in de Verenigde Staten onderzoek naar het SARS-virus. Hij roept al maanden dat België niet klaar is voor de confrontatie met corona.

Omdat zijn brieven eind februari geen antwoord kregen, publiceerde hij ze in de pers. “Nog een dramaqueen”, reageerde De Block toen op Twitter. “Elke rampenfilm start met de overheid die een wetenschapper negeert”, reageert Wathelet in zijn eerste interview voor een Vlaams publiek.

België kreeg al lof van de Financial Times. Deze week gooide Hans Kluge van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) nog met bloemetjes naar minister De Block in Knack. U hebt zich vergist?

Marc Wathelet: “Maar neen, volgens mij beheert België dit net zeer slecht. Van in het begin. De eerste en meest ernstige fout is het gebrek aan strategische stock van beschermingsmateriaal. Daarnaast heeft men veel te laat beseft dat dit virus alle eigenschappen in zich droeg voor een pandemie. Men had die skiërs uit Italië meteen in quarantaine moeten plaatsen. Dan zaten we nu in een veel betere situatie. 

“De fout daarvoor ligt bij de WHO. Het zijn zij die over de hele wereld gezondheidsdepartementen hebben verteld dat dit virus weinig besmettelijk was en dat de beschermingsmaatregelen voor SARS in 2002-2003 volstonden. Maar Covid-19 vroeg om andere maatregelen.

“België heeft braaf de richtlijnen van de WHO gevolgd, maar de WHO was fout. Er ontbrak ook kritische zin bij de experts van de regering. Ik was in een televisiedebat met Marius Gilbert, epidemioloog aan de ULB, die geen reden zag om de cijfers uit China in twijfel te trekken. Naïef, want je zag dat die cijfers niet het exponentiële patroon volgden dat je bij zo’n virus verwacht. Je kon toen al weten dat die Chinese cijfers niet klopten. Wat ben je met gesofisticeerde modellen voor de verspreiding van een virus als de ingevoerde data niet kloppen?”

Ook over de mondmaskers verschilt u van mening met België en de WHO. U zegt al sinds februari dat iedereen er best een draagt.

“Volgens mij zijn ze aan het bijdraaien. Het staat wetenschappelijk vast dat het virus zich verspreidt via microdruppeltjes in de lucht. Natuurlijk beschermt een sjaal je niet even goed als een FFP2-masker, maar elke manier waarop je een deel van die microdruppeltjes kunt tegenhouden is nuttig. Het is in Azië voldoende bewezen dat je de verspreiding van het virus tegenhoudt als iedereen een masker draagt.”

Een zorgverlener is naar justitie gestapt wegens gebrek aan voorzorgen en voorzienigheid door de overheid, verwijzend naar uw waarschuwingen. Heeft die zorgverlener gelijk? 

“Natuurlijk. Wanneer je als minister van Volksgezondheid de rol van een strategische reserve niet begrijpt en die laat vernietigen zonder ze te vervangen, dan is dat een zware fout. Dat is criminele nalatigheid.

“Sommige landen waren beter voorbereid dan andere, zoals Duitsland en Aziatische landen zoals Zuid-Korea, Taiwan, Hongkong en Singapore. Het ironische is dat Taiwan zo goed voorbereid is omdat het van China geen deel mocht uitmaken van de WHO.”

We hebben lang gevreesd voor de capaciteit van onze ziekenhuizen. Ondertussen spelen zich drama’s af in de Vlaamse rusthuizen. 

“In Franstalig België is de situatie niet veel beter, want in enkele rusthuizen wordt Defensie ingeschakeld. De reden is dat ze hebben geweigerd om te testen in de rusthuizen.

“Het is ook een gevolg van besparing na besparing in de gezondheidszorg. Je kunt dan wel dromen van ziekenhuizen en rusthuizen die werken volgens de efficiëntie van een privébedrijf, maar als je onvoldoende verpleging in huis hebt voor wanneer het mis gaat, dan lijdt de volksgezondheid daaronder. Deze crisis kan de gezondheidszorg in een vingerknip zo onderuithalen dat je mensen in de rusthuizen moet laten creperen omdat je ze niet meer naar de ziekenhuizen mag brengen.”

Marc WatheletBeeld Tim Dirven

Minister De Block noemde u in februari een dramaqueen, maar ze heeft de tweet intussen verwijderd. Is dit moment uw grote gelijk?

“Helaas wel. Maar het is nooit mijn doel geweest om gelijk te krijgen, wel dat er maatregelen zouden komen om de bevolking en de zorgverleners te beschermen. Alles wat ik in mijn mails naar minister De Block, premier Sophie Wilmès en de expertencommissie voorspelde, is intussen uitgekomen. Verschillende voorspellingen van hun experts zijn intussen tegengesproken door de realiteit.”

Uw volgende brief aan de regering is klaar?

“Helaas blijven de verantwoordelijken in België stommiteiten zeggen. En als ze dingen zeggen die manifest onjuist zijn, dan blijf ik hen mailen. Er staan levens op het spel.”

Marc Wathelet

- Onderzoeker bij Harvard University (1990-1999)

- Hoofdonderzoeker University of Cincinatti (1999-2008)

- Onderzoeker naar Sars-Covid-infecties Lovelace Respiratory Research Institute

- Consultant (2015-heden)